Ukra'iniyidiki prézidént saylimi
2004.11.23
Ukra'iniye prézidént saylimida saxtiliq körülgen dep eyibligen ukra'iniye prézidént kandidati wiktor yushénko seyshenbe küni ukra'iniye paytexti kyéw shehirining musteqilliq meydanigha toplashqan 200 minggha yéqin qollighuchilirining aldida özining ghelibe qilghanliqini jakarlidi hemde xelq'arani buni étirap qilishqa chaqirdi.
200 Mingdin oshuq kishi saylam netijisige narazi bolup namayish ötküzdi
Amérika birleshme axbarat agéntliqining xewirige qarighanda, yekshenbe küni élip bérilghan ukra'iniye prézidént saylimining netijiside, ٪ 99.38 Saylam béliti üstidin élip bérilghan statistikigha asaslinip, nöwettiki ukra'iniye bash ministiri wiktor yanukowich ٪ 49.42 Awazgha, öktichi prézidént namzati wiktor yoshinko bolsa ٪ 46.70 Awazgha érishkenliki élan qilin'ghan idi. Emma, öktichi namzat yoshinko bu netijidin narazi bolup, yanukowich terepning saylamda chidimasliq qilghanliqini we saylamning adil élip bérilmighanliqini eyiplidi. Shundaqla u yene özining himaye qilghuchilirini kochigha chiqip namayish qilishqa chaqirdi. Netijide düshenbidin hazirghiche bolghan mezgilde paytext kyéwdiki musteqilliq meydanida 200 mingdin oshuq yoshinkoning qollighuchiliri yighilip, saylam netijisige qarshiliq bildürdi.
Xewerde melum bolushiche, hökümet da'iriliri düshenbe küni élan qilghan saylam netijisi, saylam ponkitliridiki xelq rayini sinash tekshürüsh netijisige pütünley mas kelmigen. Ukra'iniyidiki xelq rayini sinaydighan bir qanche musteqil organliri saylam ponkitlirining chiqish éghizida bélet tashlap chiqqan kishiler üstidin tekshürüsh élip barghan bolup, ularning neziride prézidént saylimida öktichi namzat yoshinko utup chiqqan.
Yoshinkoning qollighuchiliri saylamda éghir saxtiliq qilish ehwali körülgenlikide ching turdi
Yoshinkoning qollighuchiliri nöwette saylamda éghir saxtiliq qilish ehwalining körülgenlikini eyiplewatqan bolup, yoshinko xelqni ukra'iniye merkizi saylam komitéti élan qilghan saylam netijisige ishenmeslikke chaqirdi. Shu seweptin ukra'iniye parlaménti seyshenbe küni bu heqte jiddiy yighin chaqirishqa mejbur boldi.
Amérika simliq téléwiziye xewer torining melumatigha qarighanda, ukra'iniyening herqaysi jayliridin kelgen namayishchilarning sani düshenbidin seyshenbigiche bolghan ariliqta téz sür'ette köpiyiwatqan bolup, ular qishning soghaq hawasigha qarimastin musteqilliq meydani aldida tinch qarshiliq bildürdi hemde yoshinkoning utqanliqi jakarlanmighiche ularning bu yerdin ketmeydighanliqini éytti. Namayishchilar topigha hetta yoshinkoni qollaydighan nurghun saqchilarmu qatnashqan. Mezkür yighilish paytext kyéw shehiridin bashqa yene, ukra'iniydiki liwiw, térnopél, winitsiya we iwano-frankiwisk qatarliq 4 chong sheherdimu dawam qilmaqta. Amérika " miras fondi jem'iyiti" ning rusiye we sabiq sowét ittipaqi ishliri mutexesisi kohén ependi ukra'iniye prézidént saylimi heqqide toxtilip mundaq dédi:
" Béshidin tartipla ukra'iniye hökümitining téléwiziye, metbu'at, siyasiy tesiri we ukra'iniyining ruslar köp olturaqlashqan sherqiy rayonliridin paydilinip, saylam netijisige tesir körsetkenliki toghrisda söz-chöchek taralghan. Emeliyettimu biz yéqinqi bir ikki kündin buyan ukra'iniyidiki bir qanche musteqil organlarning hökümetning saylamda saxtiliq qilghanliqini eyipligenlikidin xewerdar bolduq. Nöwettiki mesile öktichi terepning kéyinki qedimini qandaq bésishida".
Namayishchilar kyéwning asasliq qatnash yollirini qamal qildi
Ukra'iniye parlaméntida bash ministir yanukowichni qollaydighanlar köp sanliqni igelleydighan bolup, öktichi yoshinkoning qollighuchi guruppisidikiler, eger parlamént buninggha héchqandaq chare qollanmisa, namayishchilarning kyéwdiki asasliq qatnash yoli, ayrodrom hetta sheherlik hökümet binalirini qamal qilishqa mejbur bolidighanliqini bildürdi. Amérika "miras fondi jem'iyiti" ning mutexesisi kohén ependi ukra'iniye öktichi gorohining qanuniy we memuriy yol bilen saylam netijisige jeng élan qilalaydighanliqini bildürdi. U munda dédi:
"Hazir öktichilerning aldida ikki xil yol bar. Biri qanuniy yol bilen saylam netijisige jeng élan qilip, bu qétmliq saylamda nurghun jehetlerdin qanun'gha xilap heriketlerning yüz bergenlikini, bolupmu ukra'iniye parlaméntining saylamgha qatnashmasliqni cheklesh belgilimisining özi qanun'gha xilap heriket ikenlikini erz qilish. Yene bir yol, xelq birliship namayish ötküzüp saylam netijisige dawamliq naraziliq bildürüsh hetta nöwettiki hakimiyetni aghdurup tashlash. Adette bu asasliqi xelqning keypiyatining qanchilik yuqiri bolishigha baghliq".
Rusiye prézidénti wiladimir putin yanukowichni qollidi
Bash minisitir yanukowichni rusiye hökümiti yéqindin qollaydighan bolup, rusiye prézidénti wiladimir putin saylam netijisini anglighandin kéyin, yanukowichning saylamda utqanliqini étirap qilghan we uni tebrikligen. Emma öktichi guruhtiki yushinkoni qollaydighan gherp elliri bolsa saylam netijisidin narazi boldi, hetta ukra'iniye hökümitini agahlandurup, hökümetning saylam netijisige mudaxile qilish herikitining gherp ellirining ukra'iniye bilen bolghan munasiwitige éghir tesir yetküzidighanliqini tekitlidi. Amérika bilen yawropa birligimu ukra'iniyediki bu saylamning adil bolush yaki bolmasliqi, ukra'iniyining amérika we yawropa birligi bilen bolghan munasiwitini belgileydighanliqini agahlandurdi. (Peride)
Munasiwetlik maqalilar
- Turkiyidikilerning amérika saylimidin kéyinki inkasliri
- Ijtima'iy sughurta mesilisi amérika prézdént riqabitidiki merkizi témigha aylandi
- Bush bilen kerriy dölet ichi mesiliside munazire ötküzdi
- Amérika mu'awin prizidént namzatliri iraq we iqtisadi mesililer boyiche munazire élip bardi
- Bush jumhuriyetchiler partiyisi wekiller qurultiyida söz qildi
- Dik chéyni mu'awin prézdént kandidati namzatliqini qobul qildi
- Jumhuriyetchiler programmisi xitaygha a'it neziriyilerni öz ichige aldi