Yerlik xelq qurultayliridiki emeldarlar azaytilsa mesile hel bolamdu?

• Muxbirimiz erkinning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

" Junggo yashlar géziti"ning eskertishiche, Uyghur aptonom rayoni partkomining" sheher, nahiye , rayon, yéza we bazar derijilik xelq qurultiyi, siyasiy kéngesh we hökümetlerge chüshürgen kéler nöwetlik saylam xizmitini yaxshi ishlesh toghrisidiki höjjiti" de, yerlik xelq qurultaylirining kéler nöwetlik saylimida qurultaygha eza hökümet emeldarlirining nisbiti omumi qurultay ezalirining sani %25 tin éship ketmeslik, ishchilar, déhqanlar, ziyaliylar we bashqa sahediki wekillerning nisbiti %75 ni igilesh kéreklikini tekitligen. Yerlik qurultaylarda emeldarlarning sani azaytilsa, négizlik mesililerning qurultayda muzakire qilinishigha yardimi tégemdu dégen mesilide tereplerning pikiri birdek emes.

Xitay metbu'atlirining eskertishiche, partkomning mezkur höjjiti yerlik qurultay wekilliri we bezi emeldarlarning neziride "nahayiti zor özgirish," ke wekillik qilidighan, xitaydiki bashqa ölke - aptonom rayonlar ülge élishqa tégishlik yéngiliqtur. Lékin yene bezi analizchilar, yerlik xelq qurultayliridiki hazirqi weziyetni "qatmal halet " dep eyiblep, bu höjjetning bu "qatmal halet " ni özgertishke yardimi tégishini ümid qilmaqta. Lékin nöwette amérikida yashawatqan we xitay qanun séstimisi hem xitay xelq qurultiyi tüzümini yaxshi bilidighan qanun mutexessisi sabahet xanim, radi'omizgha bergen bu heqtiki bayanatida "tewisiye xaraktérlik bu höjjet, da'im tekitlinidighan yéngi nerse emes " dep körsetti.

" Xelq qurultiyi hökümetning xizmet doklatinila anglaydighan organ "

Yerlik da'irilerning bu höjjet heqqidiki tonushi perqliq bolup, ular bu özgirishning qurultayda awam puqralarning derdini eks ettürüshke yardimi tégipla qalmay, bu yene puqralarning siyasetke qatnishishini ilgiri sürüsh rolini oynaydu, dep qarimaqta. Bu qarashtiki kishilerning eskertishiche, partkomning höjjiti bolmidi dégende xelq qurultiyidiki mewjüt ehwalni tüzitishke yaraydu . Uyghur aptonom rayoni xelq qurultiyining shixenzilik ezasi jang shawtang, "junggo yashlar géziti" ge bergen bayanatida xelq qurultiyidiki"emeldarlarning nisbitini azaytishning eng yaxshi teripi, asasi qatlamdiki wekillerning puqralarning heqiqiy derdi we arzusini inkas qilalaydighanliqidur" deydu.

Lékin sabahet xanimning eskertishiche, bu yerdiki négizlik mesile puqralar bilen emeldarlarning xelq qurultiyidiki nisbet mesilisi emes, belki xitayning siyasiy séstimisi we xelq qurultiyi tüzümining wekillik xaraktéridiki mesile. Sabahet xanim, bu xelq qurultiyining kompartiye manapoliyisidiki organ bolush ehwalini özgertelmeydighanliqini bildürdi.

Junggo yashlar gézitining eskertishiche, shixenze sheherlik xelq qurultiyi wekillirining %70.85Ni emeldarlar igiligen bolup, bir qurultay ezasi shixenze sheherlik xelq qurultiyini"yaxshi söz we yaxshichaq ademler köp, rast gep az qilinidighan, hökümetning xizmet doklatinila anglaydighan organ " dep teripligen.

" Qurultayda muzakire qilinidighan mesililerni partkom békitidu "

Jén mingxu'ey isimlik xitay obzorchi tengritagh torigha yazghan bu heqtiki obzorida, xelq qurultiyidiki emeldar wekillerni tenqid qilip, "emeldarlarning pikiri puqralargha heqiqiy türde wekillik qilalmaydu. Chünki ular jem'iyetni idare qilghuchi. Puqralarning neziride ular alahide menpe'etdar kishilerdur. Ularning menpe'eti bezide puqralar menpe'etige zit " dep tekitligen. U yene, "eger emeldarlar xelq qurultiyi we siyasiy kéngeshke eza boluwalsa, bu öz ‏- özini nazaret qilish, dégenliktur. Öz ‏- özini nazaret qilidighan bu türdiki nazaretchilik ajiz we ehmiyetsiz " deydu.

Sabahet xanim, yerlik xelq qurultaylirida awam puqralarning nisbiti köpeysimu, lékin wekillerning puqralar duch kéliwatqan jiddiy we sezgür mesililerni otturigha qoyalmaydighanliqini, chünki qurultayda muzakire qilinidighan mesililerni partkom békitidighanliqini bildürdi.

Obzorchi jén mingxu'ey, tengritagh toridiki obzorida xelq qurultiyidiki emeldar wekillerning öz mes'uliyitini ada qilmaydighanliqini, qurultay xizmiti bilen kari bolmaydighanliqini eskertip, yerlik qurultaylarning emeldar wekillirini" qurultayda söz qilmaydighan, nazaretchilikke qatnashmaydighan, teklip layihisi we pikir bermeydighan, yighin'gha qatnashmaydighan, puqralar bilen alaqe qilmaydighan wekiller" teripligen. Lékin u axirida yene, qurultaydiki emeldar wekillerning nisbitini%25 din ashuruwetmeslik heqqidiki höjjet, "shübhisizki , qurultaydiki qatmal haletni özgertishte ehmiyetke ige," dep qaraydighanliqini yazdi. (Erkin)