Kichik lachin weqesi amérika - xitay munasiwitining yighinchaqlan'ghan körünüshi

• Muxbirimiz welining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

11 ‏- Ayning 21 ‏- küni, amérikining 'kichik lachin' belgilik awi'amatka urushchi paraxotlar topining üch paraxoti 8000 eskiri bilen xongkonggha kélip 'teshekkür bayrimi' ni tebriklimekchi bolghan idi. Xitay uning xongkonggha kirishige ijazet bermigenliki üchün, bu paraxotlar eng axirqi minutta derhal keynige yénip, özining yaponiyidiki déngiz armiye bazisigha qaytip ketti. Xitay terep 'insanperwerlik nuqtisidin xongkonggha kirishige ruxset' dégende, 'kichik lachin'lar alliqachan 20 nechche chaqirim yiraqliqqa barghan idi.

Bu weqedin kéyin, alliqachan xongkonggha kélip, 22 ‏- noyabir künidiki milliy bayramda didar jem bolushni kütüp turghan amérika eskerlirining xotun ‏- baliliri xitay hökümitidin qattiq xapa boldi. Bu weqedin kéyin, amérika -xitay otturisida qa'ide buyiche sözlishish köpeydi. Bundaq diplomatik heriketler hetta amérika dölet mudapi'e ministirliqi qattiq naraziliq bildüridighan derijige kötürüldi.

Xitay téxiche besh burjek binaning naraziliqigha qarita toghra izahat bermeywatidu

Amérika dölet mudapi'e ministirliqining bayanatchisi gi'of morrilning éytishiche, besh burjek bina bu qétimqi weqege jiddiy qaraydu, chünki buningdin sel burunmu, déngiz astidiki yushurun minalarni charlaydighan amérika paraxotliri dehshetlik boran'gha duch kelgende, xitay terep ularning xongkong portigha kirip bir'az hayal bolush telipini ret qilghan idi. Bundaq qa'idisizlik bir nechche esrdin buyan déngiz ara munasiwetlerde héchqachan körülüp baqmighan idi.

Bu weqedin ikki kün kéyin, yene mushu awi'amatka urushchi paraxotlar topi, 1997 ‏- yilidin buyan dawamliship kéliwatqan xongkongda bayram ötküzüsh en'enisi buyiche xongkonggha kelgende, xitay terep uning kirishige ijazet bermidi. Besh burjek bina bundaq qa'idisizlikke ipade bildürüsh üchün, xitayning amérikida turushluq bash elchixanisining herbiy emeldarini chaqirtsa, u erbab söhbetke kelmidi. Xitay téxiche besh burjek binaning xitaygha bildürgen naraziliqigha toghra izahat bermeywatidu. (Amérika awazning 29 ‏- noyabir künidiki xewirige qarang)

Xitay tashqi ishlar ministirining éytishiche, bu bir chong uqushmasliq

'Nyuyork taymis géziti'ning yazghuchisi dawét lagoning 29 ‏- noyabir küni élan qilghan maqaliside bayan qilinishiche, 'kichik lachin' awi'amatka urushchi paraxotlar topining xongkonggha kirmigenliki mesilisi toghrisida hazirche xitay tereptin bérilgen birla izhat bar.

Uning éytishiche, xitayning amérikida turushluq bash elchisi yang jéchi 28 ‏- noyabir küni amérika prézidénti jorj bushning bu heqtiki su'aligha 'bu bir chong uqushmasliq ' dep jawab bergen.

Xitay tashqi ishlar ministirliqi bayanatchisining éytishiche, uqushmasliq bolmighan

Gerche xitay tashqi ishlar minisitiri bu weqeni 'uqushmasliq' dep chüshendürgen bolsimu, emma xitay tashqi ishlar mnistirliqining bayanatchisi buningda uqushmasliq yoqluqini izahlidi. 'Birleshme agéntliqi'ning béyjingdin xewer qilishiche, xitay tashqi ishlar minisitirliqining bayanatchisi lyu jenchawning 'amérika ‏- xitay mesiliside yüz bergen 'kichik lachin' awi'amatka urushchi paraxotlar topining xongkonggha kirgüzülmigenlik mesilisi junggo - amérika munasiwetliridiki erzimes mesile. Junggo bu heqte amérikining héchqandaq naraziliqini tapshurup alghini yoq, bu weqede héchbir uqushmasliqmu yoq. Teleplerge qarita junggo özining igilik hoquqi da'iriside testiq sélip kéliwatidu' dégen.

Uning éytishiche, bu yil 10 ‏- ayda amérika dölet mejlisining dalay lamagha altun médal teqdim qilghanliqi xitay -amérika munasiwitini zexmilendürdi, bu bir, yene biri, washin'gton hökümiti teywen'ge 3 milyard amérika dolliriliq qoral sétip bérishni testiqlighanliqi.

Hazirqi amérika - xitay munasiwitidiki nazuk mesile

B b s ning bayan qilishiche, amérikining kichik lachin awi'amatka urushchi paraxotlar topi 1997 ‏- yilidin buyan xongkonggha kirip -chiqip turuwatidu. Emma bu qétim xitay ret qildi. Bu‏ hazirqi ri'al amérika -xitay munasiwitining yighinchaqlan'ghan körünüshi. Chünki amérika tinch okyan rayonidiki bir qudretlik küch, u buningdin kéyinmu bu rayonda özining tesirini saqlap qalmaqchi. Xitay bolsa téz bash kötürüwatqan dölet, u hazir bu rayonda özining tesirini tiklimekchi. Mana bu mesilining nazuk tomuri.

Mutexessislerning tehlil qilishiche, xitay ajiz waqtida bashqilargha yélinip, hörmet qilip mulayim turidighan, azraq küchlensila térisige patmay bashqilargha mush kötürüp qopidighan, bashqilarning zéminini tartiwalidighan mijezi bar dölet. Qachanliki xitay milletchiliki qozghalsila, amérika 1999 ‏- yili xitayning bélégrattiki elchixanisini bombilighan weqeni, 2001 ‏- yili xitayning yéngi tiptiki bombardimanchi ayrupilani, xeynen arilida amérikining charlighuchi ayrupilanigha özi soqulup pachaqlinip kétip nomusqa qalghan weqeni eslep qopidighanliqini dunya körüp turuwatidu. (Weli)