Хотән даирилири қар апитиниң әмәлий әһвалини йошурмақта

• Мухбиримиз гүлчеһрәниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

1 - Айниң 17 - күнидин башлап давамлашқан шиддәтлик соғақ еқим вә қар уйғур елиниң хотән, қәшқәр, қизилсу, ақсу вә байинғулинниң бир қисим җайлирида еғир апәт пәйда қилди. Гәрчә уйғур ели һөкүмәт даирилири, уйғур дияриниң җәнубида аз учрайдиған бу қетимлиқ соғақ һава һәм қар апитигә учриған хәлқни апәттин җиддий қутқузуп қалғанлиқини хәвәр қиливатқан болсиму, әмма хотәндики апәт районлиридин һәм мунасивәтлик орунлардин игилишимизгә қариғанда, даириләр бу апәтниң әмәлий әһвалини йошурмақта. Әмәлийәттә қар апитиниң тәсири һазирға қәдәр давамлишиватқан болуп, адәм өлүш әһваллириниңму еғир болғанлиқи ашкариланди.

Чағанда апәттә қалған амма унутулди

январ ейиниң оттурилиридин башланған қаттиқ соғақ уйғур елиниң көп қисим җайлирида апәт кәлтүрүп чиқарди, болупму уйғур елиниң җәнубида давам етиватқан қар һәм шиддәтлик соғақ һава келимати уйғур ели тарихида 33 йилдин буян көрүлүп бақмиған икән.Шундақла буниң еғир апәтләрни кәлтүрүп чиқириватқанлиқи мәлум.

Уйғур аптоном райони һөкүмәт даирилириниң хәвәрлиридә,бу җайларда һазирғичә 300 миң адәмниң апәткә учриғанлиқи, 44 миң 550 миң туяқ чарва малниң өлгәнлики, буниңдин келип чиққан иқтисади зиянниң 87 милйон йүәндин ешип кәткәнлики мәлум қилинған болсиму, әмма адәм өлүш һадисилири һәққидә мәлумат берилмигән иди.

Өткән бир һәптә, уйғур елиниң барлиқ мәмурий органлири хитайниң чаған байримилиқ бир һәптилик дәм елишқа орунлаштурулған болуп, хотәндә һәтта апәттин қутқузушқа мәсул орунларму пүтүнләй иш тохтитип дәм алған.Әмма адәттин ташқири соғақ һавада, иссиниш, су, йемәк һәм давалиниш буюмлириға җиддий муһтаҗ амма болса, ярдәмсиз қелип техиму еғир паҗиәләр көрүлмәктә икән.

Биз апәттә қалған бир қисим аммидин игилигән мәлуматларға асасән, апәтниң әмәлий әһвали һәмдә апәттин қутқузуш ишлири һәққидә тәпсилий мәлумат елиш үчүн хотән вилайәтлик мәһкимә билән алақилаштуқ, ишханида нөвәтчиликтә туруватқан бир яш катип, апәтниң һәқиқәтән еғир болғанлиқини, адәм өлүш вәқәлириниң хели көп йүз бәргәнликини ейтти.

Һава райи - мәхпи учур ?

Бу соғуқ һава һәм қар апити давамлиқ аммиға тәһдит қилмақта. Адәм өлүштәк еғир паҗиәләрниң йүз беришигә хәлқниң туюқсиз соғақ еқим киридиғанлиқидин алдин хәвәрсиз қелиши, намратлиқтин иссиниш һәм озуқлуқ тәйярлиялмиғанлиқи сәвәб болғандин башқа, һөкүмәт даирилириниң апәттин қутқузуш ишлирини җиддий һәм вақтида елип бармиғанлиқиму муһим бир сәвәбтур.

Биз хотәндики амминиң бу апәттә һәтта һаяти тәһдитләргә учрап аз болмиған зиянларни тартиватқанлиқи, техичә апәттин қутулалмайватқанлиқида муһим мәсулийити болған хотән вилайәтлик метрологийә идарисиға телефон қилдуқ.

Ағриқни йошурсаң өлүмүң ашкара

Хотәндә апәт бир қәдәр еғир болған җайларниң бири һесабланған гума наһийисигә телефон қилғинимизда, апәт йүз берип үч һәптигә қәдәр гумида апәткә қалған амминиң техичә ярдәм вә қутқузушқа еришәлмигәнлики,шу сәвәбтин һәтта гумида бир ана вә балиниң соғуқта үшшүп өлгәнликидәк ечинишлиқ паҗиәләр йүз бәргәнлики ашкариланған иди. Әмма хотәндики мунасивәтлик даириләр бу қар апитиниң бунчә чоң зиян һәм паҗиәләрни кәлтүрүп чиқириватқанлиқини ашкарилимиғандин сирт, юқириқи телефон зиярәтлиридин, һәтта аммиға йәткүзүшкә тегишлик болған апәтниң алдини елиш һәм метрологийә учурлириниму вақтида йәткүзмигәнлики мәлум.

Апәттә қалған амма, уйғур елидә йүз бериватқан тәбиий апәтләрниң зиянлириниң давамлиқ еғир болушида, даириләрниң хәлқни түрлүк апәтләрниң алдини елишқа вақтида агаһландурмаслиқи һәмдә қутқузуш ишлириниң мувапиқ елип берилмаслиқиниң асаслиқ амил болуватқанлиқини шундақла давамлиқ түрдә апәтләр һәққидә ялған мәлумат һәм сахта хәвәрләрни елан қилип әмәлий әһвалларни йошуруп келиватқанлиқини билдүрмәктә. ( Гүлчеһрә)