Uyghur tarixidin kelgen qehriman pérsonazh - qara oghlan
2007.07.04
Türkiyide türklerning ergenekondin chiqip hazirqi tupraqlargha kélish tarixi anglitilghan riwayetler intayin jiq. Bu riwayetler éghizdin - éghizgha, ewladtin- ewladqa anglitilip kelgen. Bu riwayetlerde xuddi Uyghurlardiki chin tömür baturgha oxshashla qara oghlan, tarkan qatarliq qehriman pérsonazhlar bar bolup, qara oghlan dése türkiyide bilmeydighan kishi yoq. Hetta türkiyening sabiq bash ministirliridin bülent éjéwitke xelq teripidin qara oghlan dep nam bérilgen idi.
Ötken hepte türkiyening eng chong xewer qanalliridin biri bolghan NTV téléwiziyisining türk qehrimanliri témiliq programmisida qara oghlan pérsonazhining Uyghur ikenliki hetta qara oghlan filimining yéqinda qazaqistanda sin'gha élinidighanliqi déyildi. Igilishimizche, 1960-yilidin tartip qara oghlan heqqidiki riwayetler we chöchekler anglitilghan resimlik kitap uda 7 yil fransiye, aljiriye, tunis, marakesh qatarliq döletlerde sétilghan iken.
Bu resimlik hékaye türkiyediki chong gézitlerde uzun yillar resimlik chatma hékaye sheklide neshir qilin'ghan bolup, oqurmenlerning qiziqip oqushigha sazawer bolghan iken. Biz bu qara oghlan pérsonazhining Uyghurlargha asaslinip turup yaritilghanliqini anglighandin kéyin, bu qehrimanning yaratquchisi bolghan su'at yalaz ependim bilen körüshtuq. Su'at yalaz ependi 1932-yili türkiyening qirshéhir wilayitide dunyagha kelgen bolup, istanbul güzel- sen'etler akadémiyisini püttürgen.
Oqughuchiliq yillirida türkiyediki gézit we heptilik zhurnallarda resim sizghan. 1960-Yilida axsham gézitide yézishqa bashlighan qara oghlan hékayiliri bilen oqurmenlerning alqishigha sazawer bolghan. Kéyin u özining shirkitini qurup, tarixi qehrimanlar teswirlen'gen kinolarni ishligen.
Yuqiridiki ulinishtin, muxbirimiz erkin tarimning su'at yalaz ependi bilen élip barghan söhbitini anglighaysiler.
Munasiwetlik maqalilar
- Dr. Alimjan inayet ependining sherqiy türkistanning nöwettiki mesililiri témisidiki doklati
- Turpandiki qedimiy sheherler weyranchiliqqa uchrimaqta
- "Qedimiy junggu zadi qanchilik chong idi" dégen maqalining aptori bilen söhbet
- Teywen ottura mektep tarix derslik kitabigha özgertish kirgüzgendin kéyin bes munaziriler ewj aldi
- 30 - Öktebir weqesige 25 yil
- Köz yéshida nemlen'gen zémin" namliq eser istanbulda neshir qilindi
- Kommunar talipofning ürümchide söhbet yighinigha qatnashqanliqi munasiwiti bilen(1)
- Merhum haji yaqup anat ependining "sherqiy türkistanda milletchilik heriketliri" neshr qilindi
- Yaponiyide ötküzülgen "shinjangdiki tarixiy menbeler" muhakime yighini munasiwiti bilen doktor ablet kamalofni ziyaret
- Ghaljap yézisidiki Uyghurlarning ötmüshi we haziri
- Türkiyide abduréhim ötkür we turghun almaslarni xatirilesh yighilishi ötküzuldi
Köp körülgen xewerler
RFA
- Shinjang hökümiti yéqinda tembur chalghan Uyghur qizning widiyosini tartqan xitay sen'etkarni jazalighan
- Xitay hökümiti Uyghur sen'etkarlarni yawropada oyun qoyghuzup Uyghur irqiy qirghinchiliqini yuyushqa urun'ghan dep eyiblenmekte
- Xitayning yuqiri derijilik emeldari Uyghur rayonida xitay tilini kéngeytish we térrorizmgha qarshi turushqa chaqiriq qildi
- Erkin asiya radiyosi Uyghur bölümi: xitayning Uyghurlar üstidiki shepqetsiz hökümranliqining zulmetlirini yérip ötküchi nur
- Uyghur kishilik hoquq qurulushi xelq'araliq méhmanxana zenjirlirining Uyghur rayonida kéngiyiwatqanliqini eyiblep doklat élan qildi