Ürümchi "xelq'araliq sheher" boludighan'gha qanchilik yiraqta

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki melumati
• Download story audio

Ürümchidiki döng köwrük xelq'araliq chong bazardiki Uyghurlar. Gerche ürümchi tiz tereqqi qiliwatqan bolsimu, Uyghurlarning ishsizliq nisbiti barghanche ashmaqta.

Uyghur aptonom rayoni hökümiti yéqinda 11 - besh yilliq pilan jeryanida yeni kéyinki besh yil ichide ürümchini xelq'araliq chong merkizi sheherlerning birige aylanduridighanliqini élan qildi.

Aptonom rayonluq hökümet yene xelq'araliq sheher qurush ürümchining kelgüsi tereqqiyat nishani qilip békitilgini bilen déngiz boyi sheherlirining tereqqiyat sür'itige baqqanda Uyghur éli jümlidin ürümchi shehirining pen téxnika tereqqiyati hemde iqtisadi tereqqiyat sür'iti yenila tolimu arqida dep bildürdi.

Ürümchidiki her xil tereqqiyat

Tengritagh tor bétide charshenbe küni buninggha da'ir bérilgen xewerde körsitilishiche, ürümchini hazir ottura asiyadiki eng chong bazargha ige, tereqqiy qilghan sheher déyishke bolidiken.

Meblegh sélish, istimal qilish hemde ékisport qilish ürümchining tereqqiyatidiki üch chong at küchi hésablinidiken. Shunga xitay hökümiti 11 - besh yilliq pilanda bu üch chong saheni dawamliq téz sür'ette tereqqiy qildurup, bolupmu meblegh salghuchilargha téximu keng yol achmaqchi iken.

Ürümchi Uyghur élining medeniyet, iqtisad, siyasiy hemde transiport merkizi bolupla qalmay u yene jughrapiyilik jehette asiyaning merkizidur. U shundaqla sherq bilen gherb medeniyitini tutashturidighan muhim köwrüklük rolini oynap kelgen.

Élan qilin'ghan melumatlargha asaslan'ghanda, nöwette ürümchining turaqliq nopusi ikki milyondin ashqan bolup, bu sheher nopusining 83% tin köprekini xitay nopusi igileydu. 1950 - Yillarghiche bu sheherning nopusi 100 mingdin ashmighan, nöwette bu sheher xitay boyichimu adem eng zich sheherlerning birige aylandi.

Tereqqiyat élip kelgen yéngiliqlar

Xitay hökümiti 2010 - yili ürümchi xelqini omumyüzlük halliq sewiyige yetküzüp, xelq'araliq sheherge aylandurmaqchi iken. Ürümchining tereqqiyati heqqidiki teshwiqatlar hemde buningdin kéyinki tereqqiyat pilanlirigha ürümchi xelqi qandaq qaraydu?

Ürümchi shehrining tereqqiyatigha baha bérishke ürümchi xelqi özi hemmidin hoquqluq elwette. Ürümchidin ziyaritimizni qobul qilghan bir aliy mektep oqughuchisi ürümchining tereqqiyatigha mundaq baha bérip, gerche tereqqiyat tiz bolghan bolsimu, nopusning ziyade tiz köpeygenliki we muhit bulghinishining éghirlap ketkenlikini éytti.

Bu yash yene nöwette ürümchining xitaylar olturaqlashqan rayoni bilen Uyghurlar olturaqlashqan rayonda tereqqiy sür'iti oxshimighanliq sewebidin tebi'iy chégra hasil bolghanliqining körünüpla turidighanliqini bildürdi.

Bu yash yene xitay hökümitining ürümchini heqiqiy tereqqiy qildurimiz dése, Uyghur yashlirighimu tereqqiyat qurulushlirida rol oynishigha purset bérishini ümid qilidighanliqini bildürdi.

Yéqinda Uyghur élige bérip ziyaret qilip kelgen chet'ellerdiki Uyghur ziyaliyliri bolsa,ürümchi heqiqeten téz tereqqiy qilghandek körünidu, emma tereqqiyatning belgisi bolghan shu igiz imaretlerde, kengri kochilarda, qimmet bahaliq bazarlarda Uyghurlarni uchratmaq intayin tes iken,ürümchi tereqqiy qilghini bilen ürümchining esli igiliri Uyghurlar bu tereqqiyatlardin yiraq qilin'ghan,ürümchige qarapla Uyghur élini tereqqiy qiliptu dése téximu muwapiq emes chünki bashqa sheher‏, nahiyiler, yézilarning ehwalini ürümchige hergizmu sélishturghili bolmaydiken, yerlik Uyghur xelqi bu tereqqiyatlardin héch behriman bolalmaydiken " dégendek ziyaret héslirini ipadilimekte. Melumatlargha qarighanda gerche ürümchi shehirining iqtisadi tereqqiyati tereqqiy qiliwatqan bolsimu emma u xelq'araliq sheher bolush shertige téxi yiraq bolup, ürümchining hawa bulghinish mesilisi bolsa uninggha chong amillarning biri iken. (Gülchéhre)