Xitay hökümiti türkiyide kongzi inistituti qurmaqchi

• Muxbirimiz erkin tarimning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay hökümiti türkiyining tonulghan uniwérsitétliridin biri bolghan ottura sherq téxnika uniwérsitéti bilen ortaqliship kungzi instituti qurushni qarar qilghan.

Türkiyidiki dangliq uniwérsitétlardin biri bolghan ottura sherq téxnika uniwérsitétining tor bétidiki bir xewerde, xitay xelq jumhuriyitining enqerede turushluq elchixanisining medeniyet ishlirigha mes'ul xadimi shi ruylinning bu inistitutni qurush meqsidi heqqide muxbirlargha bergen bayanatigha orun bérilgen. U, bayanatida, xitayning iqtisadiy tereqqiyati bilen birlikte, bashqa döletlerge tesir körsitishke bashlighanliqini, mundaqche qilip éytqanda xitay dölitining dunyawilishishqa qarap yüzlen'genlikini éytqan. Shi ruylin bayanatida yene, chet'elde xitayche ögitidighan we junggoni tonutidighan merkezlerge éhtiyaj barliqini éytqan.

Xitay, 50 dölette 120 kungzi instituti qurmaqchi

Xitay diplomat shi ruylin bu institutning türkiyide qurulghan tunji merkez ikenlikini éytip mundaq dégen: "biz aldimizdiki yillarda 50 dölette 120 kungzi instituti qurmaqchi. Bu xitayche ögitidighan bir kurs yaki mektep emes, pütün xelq kélip paydilinalaydighan medeniyet merkizidur. Bu inistitutta ders béridighan oqutquchilar xitaydin kélidu, xitay tilidin bashqa yene xitayning yémek- ichmekliri we kiyim-kécheklirinimu tonushturidu." Kungzi merkizi échilidighan ottura sherq téxnika uniwérsitétining mudiri proféssor doktor ural aqbulut bayanatida bu merkezning 2007-yilining axirighiche échilidighanliqini we échishtiki meqsitini chüshendürüp mundaq deydu: "bu institut bu yilning axirighiche resmi échilidu. Uniwérsitétimizning amérika we yawropa döletliri bilen bolghan munasiwiti nahayiti qoyuq. Asiya döletliridiki uniwérsitétlar bilen bolghan alaqimiz biz arzu qilghan sewiyide emes, shunga bu merkez xitay döliti bilen bolghan munasiwitimizni kücheytish üchün nahayiti muhim dep qaraymen."

Xitayning bundaq biri istratégiyini yolgha qoyushtiki meqsidi néme?

Ottura sherq téxnika uniwérsitéti mudiri ural aqbulut öz bayanatida yene bu merkezde xitay tilinila ögitip qalmastin, belki xitay medeniyiti we xitayning hazirqi iqtisadiy, siyasiy tereqqiyatiningmu ögitilidighanliqini tekitligen.

2007-Yili 4-ayning 9-küni béyjingda kongfuzi instituti merkizi qurulghan bolup, bu merkez tarmiqida dunyaning herqaysi jaylirida kongfuzi institutliri qurulidiken. Merkezlerning tunjisi koriyede, ikkinchisi pakistanda échilghan bolup awstraliye, rusiye we türkiyidiki qurulush teyyarliq xizmetliri dawam qiliwatqan iken.

Xitayning bundaq biri istratégiyini yolgha qoyushtiki meqsidi néme? buninggha dunya döletliri qandaq qarishi mumkin ? dégen'ge oxshash bir yürüsh mesililer boyiche doktor erkin ekrem ependi öz qarishini otturigha qoyup, bügün dunyaning qimmet qarishining démokratiye we insan heqliri ikenlikini, kungzi pelsepisining diktatorluqni terghip qilidighan bir pelsepe ikenlikini, shunga xitayning bu istratégiyiside muweppeqiyet qazinalmaydighanliqini otturigha qoydi. (Erkin tarim)