Xitay talibanlarni herbi qoral-yaraq bilen teminlimekte
2007.09.14
Xitayda ishlen'gen éghir we yénik tiptiki qorallarning hemde yiraqtin kontrol qilinip partilitilidighan bombilarning talibanlarning qoligha ötüshi we buninggha munasip halda afghanistanda wezipe ötewatqan kanada eskerlirining hayatining éghir tehditke uchrishi kanadada naraziliq qozghidi. Kanada metbu'atlirigha qarighanda, amérika qoshma shitatliri bilen en'giliye hökümiti xitay da'iriliridin bu heqte izahat bérishni telep qilghan.
Xitay qorallirining talibanlarning qolida peyda bolushikanadada endishe peyda qildi
Kanada dölet mudapi'e ministiri pétér makey kanada hökümitining bu mesilige jiddiy qarighanliqini tekitlep: " biz herqandaq döletning - qoshna dölet we bashqilar bolsun térrorchi teshkilat bolghan talibanlarni qoral- yaraq bilen teminlishige alahide diqqet qilimiz," dédi.
Kanada bash ministiri stéphen xarpér aldinqi ayning axirlirida, ichki kabinétni qaytidin tertipke salghanda, tashqi ishlar ministiri bolghan pétér makeyni dölet mudapi'e ministiri qilip teyinligenidi. Pétér makey bu heqtiki xewerlerdin endishe qiliwatqanliqini bildürüp: " men bu heqte xitay da'irliri bilen biwaste sözleshmidim, amma xitay da'irlirining bu heqtiki tekshürüsh netijisidin bizge uchur bérishke wede qilghanliqidin xewirim bar," dédi.
Buningdin ilgiri afghanistanda wezipe ötewatqan amérika we en'giliye eskerliri, tanka -broniwiklargha qarshi, yolning qirghiqigha kömülüp,yiraqtin kontrol qilinip partilitilidighan yéngi tiptiki bombini bayqighan bolup,bu bombilarning xitayda ishlinip, iran arqiliq afghanistan'gha kirgenliki ilgiri sürülgenidi.
Kanada eskerlirining afghanistandiki ölum weqeliri köpeydi
Kanada metbu'atlirining eskertishiche, aldinqi ayda ölgen, kanadaliq eskerning jénigha zamin bolghan, yol yaqisigha kömülgen bombimu xitayda ishlepchiqirilghanliqi tekshürülüp éniqlan'ghan. Hazirghiche 19 neper kanada eskiri yol yaqisigha kömülgen bu xil bombining partlishi netijiside jénidin ayrilghan.
Nöwette kanadaning 5000 etrapida eskiri afghanistanda ténchliqni saqlash, démokratik tüzümni berpa qilish wezipisini ötimekte we qalduq talibanlargha qarshi herbiy heriketlerge qatnashmaqta. Yéqindin buyan afghanistanda talibanlarning qaytidin bash kötürüshi bilen kanada eskerliri ichidiki ölüm-yétim weqeliri köpeymekte.
Kanada xewpsizlik idarisining sabiq emeldari michel juné'a'u katsuya xitay da'irilirining wastiliq yaki biwaste halda talibanlarni qoral-yaraq bilen teminlishining kanada üchün jiddiy mesile boluwatqanliqini eskertip: " köp epsuski, kanada eskerliri bundin kéyin téximu köp, bu xil qorallarning qurbanigha aylinishi mumkin," dédi.
Öktichi partiyilerdimu naraziliq kücheymekte
Kanadaning yéngidin teyinlen'gen tashqi ishlar ministiri maxime bérni'ér aldinqi heptide, kanada bash ministiri stéphén xarpér bilen awstraliyining sidnéy shehiride ötküzülgen asiya ténch okyan iqtisadi hemkarliq teshkilatining yighinigha qatnashqanidi.
Kanadadiki öktichi partiyiler maxime bérni'érni talibanlarning xitayda ishlen'gen qorallar bilen qorallinip,kanada qisimlirigha hujum qilish weqesini bu yighin jeryanida xitay kesipdishi bilen körüshkende otturigha qoymidi,dep tenqid qilmaqta. Kanadadiki eng chong öktichi partiye bolghan libiral partiyining dölet mudapi'e ishliri buyiche bayanatchisi,parlamént ezasi dénis kodérré:"néme üchün kanada tashqi ishlar ministiri maxime béri'ér bu intayin muhim mesilini xitay kesipdishidin sorimaydu-yu, kanada qisimliri afghanistanda aldinqi septe özini ölümge tutup béridu? " dédi.
Xitay talibanning dosti
Kanadaning sabiq jama'et xewpsizlik ministiri stokkwel day kanadaning bu heqte xitaygha bolghan bésimni kücheytishi kéreklikini tekitlep: " xitay hökümitige taliban bilen bolghan dostluq yaki biz bilen bolghan dostluqning ikkisidin birini tallishi kéreklikini éytishning waqti keldi," dédi.
Xitayning kanadadiki bash elchisi lu shumin xitay armiyisi bilen taliban otturisidiki munasiwetni ret qilip: " nahayiti éniqki, bu eyibleshlerning héchqandaq pakit asasi yoq.Xitay qoral-yaraq sétishta özige xas qattiq belgilimilerge ige," dédi.
Kanadadiki mutexessisler afghanistanda talibanlarning qolidiki ötkür qorallarning xitay bilen irandin kéliwatqanliqini eskertmekte. Kanada dölet mudapi'e ministiri pétér makeyning tekitlishiche, kanada hökümiti xitayning bu herikitige izchil naraziliq bildürüp kelgen.
Xitay delil -pakitlarni yoshuralmaydu
Ismini ashkarilashni xalimighan afghanistan hökümitining bir neper emeldari, bu ayning bashlirida, en'giliye radi'o shirkitige bergen melumatida, nöwette xitayning hn - 5 tipliq ötkür rakitalirining talibanlarning qolida barliqini,afghanistan da'irilirining talibanlarning bu qorallarni qandaq yollar arqiliq qolgha chüshürgenlikidin endishe qiliwatqanliqi we bu qorallarning bezilirining téxi yéqindila xitayning zawutliridin chiqqanliqini bildürgenidi.
Xitay hökümiti iran , shimaliy koriye we dunyadiki bashqa diktator döletlerni, shundaqla dunyadiki térrorchi teshkilatlarni herbiy qoral-yaraqlar bilen teminlesh bilen eyiblinip kelmekte. Xelqara jem'iyet, 11-séntebir weqesidin kéyin, taliban hökümitini qollashtin qol üzgenlikini jakarlap, amérika bashliq gherb döletliri bilen térrorchiliqqa qarshi köreshte bir septe turidighanliqi heqqide wede qilghan hetta sherqi türkistan teshkilatlirini talibanlar bilen baghlashqa urunup kelgen xitay hökümitining emdilikte talibanlarni astirittin qoral-yaraq bilen teminleshtiki meqsetlirige alahide diqqet qilmaqta. (Kamil)
Munasiwetlik maqalilar
- Hüseyin jélil 18 aydin kéyin tunji qétim anisi bilen körüshti
- Xitay köchmenliri kanadada siyasiy partiye qurdi
- Kanada xitaydin kélidighan mallargha qarita tekshürüshni kücheytmekchi
- Kanada metbu'atlirida xitay mesililiri
- Wankuwér shehiridiki Uyghur we tibetlikler 2008 - yili olimpikni bayqut qilish namayishi ötküzdi
- Kanada - xitay arisidiki diplomatik sürkilish soda munasiwetlergiche kéngeymekte
- Hüseyin jélil mesilisi tüpeyli xitay - kanada konsul ishlar kélishimige dez ketti
- Xitay démokratlirining neziridiki hüseyin jélil mesilisi (1)
- Kanadaning 47 neper puqrasi xitayda qolgha élindi
- Sabiq xitay diplomati chén yonglin kanadani ziyaret qildi
- Xitay hökümiti, höseyin jélilni adwukati bilen uchrishishqa ruxset qildi
- Xongkong sumrugh téléwiziye tor bétide, höseyin jélil qatarliq Uyghur musteqilchiliri heqqide maqale