Hindistan, xitay bilen dölet bixeterlikini, xitay, pakistan bilen dosluqni birinchi orun'gha qoydi

• Muxbirimiz welining bu heqtiki melumati
• Download story audio

Bögün metbu'atlarda xitayning pakistan bilen erkin soda kélishimi imzalighanliqi we uningdin burun xitay -hinidstan otturisida erkin soda kélishimi imzalanmighanliqi heqqide mulahiziler bashlandi.

Xitay-pakistan besh yilliq erkin soda kélishimi imzalighan

'Birleshme agéntli'iqi'ning 24 ‏- noyabir küni islam'abadtin xewer qilishiche, jüme küni pakistan bilen xitay otturisida besh yilliq omumiy kélishim imzalan'ghan. Bu xil kélishim xu jintaw 10 nechche yildin buyan tunji qétim xitayning dölet re'i'isi salahiyiti bilen pakistanni ziyaret qilishqa bashlighandin kéyin imzalan'ghan. Bu omumiy kélishim xitay -pakistan otturisidiki besh yilliq erkin soda kélishimi, pakistan hawa qisimliri bilen xitayning hawa mudapi'e sana'iti otturisida kélishken ayrupilan sana'iti we bashqa munasiwetlik sahelerde uzun yilliq hemkarlishish kélishimi, shundaqla, pakistan hawa qisimlirini qorallanduridighan JF_17 belgilik bombadimanchi ayrupilanlarni 2007 ‏-yilidin burun ikki dölet birlikte ishlepchiqirish pilani qatarliqlarni öz ichige alidu.

Xitay pakistan bilen erkin sodini 15 milyard amérika dollirigha yetküzüshni nishanlighan

'B b s' ning xewer qilishiche, xu jintaw pakistan'gha yétip kelgendin kéyin, xitay -pakistan otturisida 18 türlük kélishim imzalan'ghan. Buning biri xitay bilen pakistanning besh yilliq erkin soda kélishimidin ibaret. Bu kélishimge asaslan'ghanda, xu jintaw bilen perwiz musherrep xitay - pakistan otturisidiki erkin sodini 2005 ‏- ylidiki 4 milyard 260 milyon amérika dolliriliq sewiyidin 15 milyard amérika dollirigha yetküzüshni nishanlighan. Gerche xitay pakistan'gha yéngi yadro éléktir istansisi qurup béridighanliqi heqqide gep boluwatqan bolsimu, emma xu jintawning sözi buyiche, bu mesile xitay -pakistan otturisida uzun yil dawam qilidighan istratégiyilik pilan dep atilish bilen cheklen'gen. Xitay bir nechche on yildin buyan pakistanning bashqurulidighan bomba we yadro qoral pilanini qollap, uni eng köp urush qoralliri bilen teminlewatqan dölet. Xu jintaw bu qétim hindistan bilen pakistanni ziyaret qilghanda, xitay bilen pakistanning munasiwitini téximu yaxshilashqa we uni qurban qiliwetmeslikke alahide ehmiyet bergen.

Xitay bilen hindistan otturisida héchqandaq erkin soda kélishmi imzalanmighan

Xewerde bayan qilinishiche yene, xu jintaw buningdin burun hindistanni ziyaret qilghanda, gerche u xitay bilen hindistan otturisidiki soda munasiwitini kéngeytish heqqide, öz - ara ishenmeslikni yoq qilish heqqide, xitay -hindistan otturisidiki chégra mesilisini tézdin hel qilish heqqide köplep chirayliq söz qilghan bolsimu , emma axirqi hésabta, xitay- hindistan otturisida erkin soda kélishimi imzalanmidi.

Hindistan -xitay otturisida erkin soda kélishmi imzalaydighan purset téxi yétip kelgini yoq

'Hindistan soda xewerliri' gézitining 24 ‏- noyabir küni bayan qilishiche, xu jintaw 23 ‏- noyabir küni mumbayda, xitay -hindistan otturisida erkin soda kélishimi imzalash söhibiti dawamlishiwatqanda, xu jintaw söz qilip, bashqa ixtilaplarni qayrip qoyup, soda kélishimning imzalinishini ilgiri sürmekchi bolghan bolsimu, emma söhbetning qayashi her ikki dölet rayon xaraktérlik soda kilishimi imzalashni 2007 ‏- yili öktebirgiche tetqiq qilishqa mayil bolghan. Hindistanning soda-sana'et ministiri kamal ependi muxbirlarning su'allirigha jawab bergende 'hindistan-xitay otturisida erkin soda kélishmi imzalaydighan purset téxi yétip kelgini yoq, biz bu heqte dawamliq tetqiqat élip barimiz, közitimiz' dégen.

Hindistan özining bixeterlikige tehdit boludighan qurulushlargha xitayning meblegh séliwatqanliqigha déqqet qilmaqta

'Merki'izi agéntliqi'ning bayan qilishiche, hindistanning soda minisitiri jayram ramish ependi 23 ‏- noyabir küni 'hindistan bilen xitay otturisida erkin soda kélishimi imzalash dégen bir uzun yilliq xiyal. Hindistan aldi bilen döletning bixeterlik amillirini birinchi orunda qoyidu' dep jakarlighan. U sözide yene 'pakistan hazir dawamliq türde xitayning yadro qoralliri jehettiki yardimige ige boluwatidu. Xitay yene hindistan bilen chégrilinidighan jaylardiki besh rayun'gha télégraf- we éléktronluq uchur sahelirini öz ichige alghan birmunche qurulushqa meblegh séliwatidu. Biz dölitimizning bixeterlikige tehdit boludighan bundaq sezgür qurulushlargha xitayning meblegh séliwatqanliqigha alahide diqqet qiliwatimiz' dégen.

Xu jintaw xitayning jenubiy asiyada ajizlap ketken tesirini qozghatmaqchi

'Amérika awazi' ning bayan qilishiche, 2001 ‏- yilidiki 11 ‏- séntebir weqesidin kéyin, pakistan amérikining térrorchiliqqa qarshi turushtiki sepdishi bolup qalghan idi. Shuningdin bashlap xitayning jenubiy asiyadiki tesiri ajizlap ketken idi. Xu jintaw bu qétim pakistanni ziyaret qilish arqiliq, pakistan bilen uzun yilliq tereqiqiyat eslimilirini turghuzush, hinidstan'gha qarighanda téximu chong iqtisadiy kélishimlerni tüzüsh arqiliq özining jenubiy asiyada ajizlap ketken tesirini qaytidin qozghitishqa tirishiwatidu. (Weli)