Uyghur élidiki siyasiy jiddiychilikning arqa körünüshi néme?

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Aldinqi aydin bashlap xitay hökümitining pütün Uyghur éli miqyasida Uyghurlarning pasportlirini yighishqa bashlighanliqi, xitay kommunist partiyisining Uyghur élige qoyghan sékritari wang léchu'enning amérika bashliq gherb ellirini Uyghur élini parchilashni suyiqest qiliwatqan düshmen dep élan qilishi we Uyghur élidiki siyasiy qanun sahesining üch xil küchler hem térrorchilarni qattiq basturushni dawamlashturushni telep qilishi, aldinqi küni shangxey hemkarliq teshkilatigha eza döletlerning birleshme herbiy manéwirining bashlash murasimining ürümchide échilishi hemde ürümchide ötken yérim yilda jem'iy 18 kishining dölet bixeterlikige tehdit yetküzdi dégen jinayet bilen tutulghanliqining élan qilinishi wehakazalar Uyghur élining ichki we tashqi siyasiy weziyitining jiddiy bir keypiyatta ikenlikidin dérek bermekte.

Uyghur élide siyasiy jiddiychilikning pellige chiqishi

Xitay da'irilirining élan qilghan toluq bolmighan statistikiliq matériyallirigha asaslan'ghandimu xitay hökümiti siyasiy mehbuslirini eng köp jazalighandin sirt, ularni ölüm jazasigha höküm qilip ijra qiliwatqan dölet . Melumki dölet bixeterlikige tehdit yetküzgen dégen siyasiy jinayet bilen jazalan'ghan Uyghurlar köp nisbetni igileydu. Ürümchi sheherlik teptish mehkimisi ötken yérim yilda döletning bixeterlikige tehdit yetküzüsh jinayitige a'it 10 déloni testiqlap, 18 ademni tutqun qilghanliqini élan qildi.

Bu heqte élan qilin'ghan xewerde, gerche dölet bixeterlikige ziyan yetküzgen 18 kishining kimliki heqqide héchqandaq uchur bérilmigen bolsimu , Uyghur pa'aliyetchiliri ularning shübhisiz Uyghur ikenlikige höküm qilmaqta.

Xitay da'irilirining Uyghur élide qattiq basturushni kücheytidighan shepisi

Shundaqla dunya Uyghur qurultiyi re'isi , Uyghur milliy herikiti rehbiri rabiye qadirning ikki oghlimu ürümchide qolgha élinip dölet bixeterlikige tehdit yetküzgen dégendek jinayetliri artilghan idi. Bezi Uyghurlar xitay da'iriliri teripidin élan qilin'ghan yuqiriqi sanning rabiye qadirning perzentlirinimu öz ichige alidighanliqini qiyas qilmaqta. Shundaqla xitay da'iriliri yéqindin buyan Uyghur élide qattiq basturushni kücheytidighanliqi heqqide türlük shepilerni bermekte.

Mezkur mesile hemde Uyghur élining ichki hem tashqi siyasiy weziyiti heqqide rabiye xanim ziyaritimizni qobul qilip öz mulahizilirini otturigha qoydi.

Mezkur mesile üstide mulahize yürgüzgen dunya Uyghur qurultiyi mu'awin re'isi memet toxti ependi, Uyghur éli ichki weziyitining jiddiylishishi tashqi dunya weziyiti hemde Uyghur siyasiy pa'aliyetlirining küchiyishi bilen zich munasiwetlik dep tehlil qildi. (Gülchéhre)