Хитай маллири хәвпи түркийә парламентиниң күнтәртипидә

• Ихтияри мухбиримиз әркин таримниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

Турк истималчилириниң сүпәтсиз, әрзан хитай маллирини түркийә иқтисадиға елип келиватқан зийини һәққидә түркийә парламентиға бәргән илтимаси бойичә, түркийә парламенти хитай маллирини кун тәртипигә қойди.

Парламент әзаси яһя акман тәкшүрүш елип бериш нәтиҗисидә хитай маллириниң түркийә иқтисадиға елип келиватқан хәвпиниң билгинидинму еғир икәнликини көрүп йәткәнликини деди. яһя акман сөзидә йәнә гәрчә хитай маллириға қарши тәдбирләр елинған болсиму, буниң йетәрлик дәриҗидә болмайватқанлиқини, бу малларға қарши системилиқ вә изчил тәдбир елиш керәкликини тәкитлиди.

Хитай маллири һәр хил йоллар билән сәл қариғили болмайдиған дәриҗидә түркийигә кирмәктә

Бу һәқтә тәпсили мәлумат елиш үчүн парламент әзаси яһя акман әпәнди билән сөһбәт елип бардуқ. У, түрк һөкүмәтлири хитай маллириға қарши қаттиқ тәдбир еливатқан болсиму, хитай мелиниң һәрхил йоллар билән түркийә базирини бесивелишқа давам қиливатқанлиқини ейтип мундақ деди:

Һәммимизгә мәлум болғинидәк, әзан әмгәк күчи билән ишләп чиқирилған, дуня өлчәмлиригә тошмайдиған сүпәтсиз хитай маллири дуняниң һәрқайси доләтлиригә киргинидәк түркийигиму сәл қариғили болмайдиған дәриҗидә кирмәктә. Түркийә ташқи сода министирлики, түркийә таможна идариси вә башқа мунасивәтлик идариләр хитай маллириға қарши һәрхил тәдбирләрни еливатқан болсиму, ишиктин қоғливәтсәң түңлүктин кирипту, дегәндәк хитай маллири әмди бивастә әмәс, башқа йоллар билән киридиған болди.

У, хитай маллири башқа қайси йоллар билән киришкә башлиди, дегән суалимизға җавап берип мундақ деди:

Бизниң тәкшүрүшимизгә қариғанда, хитай маллири бәзи вақитларда украинийә вә русийә арқилиқ, һәтта явропа бирлики дөләтлири болған гретсийә вә италийә арқилиқму киридикән. Мәсилән, хитайдин италийигә импорт қилинған мал йәшики ечилмай турупла туркийигә експорт қилинған. Түркийиниң явропа бирликигә әза дөләтләр билән таможна бирлики тохтамнамиси болғачқа у маллар асанла түркийигә кирип кәткән. Һазир хитай маллириниң бундақ йол билән кирип кетишини тосушниң йолини издәватимиз.

Хитай маллириға қарши омумйүзлүк һәрикәткә өтүшимиз керәк

Парламент әзаси яһя акман хитай маллириниң түркийигә елип келиватқан хәвпи үстидә тохтилип мундақ деди:

Биз бу йәрдә бир қанчә мәсилигә дучар болуватимиз. Булардин биринчиси, хитай маллириниң адәмниң саламәтликигә, муһитқа вә истемалчиларға елип келиватқан зийинидин ибарәт. Иккинчиси, түркийә нурғун саһәләрдә маркилишишқа башлиди. Болупму тоқумичилиқ вә еликтрик сайманлар саһәсидә дуняда тонулушқа башлиди. Тоқумичилиқ мәһсулатлиримизни явропа вә америкиға сетиватимиз. Хитай маллириниң дуняға җүмлидин түркийигә бесип кириши бизниң санаәтлиримизгә еғир зиян бәрмәктә. Шундақла түркийидә ишсизлиқниң артишиға сәвәбчи болмақта. Һәтта бәзи карханичилиримиз ишләпчиқириватқан мәһсулатлирини хитайда заказ қилип түркийидә сатмақта. Буму ишсизларниң көпийишигә сәвәп болмақта. Шуңа хитай маллириға қарши омумйүзлүк һәрикәткә өтүшимиз керәк.

Хитай маллириға қарши конкрет немиләрни қилишни ойлаватисиләр дегән суалимизға җавап бәргән яһя акман мундақ деди:

Бу мәсилини алдимиздики күнләрдә техиму әтраплиқ музакирә қилишни ойлаватимиз. Буниң билән пүтүн түркийә хәлқини хитай мелини алмаслиққа чақиримиз. Хитай маллири һәққидә бизгә кәлгән әрзләрниң көпи хитай маллириниң алғандин кейин узун өтмәйла бузулуп кетидиғанлиқи үстидә болди. Әзан болсила болди, дәп алған маллар бизгә һечбир пайда елип кәлмәйду. Шуңа истемалчиларни қоғдаш җәмийәтлиримизниму мукәммәлләштурушкә тиришимиз.