Коммунист хитай рәһбәрлири демократийә һәққидә хәлққә әвладму-әвлад ялған вәдә берип кәлмәктә

• Мухбиримиз вәлиниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

-‏- Хитай коммунист һөкүмитиниң рәһбәрлири биринчи әвладтин төтинчи әвладқичә, йәни мавзедуңдин дең шавпиң, җаң земин, ху җинтавларғичә, уларниң һәммиси хитайда демократийини йолға қоюш һәққидә наһайити чоң вәдиләрни бәргән иди, ‏-‏-‏-дәп обзорини башлайду вей пу әпәнди. Вей пу әпәнди америкидики йел университетида хәлқаралиқ сиясәт буйичә магистерлиқ, колумбийә университетида докторлуқ унвани алған. У һазир америкиниң нюҗерси штатида тәтқиқат билән шуғуллиниватиду. Униң баян қилишичә, худди 2003 ‏- йили 'нюйорк таймис' гезитидә баян қилинғандәк, әмәлийәттә, хитай коммунист партийиси "демократийә" дегән темида бир алдиға ‏- бир кәйнигә меңиватқили 60 йилдин ашти. Обдан көзитидиған болсақ, коммунист партийә рәһбәрлири хитайда демократийини йолға қоюш мәсилисидә, хәлққә әвладму ‏-әвлад ялған вәдә берип келиватиду.

Мавзедуңниң 'биз йоқулуштин сақлинидиған йеңи йол таптуқ, у демократийә ' дегини ялған болуп чиқти

Вей пу әпәнди мавзедуңдин ху җинтавғичә болған төт әвлад коммунист рәһбәрлириниң демократийә һәққидә дегәнлири билән қилғанлирини селиштуруп тәтқиқ қилған.

‏-‏-‏- Мавзедуң 1945 ‏- йили йәнәндә, хуаң йәнпей әпәндиниң "җуңго тарихида гүллиниш вә чириклишип гумран болуштин ибарәт қанунийәттин сақлиналиған бирму сулалә йоқ" дегән сөзигә қарита "рас, һечқайси сулалә тарихниң бу қанунийитидин сақлиналмиған, әмма биз бу қанунийәттин сақлинидиған бир йеңи йолға кирдуқ, у болсиму демократийә. Бундақ йеңи йолда маңғанда, хәлқ һөкүмәткә назарәтчилик қилиду, һөкүмәт чирикликтин сақлиниду" дегән. Әмма әмәлийәттә мавзедуң өзиниң растинла бир ағзаки демократчи икәнликини испатлиди. Мавзедуң җуңгода һоқуқ тутқандин кейинла, "демократийә" дегән йолни диктатор текәнлири билән қаплиди. У хитайда 20 нәччә йил һоқуқ тутуп таки өлүп кәткичә, хәлқ турмуши 'синипи көрәш' дегән вәһши сиясәтниң тәһдитидин қутулалмиди.

Дең шавпиңниң 'партийимиз демократийә җәһәттә хаталиқ өткүзди", "демократийә болмиса җуңгони заманивийлаштурғили болмайду" дегини ялған болуп чиқти

1970 ‏- Йилларда, дең шавпиң тәхткә чиққандин кейин мавзедуң қозғиған 'мәдәнийәт инқилаби'да өзи вә уруқ ‏- туғқанлири тартқан дәрд -әләмләргә асасән " партийимиз демократийә җәһәттә хаталиқ өткүзди" дәп етирап қилип вә "демократийә болмиса җуңгони заманивийлаштурғили болмайду" дәп җакарлап һоқуқ тутушқа башлиди. Лекин у садир қилинған хаталиқларни пүтүнләй лин бявға вә 'төт кишилик гуруһ"қила дөңгәп қойди.

Җуңгода қанат яйған демократик ислаһат әвҗ елишқа башлиған һаман, дең шавпиң өзиниң ялған демократийичи икәнликини ашкарилиди. "Америкидики үч хил һоқуқ мустәқил иш қилидиған түзүм үч һөкүмәт бир-бири билән урушидиған түзүм, җуңго бундақ қалаймиқан демократийини йолға қоймайду" дәп җакарлиди.Җуңгодики демократик туйғуларни җуңгочә сотсиялизмға қалаймиқанчилиқ салидиған амил дәп чәткә қақти, һәтта танка билән бастурди.

Җаң земинниң демократийини бәш җәһәттин шәрһиләп сөзлигән нәзирийилири ялған болуп чиқти

Коммунист партийиниң үчинчи әвлад рәһбири җаңземин тәхткә чиққандин кейин, уму илгирикиләргә охшаш алди билән демократийидин сөз башлиди. У демократийиниң орни, демократийиниң маһийити, демократийә түзүм икәнлики, демократийиниң һәрикәтләндүргүч күч икәнлики , демократийиниң дөләт әһвалиға мас келидиғанлиқи дегән бәш чоң темида нәзирийә сөзлиди.

Әмәлийәттә уму демократийини йолға қоймиди, бәлки 'дуняға маслишиш' дегән шуар билән , хәлқниң демократик һәрикәтлирини бастурди. Әмәлдарларни вә җәмийәттики демократик туйғуларни пул вә мүлүк қоғлишиш йолиға башлап чирикләштүрди.

Хуҗинтавниң "демократийә йолға қоюлмиса, җуңгони заманивийлаштурғили болмайду " дегиниму ялған болуп чиқти

Коммунист партийиниң төтинчи әвлад рәһбири хуҗинтав тәхиткә чиққандин кейинла демократийини тәшәббус қилидиғанлиқини ипадилиди, у америкиниң йел университетида қилған сөзидә "демократийә йолға қоюлмиса , җуңгони заманивийлаштурғили болмайду " дәп җакарлиғанда, чәтәлләрдә туруватқан хитай муһаҗирлири "әмди җуңгода демократийә әмәлгә ашидиған болди" дәп һаяҗанланған иди. Кейин ху җинтавниңму 'әҗдәрһардин қорқидиғанлиқи үчүн әҗдәрһаниң сүритини көтиривалидиған' киши икәнлики ашкариланди. Хәлқ әмәлийәт арқилиқ ху җинтавдин үмид үзди.

Ху җинтав һазир ағзида 'демократик назарәт', 'кишилик һоқуқни қоғдаш' дегәнни тәкитлисиму, әмма әмәлийәттә ким коммунист партийини назарәт қилса, уни қаттиқ бастуруватмамду? кишилик һоқуқни қоғдиғучиларни қаттиқ бастуруватмамду? (вәли)