Uyghurlar qurban héytni endishe ichide ötküzmekte

Sürette, 14 - iyul, döng köwrük bazirining yénida, qorallirigha ötkür tighlarni békitip, uyghurlargha qarshi postta turghan xitay qoralliq saqchiliridin biri.

Radi'omizgha bu heqte kelgen inkaslar munasiwiti bilen, biz Uyghur éli ahalisini téléfun arqiliq ziyaret qilduq.

Uyghur élida yashawatqan Uyghurlar bu yil qurban héytni qandaq ötküzdi? radi'omizgha kelgen inkaslardin melum bolushiche, qurban héyt küni kochilarda qoralliq xitay eskerlirining charlash ‏- nazaret qilish heriketliri alahide kücheytilgen bolup, hetta Uyghurlar meschitlerge bérip, héyt namizini erkin oqushtin mehrum qaldurulghan. Dunya Uyghur qurultiyi tetqiqat merkizi qurban héyt munasiwiti bilen, Uyghur ilining weziyitini közitish üchün mexsus tekshürüsh élip bérip, héyt jeryanida xitay hökümiti ijra qilghan bir qatar siyasetler tüpeyli Uyghurlarning héytni héytttek ötküzelmigenlikini bildürdi.

Biz ümid agahi ependining éytqanlirigha asasen, Uyghur élining qeshqerddiki héytkar meschitige téléfun urduq. Ziyaritimizni qobul qilghan héytkar meschitining xizmetchisi, erkin a'isya radi'osidin téléfun urghanliqimizdin xewerdar bolghandin kéyin, so'allirimizgha köp éhtiyat bilen jawab berdi.

Biz Uyghur élining merkizi ürümchidiki Uyghurlarning héytni qandaq ötküzgenlikini igilesh üchün, ikki a'ilige téléfun urduq.

Dunya Uyghur qurultiyi tetqiqat merkizining re'isi ümid agahi ependi, 5 ‏- iyul ürümchi weqesidin kéyin kishilerning süz qilish erkinlikining ilgirikidin nechche hesse éghir derijide cheklen'genlikini, bolupmu erkin asiya radi'osigha héchkimning jür'etlik halda melumat bérelmeydighanliqini bildürdi.

Biz yene ürümchide tughulup ösken bir qanche Uyghur bilen birge oqup yéqin dost bolup ötken, aliy mektepni yéngi pütürgen bir xitay oqughuchini ziyaret qilduq. Ziyaret dawamida bu xitay oqughuchi, " men yerlik shinjangliq, shunga men ichkirilik xenzulargha qarighanda Uyghurlarni yaxshi chüshinimen, ularni özemge yéqin dep bilimen," dédi.

Emma, özini Uyghurlargha yéqin dep tonuydighan bu xitay oqughuchi bizning Uyghurlarning qurban héyt bayramlirigha oxshash diniy örp ‏- adetlirige hörmet qilamsen ? dégen so'alimizgha jawab bérip, "méningche, Uyghur, xenzu dep ayrip kétishning hajiti yoq. Biz hemmi'imiz özimizni bir junggoluq dep hés qilsaq, "5 ‏- iyul" toqunushigha oxshash ziddiyetler sadir bolmighan bolatti. Shunga tejribe ‏- sawaqni yekünlep, millet ayrimisini yoqitip bir junggoluq bolup yashisaq, qisqisi bir milletke aylinip ketsek shu eng toghra bolidu" dédi.

Ümid agahi ependi, xitay hökümitining we her bir xitay puqrasining Uyghurlarning milliy mewjutliqigha qilche hörmet qilmaydighanliqi heqqide toxtaldi.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.