Хитай һөкүмити уйғур юртлирида йүз күнлүк сериққа зәрбә бериш һәрикити ни башлиди

• Мухбиримиз вәлиниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Хитайниң 'тәңритағ тор бети' дә елан қилинған хәвәргә асасланғанда, бүгүн 3 ‏- айниң 17 ‏- күни, хитайниң аптоном районлуқ партком тәшвиқат бөлүм башлиқи ли йи үрүмчидә телефон йиғини чақирип, йүз күнлүк 'сериққа зәрбә бериш' һәрикити елип беришни орунлаштурған. У сөзидә сиясий вә диний түс алған нәшрият буюмлириға зәрбә беришни, чуңқур қезишни вә зәрбә бериш даирисини кеңәйтишни тәкитлигән.

Уйғур юртлирида 'сериққа зәрбә бериш'

Хәвәрдә баян қилинишичә, 2007 ‏- йили ичидә, хитай һөкүмити 'сериққа зәрбә бериш' үчүн аҗратқан қанун хадимлири 59700 нәпәр адәм ‏- қетимиға йәткән, 6435 китаб дукини яки яймини байқиған, бир милйон сәккиз йүз онмиң парчә китабни мусадирә қилған, 94 китаб дукинини тақиған, интернет торидин 3 ни тақиған, 81 делони сақчи органлириниң бир тәрәп қилишиға өткүзүп бәргән. Хитай һөкүмити буни 'хитайчә сотсиялизм' үчүн қошулған зор төһпә дәп һесаблап, бундақ қанунсиз һәрикәт билән шуғулланған қанун хадимлирини мукапатлиған.

Хәвәр архиплириға қариғанда, хитай һөкүмитиниң уйғур юртлирида 'сериққа зәрбә бериш' дәп аталған һәрикәтни елип бериши йеңи нәрсә әмәс, буниңдин бурунму, хитай һөкүмити җуңхуа хәлқ җумһурийитиниң асасий қануниға хилап һалда 'сериққа зәрбә бериш', 'шәһваний буюмларға зәрбә бериш' дегән нам билән уйғурларниң өйидин қуран керим вә башқа диний китабларни мәҗбурий йиғивалидиған қанунсиз һәрикәтләрни садир қилған иди.

Дуня уйғур қурултейиниң баянатчиси дилшат ришит бу һәқтә обзор елан қилди.

Хитай һазир уйғур юртлирида 'сериққа зәрбә бериш' үчүн һәрбий қисимлирини ишқа селиватиду

Дилшат ришитниң қаришичә, уйғур юртлириға шәһванийлиқларниң һәммисини хитай көчмәнлири елип кәлгән, әмма уйғур аптоном районида һазир коммунист хитай һөкүмитиниң 'сериққа зәрбә бериш' дегини, хитайлардики сериққа зәрбә бериш әмәс, бәлки асасән уйғурларға қаритилған, зәрбә бәрмәкчи вә тазилимақчи болуватқини йәнила уйғурлар өзиниң кишилик һоқуқини, әркинликини қоғдаш үчүн, өз тәқдирини өзи бәлгиләш үчүн нәшр қилған нәшрият буюмлиридин ибарәт. Хитай һөкүмити бу һәрикәтни қозғаш үчүн һазир һәрбий қисимлирини ишқа селиватиду.

Уйғурлар һазир йүзлиниватқан әһвал тибәтләр билән охшаш

Дилшат ришитниң қаришичә, уйғурлар һазир йүзлиниватқан әһвал тибәтләр билән охшаш, хитай һөкүмитиниң тибәтләрни бастурушқа селиштурғанда, уйғурларни бивастә террорчилиққа қарши туруш баһаниси билән бастуриватиду, бастурушниң дәриҗиси техиму еғир вә вәһши. Хитай һөкүмитиниң һазир уйғур аптоном районида 'сериққа зәрбә бериш һәрикити'ни елип бериши йәнә бир ноқтидин қариғанда, уйғурлардиму бундақ кәң көләмлик наразилиқ йүз беришниң, техиму зор ойғиниш пәйда болушиниң алдини елишни мәқсәт қилған.

Хитай һөкүмити тибәттә қоллиниватқан сиясәт билән уйғурларға қарита қоллиниватқан сиясәт охшаш, уйғурларда өзиниң миллий мәнпәәтини сетип хитай билән һәмкарлишидиғанлардин пайдилинип уйғурларни бастуруватқан болса, тибәтләрдиму шундақ сиясәт қоллиниватиду.

Хитай һөкүмити уйғурларниңму һаман бир күни айрилип чиқидиғанлиқини һес қилған

Дилшат ришитниң қаришичә, уйғурлар мәдәнийәт, диний җәһәтләрдин хитайлар билән түптин охшимайду, хитай һөкүмити уйғурларниң һаман бир күни айрилип чиқидиғанлиқини һес қилған, шуңлашқа һазир хитай хәлқни бастурудиған һәрбий күчини асасән тәйвән билән шәрқий түркистанға қаратқан, хитайниң уйғурларға қарита дәрһал қорал көтүрүп чиқидиған 'биңтуән' дәп атилидиған йәнә бирхил һәрбий қисимлири бар.

Уйғурлар һәр җәһәттин бәрдашлиқ берип бәдәл төләп келиватиду

Дилшат ришитниң қаришичә, уйғурлар хитайниң бастурушиға һәр җәһәттин бәрдашлиқ берип бәдәл төләп келиватиду. (Вәли)