Xitayning hindistan bilen birlikte ötküzmekchi bolghan herbiy manéwirining meqsiti néme?

• Muxbirimiz ömer qanatning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay hökümiti yéqinqi yillardin béri, chet döletler bilen bolupmu, qoshna döletler bilen, siyasiy munasiwetlerde mewjut muhim ixtilaplargha qarimay, u döletler bilen birlikte herbiy manéwir ötküzüshke tirishmaqta. Xewerlerge qarighanda, xitay bu teshebbusida bir qeder ghelibe qilghan bolup, rusiye, franisye, jenubiy afriqa, pakistan, tayland we shangxey hemkarliq teshkilatigha eza döletler bilen herbiy munasiwetlirini tereqqi qildurup, bu döletlerning köpinchisi bilen birlikte herbiy manéwir ötküzdi.

Hindistan otturisida hélimu siyasiy jehettin nurghun ixtilaplar mewjut

Xitayning hindistan bilen birlikte ötküzmekchi bolghan herbiy manéwiri, xitay hökümitining siyasiy mesililerni bir terepke qayrip qoyup döletler bilen herbiy munasiwetlirini tereqqiy qildurushqa tirishiwatqanliqining yirik misali hésablinidu.

Siyasiy mulahizichilerning éytishiche, xitay bilen hindistan otturisida hélimu siyasiy jehettin nurghun ixtilaplar mewjut bolup, téxi ikki dölet otturisida bir ishench turghüzulmighan bir peytte, xitayning hindistan bilen térrorchiliqqa qarshi herbiy manéwir élip bérishqa urun'ghanliqi, xitay hökümitining chet döletler bilen bolupmu qoshna döletler bilen munasiwetlirini tereqqiy qildurushta herbiy munasiwetlerdin paydilinishni, bashqa döletler bilen herbiy munasiwetlirini kücheytish we birlikte herbiy manéwir élip bérish arqiliq ularning herbiy tejribiliridin paydilinishni hemde eskerlirining urush qabiliyitini tereqqiy qildurushni meqset qilidiken.

Bu meqsetni nishan qilghan xitay hökümiti yéqinqi yillardin béri hindistan bilen herbiy munasiwetlirini tereqqiy qildurushqa jiddiy tirishchanliq körsetken . Xitayning bu tirishchanliqi netijiside ikki dölet hindistan qorallliq qisimliri bash shtabining re'isi ji ji singning ötken may éyida xitaygha qaratqan ziyariti jeryanida, aldimizdiki öktebir éyida térrorchiliqqa qarshi birlikte herbiy manéwir ötküzüsh toghrisida qarar alghan.

Singning xitay ziyaritidin kéyin, hindistan mudapi'e ministirliqi teripidin élan qilin'ghan bir bayanatta, " ziyaret jeryanida ikki dölet wekilliri birlikte herbiy manéwirlar ötküzüsh arqiliq, ikki dölet otturisida ishench turghuzushni qarar qildi" déyilgen.

Chégra ixtilapi we xitayning pakistan'gha qoral-yaraq éksport mesilisi

Lékin siyasiy mulahizichi jagannat pandaning asiya waqti gézitide xitay ‏- hindistan munasiwetliri toghrisida élan qilghan mulahiziside bayan qilishiche, gerche birlikte herbiy manéwir ötküzüsh qatarliq teshebbuslar, xitay ‏- hindistan otturisidiki munasiwetlerning tereqqiyatida ijabiy rol oyinisimu, emma ikki dölet otturisida uzundin béri mewjut bolghan guman, téxi bir terep bolmighan chégra ixtilapi we xitayning pakistan'gha qoral-yaraq éksportining dawamlishiwatqanliqi, hindisitan bilen xitay otturisidiki herbiy munasiwetlerning tereqqiyatigha tosqunluq qilidighan amillar iken.

Uning éytishiche, xitay hökümitining hindistanning sherqiy shimal rayonigha jaylashqan arinachal pradish shtati üstidiki igilik hoquq muddi'asi shundaqla béyjing hökümitining xitayni ziyaret qilmaqchi bolghan aronachal pradésh shtatining aliy derijilik bir hökümet xadimigha wiza bérishni ret qilghanliqi, xitay -hindistan munasiwetliridiki ixtilaplarni téximu kücheytiwetken. Shuning üchün siyasiy mulahizichiler, aldimizdiki öktebir éyida hindistan bilen xitay otturisida ötküzülmekchi bolghan herbiy manéwirning xitay hökümiti kütkendek, ikki dölet munasiwetlirining tereqqiyati üchün muhim rol oynaydighanliqigha guman bilen qarimaqta.

Buningdin sirt yene, hindistan bilen xitay birlikte ötküzmekchi bolghan herbiy manéwirning ehmiyiti heqqidimu nurghun su'allar mewjut bolup, nurghun analizchilar, bu manéwirning peqet ikki dölet otturisida herbiy munasiwetning mewjutluqini körsitishtin bashqa, bir ehmiyiti yoq dep körsetmekte. (Ömer qanat)