Oghlining ismini Uyghur qoyghan türk ana bilen söhbet

Sürette, ürümchi weqesi yüz bergen waqitta toghulghan oghlining ismini uyghur qoyghan türk ayal sunay xanim oghli uyghur bilen birge.

Türklerning azadliq urushlirida ayallar alahide rol oynighanliqi we zembirek oqliri'ini muriside toshup aldinqi sepke élip bérish jeriyanida shehid bolghan we qehriman'gha aylan'ghan nurghun türk ayallar tarix sehipisige yézilghan, ene shu türk ayallarning qehrimanlirini hazirqi zamandimu uchritalaymiz.

5 ‏- Iyul ürümchi weqesi yüz bergen esnada istanbulda bir oghul bala toghulghan bolup, bu bowaqning anisi oghligha Uyghur dep isim qoyghan. Uyghur isimlik bu bala hazir bir yashtin ashqan bolup, chiray shekli pütünley Uyghurlarning chirayigha oxshap kétidiken.

Biz bu heqte melumat élish üchün Uyghur balining anisi sunay xanim bilen söhbet élip barduq.
 
Oghligha Uyghur dep isim qoyghan sunay isimlik ayal aldi bilen özini tonushturup mundaq dédi: "méning ismim sunay tahmas kaliji,  istanbulda tughulup chong boldum, türk milletchi ayallar teripidin qurulghan, 'ali turna ayallar jem'iyiti'ning re'isi bolup xizmet qiliwatimen, yoldishim yüksel kaliji, istanbul ölke ujaqliri jem'iyitining sabiq re'isi, öch perzentim bar, isimliri, aybüki, aybala we eng kichikining ismi Uyghur." 

RFA Photo / Arslan

Su'al:  hörmetlik sunay xanim, néme üchün oghlingizgha Uyghur dégen isimni qoyushni muwapiq kördingiz ?

Jawab:  men perzentimning oghul tughulidighanliqini bilgendin kéyin muwapiq isim izdeshke bashlidim, üzün zaman izdinip oghlimizgha muwapiq bir isim tapalmiduq. Epsuslinarliq bilen oghlum tughulushtin bir ay ilgiri yeni 2009 ‏- yili 7 ‏- ayda sherqiy türkistanda Uyghur türkliri üstidin qetli'amlar élip bérildi. Men u mezgillerde éghir'ayagh bolghanliqining axirqi basquchlirida öyde olturup dawamliq téléwziye qanallarda we kompyutérda intérnét arqiliq bu qetli'amlarning dawam qiliwatqanliqini kördum we yighlidim. Shu waqitta oghlumning ismini Uyghur quyush eqlimge keldi we shundaq oylidim. Xudayim buyrisa bir küni méning oghlum chong bolidu, Uyghur balisi bolidu, ismi we jismi Uyghur bolup yashaydu we sherqiy türkistanning erkinliki üchün yardem qilidu. Oghlum hayat yashighan zamanlarda, kishiler uningdin néme üchün isming Uyghur dep sorisa, 2009 ‏- yili 7 ‏- ayda qetli qilin'ghan Uyghurlarni kishilerge anglatsun we u yerde shehid bolghanlarni eslitish üchün anam ismimni Uyghur qoyuptiken désun dep oylap Uyghur dégen isimni qoydum. Bu isim bilen hem shehidlerni eslitidu, yüz bergen qetli'amlarni oghlum hayatla bolidiken oghlumning ismini tilgha alghan her bir kishi u qetli'amni onutmaydu. Shu sewebtin oghlumning ismini Uyghur qoydum. Xudayim buyrisa, chong bolghanda, türk millitige paydiliq bir yash bolup yétiship chiqidu, özi Uyghur türkiy bolmighan bolsimu, Uyghurlarning bu milliy dewasida, küreshlerge bashchiliq qilidu. Menmu shu künde ismigha layiq Uyghur oghlum bilen özemni intayin bextlik hés qilimen.

Su'al : hörmetlik sunayxanim, sizning Uyghurlargha démekchi bolghan bashqa sözingiz barmu?
 
Jawab: men üchün nede yashighan bolsaq buning héch qandaq ehmiyiti yuq, men istanbulda tughuldum, emma men üchün sherqiy türkistanda toghulghan türkler, kérkükte toghulghan türkler, qarabaghda toghulghan türkler, pütkül dunyadiki türkler bir qérindash. Ularning qayghu ‏- hesretliri, bizning qayghulirimiz, ularning xushalliqliri bizning xushalliqimiz, ular hergizmu özining yalghuz emeslikini bilsun, bu yerde ular üchün yighlawatqan, ular üchün du'a qiliwatqan we ular üchün namayish qiliwatqan türkler bar. Xudayim buyrisa ular qisqa zamanda azadliqqa érishidu we musteqil bir türk döliti qurup dunyadiki döletler qataridin orun alidu. Hayatla bolidikenmiz her zaman ularning yénida bolimiz. Bizdin kéyin kelgen ewladlargha xitayning élip barghan zulum we qetli'amlirini anglitishni dawam qilimiz. Sherqiy türkistanliq qérindashlirimizning yénida bolush biz üchün sherep. Ular özlirini yalghuz dep hés qilmisun, bu yerde ulardin nechche ming kilométir uzaqliqta ularni oylaydighan, ular üchün du'a qiliwatqan türk qérindashliri bar. Ular buni bilsun we ulargha salam yollaymen.

Biz yene bu Uyghur isimlik balini ziyaret qilghan dunya Uyghur qurultéyining mu'awin re'isi siyit tumtürkning pikir qarashlirini alduq.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.