"Хитайда ясалди" дегән маркиниң дәһшити

• Мухбиримиз өмәрҗан тохтиниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Сәуди әрәбистани сақлиқни сақлаш ишлири мутәхәссиси доктор абдурахман қаһтани қәлими билән сәуди әрәбистанниң "әл рияд" гезитиниң 2007-йили 4- сентәбир санида "хитайда ясалди дегән маркиниң дәһшити" намлиқ бир мақалә елан қилған болуп, аптор мақалисидә мундақ дәп язиду: " өткән бир қанчә ай ичидә америка қошма штатлири хитайда ясалған тән сағламлиққа зиянлиқ болған хитай маллириниң хәтиригә қарши көплигән тәдбирләрни алған болди. Һәтта америка вә явропаниң мәшһур тәшвиқат васитилири бу мәсилә билән мәшғул болди. Америкидин башлап көплигән дөләтләр 'хитайда ясалди' дегән маркилардин қорқудиған болуп қалди. Бихәтәрлик қаидилиригә риайә қилинмиған, зәһәрлик бу маллар дуняниң көплигән дөләтлиридә базарлардин йиғивелинди."

"Дай исилин глайкол"маддисидин келип чиққан зәһәрлиниш

Бу долқун әслидә өткән йили хитайда ясалған дориларни истемал қилғанлиқ сәвәбтин һаятидин айрилған онларчә кишиниң қиссиси билән башланған болуп, "дай исилин глайкол"маддисидин келип чиққан бу зәһәрлиниш қорқунчлуқ әһвалларни яратқан. Сәуди әрәбистанниң хитайда ясалған 7түрлүк чиш пастисини базарлардин чәклиши вә 2300 данә балилар оюнчуқиниң ичидә зәһәрлигүчи қоғушун маддиси көп болғанлиқи билән базарлардин йиғивелиши вә көплигән кийим - кечәкләрниму ичидә зәһәрлик маддиларниң байқалғанлиқи сәвәблик базарлардин мәни қилғанлиқи шу сәвәбтин иди. Мундин башқа америка қошма штатлири билән канадада хитайда ясалған һайван йемәкликлири сәвәблик көплигән һайванларниң һалак болғанлиқи үчүн бу нәрсиләрни базарлиридин чәклигән. Буниңға әгишип хитайдин келидиған деңиз йемәкликлириму базарлардин чәкләнгән. Буниң сәвәби бу йемәкликләрниң химийилик маддилар билән арилаштурулғанлиқи вә тән-сағламлиққа зиянлиқ болғанлиқи үчүн иди. "

"Америка вә канадаға охшиған тәрәққи қилған дөләтләр хәтәрниң алдини елишта һошярлиқ билән иш көрди. Әмма биз әрәб дөләтлири алдимизға кәлгән бәзи хәтәрләрниң алдини елишқа алдириған вә вақтида тәдбирини алған болсақму һазир әрәб дөләтлириниң базарлирида сетиливатқан нурғунлиған хитай маллириниң хәтәрлиридин ғәпләттимиз. Базарлиримизда хитайда ишләнгән електронлуқ сайманлири, аялларниң гүзәллик лазимәтлири вә балилар оюнчуқлири һәр йәрни қаплап турупту. Әмма биз буларниң қайсисиниң өлчәмгә лайиқ икәнликини билмәймиз. Пәқәт хәтәр ишикимизни қаққандила бу хәтәрниң алдини елишқа тиришимиз."

Хитайда ишләнгән йемәкләрниң %20 си өлчәмгә лайиқ әмәс

Доктор абдурахман қаһтани мақалисидә йәнә мундақ дәп язиду: "хитайниң йемәкликләрни контрол қилиш комитети мундин бурун хитайда ишлинип хитай базарлирида сетиливатқан йемәкликләрниң %20 ниң өлчәмгә лайиқ әмәсликини елан қилған иди. Базарлиримизда хитайдин кәлгән қачиланған мевиләр, қурутулған белиқлар сан санақсиз һалда сетиливатмақта. Хитай даирилири өткән айда хитайдики йемәк - ичмәкләр завутлиридин 180 ни ишләпчиқарған йемәк - ичмәклиригә зиянлиқ химийилик маддиларни арилаштурғанлиқи сәвәблик тақивәткәнликини елан қилған иди. Әмма биз чәтәлләрдин, хусусән хитайдин кәлгән тәйяр йемәкликләрни һеч сүрүштә қилмастин сетивалимиз. Бу әслидә алаһидә диққәт қилишқа тегишлик иш иди. "

Хитай балилар оюнчуқлири хәтәрлик

Доктор абдурахман қаһтани мақалисидә йәнә мундақ дәп язиду: "балилар оюнчуқлириға кәлсәк, америкиниң маттел ширкити хитайда ишләнгән балилар оюнчуқлирида балиларниң сақлиқиға хәвплик зәһәрлик маддиларниң көрүлгәнликини байқиғандин кейин, дунядики пүтүн шөбилиригә ухтуруш чүшүрүп, бу оюнчуқларни базарлардин йиғивалди. Шу әснада сәуди әрәбистанидиму 2300данә оюнчуқ йиғивелинди вә хитайдин келиватқан көп сандики балилар оюнчуқлири қайтуруветилди. Сәуди әрәбистаниниң сода - санаәт министирлики маттел ширкити тәрипидин хитайда ишләнгән оюнчуқларниң бәзисидә, балиларға зиянлиқ болған қоғушун вә яхши бекитилмигән магнетларниң барлиқини вә буларниң балиларниң тән сағлиқиға зиянлиқ икәнликини елан қилған иди. Хитай мәнбәлири мундин бир һәптә илгири хитайдики әң чоң балилар оюнчуқлири ширкити "лида"ширкитиниң баш директориниң өзини өлтүривалғанлиқ хәвирини елан қилған иди. Буму хәтәрниң чоңлиқидин дерәк бериду."

Хитайда ишләнгән кийимләрдә зәһәрлик мадда байқалди

"Хитайдин кәлгән кийимләргә кәлсәк, йеңи зеландийә даирилири буниңдин бурун хитайдин кәлгән балилар кийим - кечәклиригә балиларниң тән сағламлиқиға тәһдит салидиған алидиған көп миқдардики зәһәрлик маддиниң байқалғанлиқини елан қилған иди. Хәлқара сәһийә тәшкилати тәрипидин бәлгиләп берилгән өлчәмдин 500 һәссә артуқ химийилик мадда байқалғанлиқи сәвәблик базарлардин йиғивелишқа башлиған иди. Шундин башлап әрәб мәмликәтлири дәрһал һәрикәткә келип базарлардики хитайдин кәлгән кийимләрни тәкшүрүшкә башлиди." (Өмәрҗан)