Uyghur élide qizil késelliki yenimu köp jan'gha zamin bolmaqta

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

2007 - Yili1 - ayning axiridin bashlap Uyghur éli miqyasida körülüshke bashlighan qizil késellik yuqum ehwali nöwette pewqul'adde yuqiri sanni körsitiwatqan bolup, gerche Uyghur aptonom rayonluq sehiye nazariti Uyghur éli buyiche buningdin kéyin her qaysi sehiye tarmaqlirining doxturxanilarda, qizil késellikini heqsiz dawalash hemde aldini élish waksina qilish ishlirini élip baridighanliqi heqqide bügün resmiy uqturush chüshürüp, hazirgha qeder qizil késelliki bilen yuqumlinip dawaliniwatqan bimarlarning 4000 din ashqanliqini, ölgenlerning 10gha yétidighanliqini élan qilghan bolsimu, emma radi'omizgha kelgen inkaslardin xitay da'irilirining Uyghur élidiki qizil tarqilish emeliy ehwalini yushuruwatqanliqi shundaqla qizil késelliki seweblik ölgüchilerning hökümet élan qilghan sandin yuqiri ikenliki melum bolmaqta.

Uyghur élide qizil yuqumdarliri 4365 ke yetken, 10 kishi ölgen

Qish shundaqla etiyaz mezgili türlük yuqumluq késelliklerning eng köp tarqilish mezgili hésablinidu, bolupmu bu yil qish pesli bashlinishi bilen Uyghur élide jiddiy yuqumluq nepes yoli késellikliri,shundaqla qizilning tarqilishi pewqul'adde téz hem keng da'iride körülmekte.

Uyghur élide ötken yili 11 - aydin bashlan'ghan qizil késellikining téz tarqilishi hazirgha qeder muwapiq kontrol qilinmighan bolup,Uyghur éli sehiye nazaritining élan qilishiche, hazirgha qeder her qaysi sehiye tarmaqliri tizimlighan qizil yuqumdarliri 4365 ke yetken bolup, 10 kishi qizil késelliki bilen yuqumlan'ghanliqi seweblik ölgen iken.

Sehiye nazaritining statistikisida körsitishiche, bu yil qizil yuqum ehwali ötken yili mushu mezgildikidin 36 hesse köp bolup, asan yuqumlan'ghuchilarning köpinchisi sekkiz ayliq kichik balilar, 30 yash etrapidiki kishiler topi bolup,melum bolghan yuqumlan'ghuchilarning eng kichiki üch ayliq bowaq iken shundaqla bezi jaylarda yashan'ghanlardimu yuqumlinish ehwalliri körülmekte. Uyghur élining her qaysi yerlik tor betliride bu heqte bérilgen xewerlerdin melumki, bu yil qizil késelliki bir qeder jiddiy tarqiliwatqan jaylar, ürümchi tengritagh rayoni, ili oblastining künes, tékes nahiyiliri, qeshqer shehiri we yéngisar nahiyisi, xoten nahiyisi, aqsu shehiri hemde kucha nahiyisining yéziliridin ibaret.

Xitay da'iriliri aldini élish hem kontrol qilishta tégishlik tedbir almighan

Uyghur élidiki her qaysi xitayche xewer torliridin ashkarilinishiche, Uyghur aptonom rayonluq sehiye nazariti 18 - féwral küni Uyghur éli miqyasida qizilning tarqilishini jiddiy kontrol qilish heqqide her qaysi derijilik sehiye orunlirigha mexsus uxturush chüshürgen.

Uqturushta éytilishiche, her qaysi chong - kichik doxturxana hemde yuqumluq késelliklerning aldini élish tarmaqliri qizil bilen yuqumlan'ghanlarni heqsiz dawalash hemde heqsiz waksina qilishni yolgha qoyidiken.

Emma, Uyghur élidin kelgen inkaslargha qarighanda, qizilning tarqilishi bir nechche ay burunla xéli éghir bolsimu, hazirghiche xitay da'iriliri késellikning keng tarqilishining aldini élish hem kontrol qilishta tégishlik tedbir almighan. Shundaqla nöwette Uyghur élidiki köpinche doxturxanilarning yuqumluq késellik bölümliri qizil yuqumdarliri bilen toshqan bolup karwat yétishmigidek jiddiychilik körülmekte iken.

Qizilning yamrishigha aldini élish éngining töwenliki, kontrol qilishning waqtida bolmasliqi seweb bolghan

Ürümchidiki Uyghur aptonom rayonluq xelq doxturxanisi yuqumluq késellik bölümining bir séstrasi, mezkur bölümde dawaliniwatqan késellerning asasen qizil késili bilen kirgenler ikenlikini shundaqla ularning asasen Uyghur ikenlikini, yuqumdarlarning kichik balilardin bashqa, chong ademlernimu öz ichige alidighanliqini éytti.

Uning bildürüshiche, qizilning bundaq yamrishigha, biri kishilerning késellikning aldini élish éngining töwenliki seweb bolghan bolsa, yene biri kontrol qilishning muwapiq, waqtida bolmasliqi seweb bolghan iken. Biz yene, qeshqer xelq doxturxanisigha téléfon qilip qizilning yuqum ehwalini sorighan bolsaqmu, téléfonni alghan xadim bu mesilige alahide sezgür pozitsiye tutti.

Biz ilgiri kucha nahiyisidimu qizil yuqum ehwalining alahide éghirliqi, bu jayda ikki oqughuchining shu seweblik ölgenliki heqqide melumat bergen iduq. Emma xitay da'iriliri bu ehwalni yoshurghan. Nöwette kuchada qizilning tarqilishini kontrol qilish ishlirining qandaq élip bériliwatqanliqi heqqide melumat élish üchün kucha nahiyilik yuqumluq késelliklerning aldini élish idarisigha téléfon qilghinimizda, bir xadim bu heqte héchqandaq uchur bilen teminlimeydighanliqini éytip ziyaritimizni ret qildi.

Biz yene, qizil yuqum ehwali eng éghir jaylarning biri bolghan xoten nahiyisining ehwalini igilesh üchün xoten nahiyilik xelq doxturxanisi jiddiy késellikler bölümige téléfon qilduq, nöwetchilikte turghan bir séstra, yéqindin buyan qizil késelliki bilen yuqumlinip doxturgha kéliwatqanlarning pewqul'adde köpeygenlikini, ularning asasen kichik balilar ikenlikini éytti.

U yene, xotende bolupmu yézilarda kishilerning késellikning aldini élish jehette éngining töwen bolushi seweblik hemde waqtida doxturgha kélelmesliki seweblikmu yuqum ehwalining éghir bolidighanliqini éytti. Uning bildürüshiche, nöwette sehiye xadimliri asasiy qatlamlargha chüshüp waksina qilish pa'aliyitini élip bérishqa bashlighan.

Da'iriler barliq uchur menbelirini qattiq qamal qiliwalghan

Uyghur élining her qaysi jaylirigha qaratqan téléfon ziyaretlirimizdin, qizil tarqilish ehwalining Uyghur élide xéli éghirliqi melum bolghan bolsimu, emma da'irilerning bu heqte barliq uchur menbelirini qattiq qamal qiliwatqanliqini körüwélishqa bolidu.

Mutexessisler, qizil késellikidin yuqumlinishning aldini élishta, kishiler adette muhitning pakize, hawa ötishidighan bolushigha, özini issiq tutushqa ehmiyet bérishni, bala hem yashan'ghanlar adem köp yighilidighan ammiwi sorunlargha barmasliqni, qizil késelliki bilen yuqumlan'ghanlar we bashqa késeller uchrishishtin saqlinishni, qizil waksinisini waqtida okul qilishni, özide qizish we yaki nepes yoli yallughlinip aghrishqa oxshash alametler körülse derhal doxturgha körünüshini tewsiye qilidu. (Gülchéhre)