Xongkong "shingdaw " géziti: ürümchide sherqiy türkistanchilardin 10 nechchisi étip öltürülgen

• Muxbirimiz eqidening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Biz xongkongda chiqidighan " shingdaw " gézitining, ürümchi saqchi da'irilirining, chaghan bayrimi aldida, tengritagh rayoni bexit baghchisi a'ililikler binasidiki Uyghur qarshiliq körsetküchi küchliri bilen toqunushup, 18 Uyghurni étip öltürgenliki, toqunush jeryanida ikki xitay saqchisining ölgenliki toghrisida bergen xewirini ichkirilep éniqlash üchün, bext baghchisi ahalilar rayonigha yéqin jaydiki bir xitay ayaldin yüz bergen weqe heqqide sürüshtürüsh élip barduq.

Bir xitay ayalning inkasliri

Ziyaritimizni qobul qilghan xitay ayal, gerche yüz bergen weqeni öz közi bilen körmigen bolsimu, biraq jama'et xewpsizlik nazaritidiki bir dostidin bu xewerni anglighanliqini sözlep berdi. Uning éytqanliri bilen xongkong metbu'atining xewiri asasiy jehettin bir ‏- birige yéqin mas keldi.

U xitay ayal bu heqte mundaq dédi: "Bizning bu yerde chiqidighan yerlik gézitler bu weqe toghrisida xewer bermey weqeni bésiqturuwetti. Jama'et xewpsizlik idarisidikilerning éytishiche, sherqiy türkistanchilar bilen saqchilar qoralliq toqunushqan, saqchilardin adem ölmigen, sherqiy türkistan qarshiliq körsetküchiliridin xéli köp adem ölüptu, ularning hemmisi Uyghur iken."

Muxbir : "Siler weqe yüz bergen jaygha yéqin bolghandikin oq awazini anglimidinglarmu ?" Ayal : "Yaq, biz u küni nahayiti ténch uxliduq. Éytishlargha qarighanda, sherqiy türkistanchilarning uwisi del bizning binaning eng axiriqi rétidiki bina ichide iken."

Bu ayalning ashkarilishiche, bext yoli saqchxanisining saqchi bashliqi bu weqe tüpeylidin xizmettin boshitiwétilgen iken.

Bext yoli etrapidiki ahalining we saqchixanining inkasliri

Biz bu weqe heqqide téximu éniqraq ehwal igilesh üchün, bext baghchisigha tewe bir qanche öyge téléfun urduq. Ularning köpinchisi özlirining bu weqedin xewiri yoq ikenlikini bildürgen bolsa, bezi Uyghurlar bu heqte sözleshtin bash tartti. " Bundaq bir gep anglimiduq, eger undaq bir weqe yüz bergen bolsa biz öydin sirtqa chiqalmighan bolattuq, bizning gézitlerdimu bu toghriliq xewer bérilmidi."

Biz bext yoli saqchixanisigha téléfun urduq, saqchi xadim : " bu mesile heqqide men sizge jawab bérelmeymen," dédi.

Ürümchi sheherlik saqchi idarisining inkasi

Ürümchi sheherlik saqchi idarisidiki térrorluqqa qarshi heriketke mes'ul bölümning mu'awin bashliqi" bundaq chong weqe yüz bergen bolsa axbarat élan qilish yighini chaqirilghan bolatti" dédi.

Muxbir : "Men bext baghchisi rayonida yüz bergen toqunush ehwali heqqide melumat alay dégen idim, sizning buningdin qanchiliq xewiringiz bar?" Mu'awin bölüm bashliqi: "Méning bu heqte sözlishim qolaysiz, chong weqeler yüz berse bizning idare axbarat élan qilish yighini achattuq." Muxbir : "Hazirche, axbarat élan qilish yighini achmidinglar shundaqmu?" Mu'awin bölüm bashliqi : "Hazir téxi achmiduq." Muxbir : "Yéqinda achamsiler." Mu'awin bölüm bashliqi: "Bu téxi éniq emes."

Shingdaw gézitining xewiride éytilishiche, sherqiy türkistan guruhi 5 ‏- féwral küni partlitish qatarliq zorawanliq heriketliri qozghashni pilan qilip, 5 ‏- féwral ghulja weqesining 11 yilliqini xatirlesh üchün teyyarliq körüwatqanda, saqchi terep weqedin xewer tépip, heriket qollinip bir qisim qoral we partlatquch bombilarni qolgha chüshürgen iken.

Shingdaw géziti saqchi da'irilirining bergen melumatigha asasen, sherqiy türkistan teshkilatlirining nöwette jiddiy heriketke ötüp, olimpik ötküzülüsh harpisida térrorluq hujum qozghashni, hetta bi'o - ximiyilik qorallar bilen hujum qilishni pilanlawatqanliqini, buninggha köre béyjing olimpik komitéti nöwette térrorchiliqqa zerbe bérish xizmitini ching tutup, bolupmu '' sherqiy türkistan " teshkilatlirini olimpik bixeterlikige tehdit élip kélidighan eng chong düshmini dep qarap, Uyghur aptonom rayonida chong kölemlik térrorluqqa zerbe bérish herikiti qozghaydighanliqini élan qildi.

Dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat réshit ependining inkasi

Dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat réshit ependi bu weqe heqqide ziyaritimizni qobul qilip: "béyjing da'iriliri, sherqiy türkistanchilarni özining eng chong düshmini dep élan qilish bilen birge, ulargha qattiq zerbe béridighanliqi toghrisida jar séliwatqanda, ürümchidiki xitay ahalilarning köpinchisi yüz bergen weqede öltürülgen Uyghurlargha hésdashliq bildüridighanliqini éytip, ' ular qalaymiqan adem öltürmeydu, bolupmu bigunah xelqni öltürmeydu, bu bir siyasiy toqunush,' dédi" dédi.

Yene bir xitay ayalning éytishiche, siyasi tus alghan bu toqunush adettiki puqralargha tehdit emes iken.

So'al : "Sherqiy türkistanchilar siler üchün tehdit hésablinamdu?" Jawab : "Tehdit hésablanmaydu, shinjangning bixeterliki intayin muqim, shinjangliqlar bigunah puqralargha hujum qilmaydu".

Yuqirida siler ürümchide xitay saqchilirining 18 neper Uyghurni étip öltürgenliki heqqidiki xewer toghrisida teyyarlighan programmimizni anglidinglar. (Eqide)