Америка малийә министири бейҗиң зияритидә хитайни хәлқ пулиниң қиммитини өстүрүшкә қистимақчи

• Мухбиримиз әркинниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

100 Йүәнлик хәлқ пули.

Вейтнам, һенрий паулсенниң шәрқий асия әллиридә елип баридиған зияритиниң тунҗи бекити болсиму, лекин униң 18 - сентәбир күни хитайда елип баридиған зиярити шәрқий асия сәпиридики әң муһим бекәт болуп һесаблиниду. Паулсен, хитай зияритидә бейҗиң һөкүмити билән хитай пулиниң қиммитини өстүрүш мәсилисини музакирә қилмақчи. Бу мәсилә хитай - америка юқири дәриҗиликләр сөһбитиниң асаси күнтәртипини игиләйдиған әң негизлик мәсилиләрниң биригә айланди.

Буш һөкүмити америка әмгәк базири вә риқабәт күчини қоғдаш мәсилисидә күчлүк бесимға дуч кәлмәктә

Буш һөкүмити хитай пулиниң қиммити өстүрүлсә, америка - хитай содисида хитайниң 202 милярд доллар актип баланисини азайтиш, америка әмгәк күчлирини қоғдаш ролини ойнайду, дәп қаримақта. Анализчиларниң әскәртишичә, паулсен 18- сентәбирдә елип баридиған хитай зияритидә бейҗиң даирилирини хитай пулиниң қиммитини өстүрүшкә қистайдикән. Буш һөкүмити вә америка дөләт мәҗлиси оттура мәзгиллик сайлам йилида содидики пассип баланисни азайтип, америка әмгәк базирини вә риқабәт күчини қоғдаш мәсилисидә күчлүк бесимға дуч кәлмәктә.

Сингапор, мудапиә вә истратегийә тәтқиқат институтиниң америка ташқи сиясәт анализчиси дебора әлмс, вашингтонниң хитайни хәлқ пулиниң қиммитини өзгәртишкә қисташ тоғрисида еғир бесимға учраватқанлиқини билдүрди. Һенрий паулсен пәйшәнбә вә җүмә күнлири ханойда өткүзүлидиған асия - тинч окян иқтисади һәмкарлиқи тәшкилатиниң малийә министирлар йиғинида хитай билән йүзтуранә сөһбәт елип бармисиму, лекин у, келәр һәптә сингапорда хәлқара пул фонди тәшкилати вә дуня банкисиниң йиғинида хитайлар билән учришип, 18 - сентәбир күни хитайни зиярәт қилиш җәрянида бу мәсилини сөзлишиду.

Хитай пулиниң қиммити мәсилиси иқтисади мәсилә болупла қалмай бир сиясий мәсилә

Гәрчә хитай, пулниң қиммитини өстүрүш мәсилисидә җиддий бесимға дуч келиватқан болсиму, лекин бейҗиң һөкүмити бу бесимға тирәҗимәктә. Иқтисадшунас вә обзорчи сав йәнҗүй, хитай пулиниң қиммити мәсилиси бир иқтисади мәсилә болупла қалмай, бу бир сиясий мәсилә, дәйду. Сав йәнҗүйниң әскәртишичә, хитай- америка содисида хитайниң америкиға мални көп сетишини хитай маллириниң тәннәрқи бәлгилимәктә. Сав йәнҗүй, " кан вә тупрақ дөләт игиликидә болғачқа тавар ишләпчиқиришқа кетидиған хам әшя үчүн пул хәҗләнмәйду. Америкида болса хам әшя базар тәннәрқи бойичә сетивелиниши керәк. Йәнә бир мәсилә, әмгәк күчиниң тәннәрқи. Америкида ишчиларниң һоқуқини қоғдайдиған ишчилар уюшмилири бар. Хитайда бу хил әһваллар мәвҗут әмәс. Шуңа әмгәк күчиниң тәннәрқи наһайити төвән. Униң үстигә муһитни қоғдаш вә техника тәннәрқи мәвҗут. Америкида техникиниң патнит һоқуқи қанун буйичә қоғдилиду. Лекин хитайда һәр қандақ нәрсини көчүрүп ясаш мумкин. Хитайниң муһитқа салидиған селинмисини америка билән селиштурғили болмайдиған дәриҗидә аз. Бу хитай маллириниң тәннәрқини техиму чүшүрмәктә. У, йәнә "бу мәсиләр теги - тәктидин алғанда сиясий түзүлмигә берип тақалмақта. Бу мәсилиләр пүтүн җәмийәтниң иҗтимаий қурулмиси билән мунасивәтликтур. Йәни бу демократийини принсип қилған кишилик һоқуқни қоғдаш билән алақидар мәсилә, " дәп көрсәтти.

Хитай пулиниң қиммитини өстүрмисә, хитай маллириға қоюлидиған таможна беҗи өстүрүлүши мумкин

Бирләшмә ахбарат агентлиқиниң хәвәр қилишичә, америка кеңәш палата әзаси чарлиз шумер билән линдсей граһамлар паулсенға, әгәр хитай 9 - айниң ахирлириғичә хитай пулиниң қиммитини үнүмлүк миқдарда өстүрмисә, у һалда хитай маллириға 5. 27 Пирсәнт тамоҗна беҗи қоюш тоғрисида қанун лайиһиси сунидиғанлиқини агаһландурған.

Йеқинқи бир қанчә һәптидин бери хәлқ пулиниң қиммити аз миқдарда өстүрүлгән болсиму, лекин бу америкилиқларниң нәзиридә йәнила йетәрлик әмәс. Бәзи америка сода - санаәтчилириниң қаришичә, хитай пулиниң һазирқи қиммити униң базардики әсли қиммитигә қариғанда 40 % әтрапида төвән болуп, бу хитайни адаләтсиз сода пурсити билән тәминлимәктә. Лекин хитай баш министири вен җябавниң әскәртишичә, хитай пулиниң қиммитидә кишини "һәйран қалдуридиған" өзгириш болмайдикән. У, чаршәнбә күни чәтәллик мухбирларға " хәлқ пулиниң қиммити базарниң еһтияҗи вә тәлипигә көрә өзгәртилидиғанлиқини, пулниң баһаси аста - аста қоюветилидиғанлиқини җакарлиған.

Көзәткүчиләр, бу әһвалда паулсенниң хитайни гәпкә киргүзүш мәсилисидә синаққа дуч келиватқанлиқини билдүрмәктә. (Әркин)