Wang léchüenning Uyghur élidiki ishsizliq mesilisi heqqidiki sözlirige inkaslar

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Ürümchidiki döng köwrük xelq'araliq chong bazardiki Uyghurlar. Gerche ürümchi tiz tereqqi qiliwatqan bolsimu, biraq Uyghurlardiki ishsizliq barghanséri éghirlashmaqta.

Yéqinqi yillardin buyan, Uyghur élidiki ishsizliq mesilisi barghanséri éghirlashmaqta. Bolupmu Uyghur millitini öz ichige alghan xitay bolmighan milletlerning ish tépish mesilisi téximu teske toxtimaqta.

Gerche Uyghur aptonom rayonining partkom sékrétari wang léchüen buninggha iqrar bolghan bolsimu, u mezkur mesilining kélip chiqishidiki sewebni xitay tili bilish yaki bilmeslik bilen munasiwetlik dep qarighan. Uning bildürüshiche, gerche hazir Uyghur élide néfit, métallorgiye we asasiy qurulush saheliri nurghun emgek küchige muhtaj bolsimu, ulargha kérek bolghini yenila kespiy xadimlar iken. Mesilen, tömür yol, ayrodrom we su insha'ati qatarliq orunlardiki xizmetlerni peqet shü kesiptiki xadimlarla öz höddisige alalaydiken.

Wang léchüen: xitayche bilmise ilaj yoq

Wang léchüen yéqinda, ürümchide échilghan chet'el muxbirlirini kütüwélish yighinida, Uyghur élidiki xitaydin bashqa milletlerning ishsizliq mesilisi heqqide toxtilip, "az sanliq milletlerning xizmet tépishining tes bolushidiki seweb, ularning xitay tilini bilmeywatqanliqi, hazir bu yerdiki karxanilarning hemmisi xitay tili qollinidu, til bilmey turup xizmet tépish tes. Buninggha ilaj yoq", dep körsetken.

Wang léchüen sözide yene "hazir Uyghur élidiki eng jiddiy mesile emgek küchining sapa terbiyisi mesilisi, bu xil sapa terbiyisi aldi bilen til terbiyisidin bashlinidu. Bu bolsimu uzun muddet élip bérishqa tégishlik wezipidur. Az sanliq milletlerning perzentliri bashlan'ghuch mektepke kirishtin burunla xitay tilida terbiye élishi kérek. Bashlan'ghuch birinchi séniptin bashlapla xitay tilida ders ötilishi kérek. Shundaq qilghandila emgek küchi sapasini yaxshilighili bolidu" dep körsetken. Aptonom rayonning partkom sékrétari bolghan wang léchüenning bu dégenliri amérikidiki kishilik hoquq teshkilati qatarliq organlarning qattiq eyiblishige duch kelmekte, shundaqla Uyghur teshkilatliriningmu qattiq naraziliqini qozghimaqta.

Uyghurlarning öz zéminida kemsitilishi bekmu échinishliq bir ish

Amérika Uyghur birleshmisining bash sékrétari alim séytof ependi wang léchüenning sözliri heqqide toxtilip, buning Uyghurlargha qaritilgha éghir kemsitish ikenlikini otturigha qoydi.

Nyo-yruktiki xitay kishilik hoquq teshkilatining mes'uli sawun xanim xitay hökümitining Uyghur élide yürgüzüwatqan türlük siyasetlirini qattiq tenqidlep, Uyghur millitini öz ichige alghan az sanliq milletlerning türkümlep kéliwatqan xitay köchmenliri tüpeylidin, öz makanida chetke qéqilip, xizmet pursitige érishelmeywatqanliqini bildürdi. U yene, wang léchüenning "az sanliq milletlerning xizmet tépishining tes bolushidiki seweb, ularning xitay tilini bilmeywatqanliqidin" dégen sözige qarita, mundaq dédi:

"Hazirqi mesile xitay tilini bilish yaki bilmeslik mesilisi emes, ular hazir xitay tili rawan bolghanlarnimu xizmetke almaydu. Mesilen, hazir Uyghur élide nurghunlighan aliy mektep püttürgen xitay tilida nahayiti rawan sözleydighan Uyghur oqughuchilar bar. Ularmu oxshashla xizmet tapalmay kemsitishke duch kelmekte".

Washin'gtondiki xitay uchur merkizining tehriri lyaw tyenchi xanim "bu bekmu chékidin ashqan bir xil kemsitish, Uyghurlarning özi tughulup ösken makanida bundaq kemsitishlerge uchrishi, yene kélip xitay tili bilmeydu dégen bahane bilen ishsiz qéliwatqanliqi heqiqeten bekmu échinishliq bir ish" dep bildürdi. (Méhriban)