Йәрлик хәлқ қурултайлиридики әмәлдарлар азайтилса мәсилә һәл боламду?

• Мухбиримиз әркинниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

" Җуңго яшлар гезити"ниң әскәртишичә, уйғур аптоном райони парткоминиң" шәһәр, наһийә , район, йеза вә базар дәриҗилик хәлқ қурултийи, сиясий кеңәш вә һөкүмәтләргә чүшүргән келәр нөвәтлик сайлам хизмитини яхши ишләш тоғрисидики һөҗҗити" дә, йәрлик хәлқ қурултайлириниң келәр нөвәтлик сайлимида қурултайға әза һөкүмәт әмәлдарлириниң нисбити омуми қурултай әзалириниң сани %25 тин ешип кәтмәслик, ишчилар, деһқанлар, зиялийлар вә башқа саһәдики вәкилләрниң нисбити %75 ни игиләш керәкликини тәкитлигән. Йәрлик қурултайларда әмәлдарларниң сани азайтилса, негизлик мәсилиләрниң қурултайда музакирә қилинишиға ярдими тегәмду дегән мәсилидә тәрәпләрниң пикири бирдәк әмәс.

Хитай мәтбуатлириниң әскәртишичә, парткомниң мәзкур һөҗҗити йәрлик қурултай вәкиллири вә бәзи әмәлдарларниң нәзиридә "наһайити зор өзгириш," кә вәкиллик қилидиған, хитайдики башқа өлкә - аптоном районлар үлгә елишқа тегишлик йеңилиқтур. Лекин йәнә бәзи анализчилар, йәрлик хәлқ қурултайлиридики һазирқи вәзийәтни "қатмал һаләт " дәп әйибләп, бу һөҗҗәтниң бу "қатмал һаләт " ни өзгәртишкә ярдими тегишини үмид қилмақта. Лекин нөвәттә америкида яшаватқан вә хитай қанун сестимиси һәм хитай хәлқ қурултийи түзүмини яхши билидиған қанун мутәхәссиси сабаһәт ханим, радиомизға бәргән бу һәқтики баянатида "тәвисийә характерлик бу һөҗҗәт, даим тәкитлинидиған йеңи нәрсә әмәс " дәп көрсәтти.

" Хәлқ қурултийи һөкүмәтниң хизмәт доклатинила аңлайдиған орган "

Йәрлик даириләрниң бу һөҗҗәт һәққидики тонуши пәрқлиқ болуп, улар бу өзгиришниң қурултайда авам пуқраларниң дәрдини әкс әттүрүшкә ярдими тегипла қалмай, бу йәнә пуқраларниң сиясәткә қатнишишини илгири сүрүш ролини ойнайду, дәп қаримақта. Бу қараштики кишиләрниң әскәртишичә, парткомниң һөҗҗити болмиди дегәндә хәлқ қурултийидики мәвҗүт әһвални түзитишкә ярайду . Уйғур аптоном райони хәлқ қурултийиниң шихәнзилик әзаси җаң шавтаң, "җуңго яшлар гезити" гә бәргән баянатида хәлқ қурултийидики"әмәлдарларниң нисбитини азайтишниң әң яхши тәрипи, асаси қатламдики вәкилләрниң пуқраларниң һәқиқий дәрди вә арзусини инкас қилалайдиғанлиқидур" дәйду.

Лекин сабаһәт ханимниң әскәртишичә, бу йәрдики негизлик мәсилә пуқралар билән әмәлдарларниң хәлқ қурултийидики нисбәт мәсилиси әмәс, бәлки хитайниң сиясий сестимиси вә хәлқ қурултийи түзүминиң вәкиллик характеридики мәсилә. Сабаһәт ханим, бу хәлқ қурултийиниң компартийә манаполийисидики орган болуш әһвалини өзгәртәлмәйдиғанлиқини билдүрди.

Җуңго яшлар гезитиниң әскәртишичә, шихәнзә шәһәрлик хәлқ қурултийи вәкиллириниң %70.85Ни әмәлдарлар игилигән болуп, бир қурултай әзаси шихәнзә шәһәрлик хәлқ қурултийини"яхши сөз вә яхшичақ адәмләр көп, раст гәп аз қилинидиған, һөкүмәтниң хизмәт доклатинила аңлайдиған орган " дәп тәриплигән.

" Қурултайда музакирә қилинидиған мәсилиләрни партком бекитиду "

Җен миңхуәй исимлик хитай обзорчи тәңритағ ториға язған бу һәқтики обзорида, хәлқ қурултийидики әмәлдар вәкилләрни тәнқид қилип, "әмәлдарларниң пикири пуқраларға һәқиқий түрдә вәкиллик қилалмайду. Чүнки улар җәмийәтни идарә қилғучи. Пуқраларниң нәзиридә улар алаһидә мәнпәәтдар кишиләрдур. Уларниң мәнпәәти бәзидә пуқралар мәнпәәтигә зит " дәп тәкитлигән. У йәнә, "әгәр әмәлдарлар хәлқ қурултийи вә сиясий кеңәшкә әза болувалса, бу өз ‏- өзини назарәт қилиш, дегәнликтур. Өз ‏- өзини назарәт қилидиған бу түрдики назарәтчилик аҗиз вә әһмийәтсиз " дәйду.

Сабаһәт ханим, йәрлик хәлқ қурултайлирида авам пуқраларниң нисбити көпәйсиму, лекин вәкилләрниң пуқралар дуч келиватқан җиддий вә сәзгүр мәсилиләрни оттуриға қоялмайдиғанлиқини, чүнки қурултайда музакирә қилинидиған мәсилиләрни партком бекитидиғанлиқини билдүрди.

Обзорчи җен миңхуәй, тәңритағ торидики обзорида хәлқ қурултийидики әмәлдар вәкилләрниң өз мәсулийитини ада қилмайдиғанлиқини, қурултай хизмити билән кари болмайдиғанлиқини әскәртип, йәрлик қурултайларниң әмәлдар вәкиллирини" қурултайда сөз қилмайдиған, назарәтчиликкә қатнашмайдиған, тәклип лайиһиси вә пикир бәрмәйдиған, йиғинға қатнашмайдиған, пуқралар билән алақә қилмайдиған вәкилләр" тәриплигән. Лекин у ахирида йәнә, қурултайдики әмәлдар вәкилләрниң нисбитини%25 дин ашурувәтмәслик һәққидики һөҗҗәт, "шүбһисизки , қурултайдики қатмал һаләтни өзгәртиштә әһмийәткә игә," дәп қарайдиғанлиқини язди. (Әркин)