Xitayni hazir hemmidin bek bi'aram qiliwatqan nerse kichik lachin

• Muxbirimiz welining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Amérika ikki awi'amatka urushchi paraxotlar topini teywenning sherq teripidiki uchuq déngizgha herbiy meshq qilishqa ewetken. AFP Photo

Amérika déngiz armiyisining 'kichik lachin' belgilik awi'amatkisini öz ichige alghan urushchi paraxotlar topi hazir tinch okyanning teywen'ge yéqin jaylirida herbiy meshiq qiliwatidu.

Amérikining déngiz armiye meshqi teywendiki ' omum xelq awaz qoyush' mesilisi bilen munasiwetlik

Merkizi agéntliqining bayan qilishiche, teywen prézidént saylimi komitétining xadimi yang suli bügün chet'ellerdin teywen saylimini közetkili kelgen 290 neper wekil qatnashqan bir yighinda 'amérikining 'kichik lachin' belgilik awi'amatka urushchi paraxotlar topining teywen etrapidiki déngiz yüzide herbiy meshiq élip bériwatqanliqi ‏-‏-‏- teywende dawamlishiwatqan prézidént saylimigha qarighanda, hazir pütün dunya köngül bölüwatqan bir mesile bilen, yeni teywenning b d t gha eza bolup kirish yaki kirmesliki heqqide omum xelq awaz qoyush mesilisi bilen téximu bek munasiwetlik. Eger teywende bu qétim b d t gha eza bolup kirishke bérilgen awaz köp bolup, bu mesile qarar qilinsa, amérikining déngiz küchliri kommunist xitay hökümitining herbiy tewekkulchilik qilishigha taqabil turush rolini oynaydu' dégen.

Teywen'ge yéqin jayda herbiy meshq qiliwatqan bir kichik lachinla emes

Roytérs agéntliqining bayan qilishiche, amérika dölet mudapi'e ministirliki seyshenbe küni özining yaponiyidiki déngiz armiye bazisida turuwatqan 'kichik lachin belgilik awi'amatka urushchi paraxotlar topini teywen arilining sherqidiki uchuq déngizda herbiy meshiq qilishqa ewetti. Amérika dölet mudapi'e ministirlik xadimlirining ashkarilishiche, 'kichik lachin' awi'amatka urushchi paraxotlar tipi namida herbiy meshiqqe qatnishiwatqan peqet birla awi'amatka emes.

Xewerde bayan qilinishiche, bu herbiy meshq 1949 ‏- yili kommunist xitaydin bölünüp ketken teywen arilida hazir dawamlishiwatqan prézidént saylimi we b d t gha eza bolush kirish yaki kirmeslik heqqide omum xelq araz qoyushtin ibaret démokratik pa'aliyetning ongushluq bolushini qoghdaydu. Bu tedbir peqet kommunist xitayning teywenni birlikke keltürüsh üchün herbiy tewekkülchilik qilishning aldini élishni meqset qilidu.

'Amérika terep junggoning teywen mesilisidiki meydanini nahayiti éniq bilidu'

Xitay tashqi ishlar ministirlikining bayanatchisi chin'gang 20 ‏- mart küni, muxbirlarning amérikining kichik lachin awi'amatka urushchi paraxotlar topining teywen ariligha yéqin jayda herbiy meshiq qiliwatqanliqi heqqide sorighan su'allirigha jawap bergende, bu téma üstide tepsiliy toxtilishtin özini qachurup 'amérika terep junggoning teywen mesilisidiki meydanini nahayiti éniq bilidu' dep gepni tügetken idi.

Teywen boghuzida toqunush yüz bérish-bermesliki tibet mesilisige qarighanda, teywendiki omum xelq awaz qoyushning netijisi qandaq bolushigha baghliq

B b s ning bayan qilishiche, amérikidiki klamént (Institute Clemente) tetqiqat ornidiki herbiy mutexessis lin changshén ependining qarishiche, teywen boghuzida toqunush yüz bérish-bermesliki tibet mesilisige qarighanda, teywendiki omum xelq awaz qoyushning netijisi qandaq bolushigha baghliq.

‏-‏-‏- Amérika ikki awi'amatka urushchi paraxotlar topini teywenning sherq teripidiki uchuq déngizgha herbiy meshq qilishqa ewetti,‏-‏-‏- deydu lin ependi mulahiziside, ‏-‏-‏- uning biri 'kichik lachin' awi'amatka urushchi paraxotlar topi, yene biri yéqindila jenubiy koriye bilen birleshme meshiq ötküzüp bolghan 'niémiz' belgilik awi'amatka urushchi paraxotlar topi. 'Kichik lachin' tinch okyan qomandanliq shitabigha qaraydu, yene biri uninggha qarimaydu. Buningdin bashqa yene bir nechche yadroluq su asti paraxotmu bar.

Lin ependining qarishiche, bu ikki awi'amatka urushchi paraxotlar topini bu qétim yene herbiy meshiq qilidu, déyish kishini qayil qilalmaydu. Teywende mushu shenbe küni prézidént saylimi bolidu we b d t gha eza bolush yaki bolmasliq heqqide omum xelq awaz qoyidu. Eger b d t gha za bolup kirish qarar qilinsa, bu teywen boghuzida chong silkinish peyda qilishi mumkin. Ikki terep otturisida melum toqunush yüz bérish éhtimali yoq emes. Bu qétim amérikining ikki awi'amatka urushchi paraxotlar ewetishi, birinchidin bundaq éhtimalliqning aldini élish üchün özining küch -qudritini namayen qilish, ikkinchidin amérikida teywenni qollaydighan xeliqni xatirjem qilish rolini oynaydu.

Xitay terepning 'jiddiy heriket qollinish' dégini herbi hujum qilish dégenliktur

Klamént tetqiqat ornining herbiy mutexessisi lin ependining qarishiche, teywen boghuzida ikki terep otturisida toqunush yüz bérish-bermesliki hazirqi tibet mesilisige qarighanda, teywenning b d t gha eza bolup kirish heqqide omum xelq awaz qoyushning netijisi qandaq bolushigha baghliq. Chünki, teywende bu qétimqi omum xelq awaz qoyush, emeliyette teywenning musteqil bolush- bolmasliq mesilisi. Tibet mesilisi eger jimip qalsa, xitaygha chong tesir yetküzelmeydu. Eger teywendiki omum xelq awaz qoyushta, b d t gha eza bolup kirish qarar qilinsa, bu xitay üchün derhal bir chong qanuniy mesile bolup otturigha chiqidu. Bundaqta xitay terep jiddiy heriket qollinishi éhtimali bar, buni xitay rehberliri yéqinda ipadilep ötken idi.

Lin ependining qarishiche, xitay terepning 'jiddiy heriket qollinish' dégini herbi hujum qilish dégenliktur. Emma hazirche xitayning teywen'ge herbiy hujum qozghash éhtimalliqi chong emes, u aldi bilen siyasiy, déplomatiye jehetlerde hujum qozghishi mumkin, eger buning bilen meqsitige yételmise, andin herbi hujum qozghishi mumkin. (Weli)