Xelq namratliqtin qutulmay turup, radi'o- téléwiziyidin hozur alalamdu?

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki programmisi
• Download story audio

Uyghur élide hazirgha qeder iptida'iy turmush shara'itida turiwatqan Uyghur yéziliri yenila mewjut. Bolupmu Uyghur élining jenubidiki xoten, qeshqer, aqsu qatarliq asasiy noposini Uyghurlar teshkil qilghan jaylarning noposini yenila namrat déhqanlar igileydu, ularning köp sandikisi ölchemsiz su istimal qilidu, toksiz qarangghuliqta yashaydu bundaq turmush shara'itida ulargha radi'o -téléwiziyilerning yétip bérishidin söz échish mümkin emes elwette.

Aq tashliq kitabta xatirilen'gini

Seyshenbe xewer bérip ötkinimizdek, dewrimizde Uyghur élide bir milyondin artuq yéza ahalisi téxiche téléwizor körelmeydu. Xitay hökümiti milliy aptonomiyilik jaylar heqqide yéqinda élan qilghan aq tashliq kitabta, xitay hökümitining Uyghur, tibet qatarliq rayonlardiki namrat yéza - kentlerge radi'o téliwézini torlashturush pilanini 1998 - yilidin bashlighanliqi we hazirgha qeder bu jaylarda radi'o - téléwizini kentlergiche omumlashturushning asasen emelileshkenliki otturigha qoyulghan.

Yenila nurghun kishilerde téléwézor we radi'o yoq

Emma Uyghur élide radi'o - téléwizining omumlishishi heqqide Uyghur élining xewer tor bétide 9 - mart bérilgen xewerge qarighanda, Uyghur élining namrat yézilirida hazirgha qeder bir yérim milyondin artuq ahalining radi'o anglash, téléwizor körüsh imkaniyiti yoq bolup, bu Uyghur éli omumi noposining 8٪ni igileydiken. Xewerde hazirghiche radi'o -téliwéziye omumlashmighan jaylarning asasen Uyghur élining jenubidiki yéza hem qishlaqlar ikenliki diyilgen.

Xewerde körsütilishiche bu yil Uyghur aptonum rayonida radi'o - téléwiziyini kentlergiche yetküzüsh mulazimet yili qilip békitilgen. Hemde munasiwetlik da'iriler bu pilan boyiche her qaysi namrat yézilargha téléwizor yetküzüsh xizmetlirini ishlimekte iken.

Mezkur xewerge asasen Uyghur élining jenubidiki bezi namrat yéza - kentlerge qarita téléfon ziyariti élip barduq.

Qeshqer yupurgha nahiyisining melum kentige téléfon qilghinimzda, ziyaritimizni qobul qilghan bir déhqan ayal, öz yézisida köp sandiki déhqanlarning namratliqtin qutulmighanliqini, téléwizor köreleydighan a'ililerning bolsa 30٪ni igileydighanliqini bildürdi.

Uyghur élining xoten teweliki namrat yéza hem nahiyiler eng köp bolghan bir jay hésablinidu. Bolupmu guma, qariqash, lop nahiyiliridiki köp sanliq yézilarning tok hem su mesilisi bügünki kün'giche tel- töküs hel bolghini yoq.

Birmu a'ilide renglik téléwizor yoq

Biz bu jaylarda radi'o- téléwizining omumlishish ehwali heqqide melumat élish üchün, gumining melum chet yiraq bir yézisigha téléfon uliduq. Téléfonni alghan bir yash déhqan hökümet da'irilirining bu yézigha yéqinda téléwizor élip kelgenliki, bu jayda hazirghiche birmu a'ilide renglik téléwizor yoqliqini, bezi téléwizori bar a'ililer bolsimu, ular tok pulini töliyelmigenliki üchün beribir téléwizor körüshke qurbi yetmeydighanliqlirini bildürdi.

Gerche xitay hökümet da'iriliri, Uyghur élide radi'o - téléwiziyini omumlashturush qurulishi, tok torlashturush qurulishi, su turba qurulishi qatarliq türler boyiche qurulush élip bériwatqan bolsimu, Uyghur élining namrat yéziliridiki déhqanlarning pikrige qarighanda, bundaq qurulush türliri, peqet yuqirining pilanini ishqa ashurush üchün yüzeki élip bérilghini bilen, xelqning namratliqtin qutulmay turup, beribir bu xil zamaniwiy eslehelerdin paydilinalishi mümkin bomighachqa, ular hökümet orunlirining öz liri hemmidin muhtaj bolghan turmush mesililirini hel qilishqa köngül bölishini, déhqanlarni namratliqtin qutuldurushqa emiliy heriket élip bérishini ümid qilmaqta. Gülchéhre)