Xitay rehberliri démokratiye dégen atalghuning menisini özgertmekte

• Muxbirimiz welining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay gézitlirige qaraydighan bolsaq, xitay kommunist partiyisining orgini 'xelq géziti' hazir pütün memlikette 17 ‏- qurultayning rohini izchillashturup 'junggoche sotsyalizm' dégen idiyini tikleshni jiddiy teshwiq qiliwatidu.

Bu teshwiqatlarda, 17 ‏- qurultayning 'rohi' ni démokratiye dewatidu, junggoche sotsiyalizm dewatidu. 'Shinjang xewer tori' da bayan qilinishiche, wang léchu'en ependimu Uyghur aptonom rayonida , 17 qurultayning rohini öginishning birinchi basquchi 10 ‏- aydin 11 ‏- ayning axirighiche, ikkinchi basquchi 12 ‏- ayning axirighiche bolidu, dep belgiligen.

Wahalenki, xitayda hazir mundaq bir chong neziriye terghibati boluwatqanda, 'yéngi esir zhurnili' da bayan qilinishiche, amérikidiki kolumbiye uniwérsitétining proféssori andru natan ependi "xitay rehberliri hazir dewatqan 'démokratiye' dégen söz héchqachan adette pütün dunya birdek chüshinidighan , gherb döletliride keng kölemde yolgha qoyuluwatqan 'démokratiye' emes" dep körsetken. Bu proféssorning éniqlishiche, 'xitayda emeldarlarning xelq teripidin saylanmaydighanliqi, belki ularni kommunist partiye özi belgilep qoyidighanliqi, xitay rehberliri buni démokratiye dewatqanliqi, mana bu del gherb elliride yolgha qoyuluwatqan , gherb elliride erkinlik we tereqqiyat teng emelge ashurulghan démokratiyige tüptin oxshimaydighan yéri.

Yallanma ediblerning gep oyuni

'Yéngi esr zhurnili'da élan qilghan "xitaydiki yallanma edibler 'démokratiye' dégen atalghuning tebirini özgertmekte" dégen obzorda bayan qilinishiche, béyjingning siyasiy mutexessisi yü képing 'démokratiye dégen yaxshi nerse' dégen bir maqalini yézip, uningda "démokratiye dégenning belgisi biwaste saylam emes, belki hakimiyetke nazaret qilishqa puqralarni qatnashturushtin ibaret" déyish arqiliq, pütün dunyada yolgha qoyuluwatqan démokratiye tüzümini qesten burmilighan.

'Yéngi esr zhurnili'da élan qilin'ghan bu obzorda bayan qilinishiche, xitaydiki bundaq yallanma edibler hazir, nomussizlarche gep oyuni arqiliq 'démokratiye' dégen atalghuning tebirini özgertip xelqni azdurmaqta. Ular gherb elliride yolgha qoyuluwatqan, döletni tereqqi qilduruwatqan 'démokratiye'ning tebirini özgertip, uni kommunist rehberliri shekil ornida paydilinidighan birxil 'yaxshi nerse'ge aylandurup bermekte.

Hetta pikir bayan qilish erkinliki bolmighan xelq mustebit hakimiyetke qandaq nazaretchilik qilalaydu?

‏-‏ Yallanma ediblerning özliri burmilap chiqqan 'démokratiye' ni 'junggoche sotsiyalizm' dégen, emma emeliyiti héchqachan sotsiyalizm bolmighan yene bir bimene nerse bilen birleshtürgenlikimu birxil nachar 'ijadiyet'‏ , ‏-‏ dep bayan qilinidu 'yéngi esr zhurnili'da élan qilin'ghan bu obzorda, ‏-‏ xitaydiki bezi yallanma edibler 'junggoche sotsiyalizm' dégen, emeliyette hergizmu eqilge muwapiq bolmighan bundaq shekilni 'puqralar hakimiyetke nazaret qilidighan' tüzüm dep atawatidu. Mundaq bir addi su'algha jawab bersunki, hazirqidek, hetta pikir bayan qilish erkinlikimu bolmighan xelq mustebit hakimiyetni qandaq nazaret qilalaydu?

Dunyada ehwali oxshimaydighan her qandaq döletni tereqqi qilduralighan 'démokratiye' qandaq qilip xitaygha bap kelmeydiken?

‏-‏ Bundaq yallanma edibler kommunist mustebitliri bilen bir guruh bolushi natayin, dep bayan qilinidu, ‏- 'yéngi esr zhurnili'da élan qilin'ghan bu obzorda ‏, ‏- emma ular mustebitlerge hemdusana oqup jan béqishqa adetlen'gen , shunglashqa ular nomus qilmastin, herxil ghelite gep oyuni qilidu. Eger qoyulghan su'allargha jawab bérelmise, derhal 'her bir döletning emeliy ehwali bir-birige oxshimaydu' dep bahane körsitidu. Emeliyette dunyada emeliy ehwali oxshash bolmighan döletlerning hemmisige bap kéliwatqan , uni tereqqiyatlargha bashlawatqan hazirqi 'démokratiye' tüzümi qandaq qilip xitaygha bap kelmeydiken?

Mawzédung, déng shawpinglarmu 'démokratiye'ning menisini özgertish meqsitige yételmey alemdin ötken idi

‏-‏ Démokratiye dégen dunyaning hemme yérige bab kélidighan neziriyila emes, belki sinaqtin ötken emeliyet, emma yallanma edibler peqet mustebitlerge hemdusana oqup jan béqishqa adetlen'gen , ‏-‏ dep bayan qilinidu 'yéngi esr zhurnili'da élan qilin'ghan bu obzorda , ‏-‏ xitayda 'démokratiye' dégen atalghu xelqqe natonush emes, bu atalghu ötken esrning béshidila xelq ichide keng ghulghula qilinishqa, chüshinilishke bashlighan we démokratiye xelqning neziride alliqachan ilgharliq bilen qalaqliq, xelqchilik bilen mustebitlikni ayriydighan ölchem bolup qalghan idi. Shuning üchün xelq démokratiye tüzümini tiklesh üchün harmay -talmay köresh qilip kéliwatidu. Mustebitler, zalim emeldarlar xelq arzu qiliwatqan bu démokratiyidin ölgüdek qorqudu, emma ular ochuq - ashkara qarshi chiqalmay , uni burmilap kéliwatidu.

Mawzédungmu démokratiyini burmilap " démokratiye dégen meqset emes, belki qollinidighan waste" dep tebir bérip, uni özgertip qollanmaqchi, özining meqsiti üchün qollinidighan 'yaxshi nerse' ge aylanduruwalmaqchi bolghan idi. Meyli mawzédung bolsun yaki kéyinki déng shawping bolsun , ularning héchqaysi axirqi hésabta démokratiyini özgertish meqsitige yételmey alemdin ötti. Hazirqilarning démokratiyini özgertish meqsitimu hergiz emelge ashmaydu. (Weli)