Xitaydiki yémeklik bixeterlikige bolghan naraziliq, xitay hökümitini tedbir qollinishqa mejbur qilmaqta

Bir qanunsiz zawutning kölchikige yighiwélin'ghan meynet may. 2011-Yili 10-may chungching.

Xitay weziyitini közetküchilerning bildürüshiche, yéqinqi birqanche yildin buyan xitay xelqining xitayda ishlepchiqirilghan yémekliklerning bixeterlikige bolghan endishiliri küchiyip, bu xil naraziliqning omumiy xelq qarshiliq heriketlirige aylinishi, xitayda ijtima'iy muqimsizliq peyda qilghan. Bu ehwal xitay hökümitini jem'iyetning muqimliqini saqlap qélish üchün, yémek - ichmek sahesidiki saxta tawar ishlepchiqiriwatqan shirketlerge qarita bezi tedbirlerni qollinishqa mejbur qilghan.

Xitay metbu'at xewerliridin melum bolushiche, xitay bash ministiri wén jyabaw charshenbe küni échilghan xitay merkizi hökümiti yighinida, yémeklik ishlepchiqirishining bixeterlikige kapaletlik qilish üchün, xitaydiki yémeklik shirketlirining mehsulat süpetlirige qarita, arxiplashturush tüzümini yolgha qoyup, süpetsiz yémeklik ishlepchiqarghan shirketlerning qara tizimlikini turghuzup, jem'iyetke ashkara élan qilish tüzümi yolgha qoyulidighanliqini jakarlighan.

En'gliye b b s agéntliqining tünügünki xewiride xitay merkizi hökümitining süpetsiz yémeklik ishlepchiqarghan shirketlerni qara tizimlikke kirgüzüp, jem'iyetke ashkara élan qilish qararini élishigha seweb bolghan amillar heqqide mulahize yürgüzülüp, xitaydiki saxta yémekliklerning puqralarning salametlikige éghir ziyan yetküzüp, xitayda xelqning naraziliq heriketlirining barghanche küchiyishi xitay hökümet da'irilirini xitaydiki yémekliklerning süpitige qarita melum tedbir qollinishqa mejbur qilghanliqi ilgiri sürülgen.

Xitaydiki chingxu'a uniwérsitétining 2011 - yilidiki xitay yémekliklirining süpet ölchimini tekshürüsh doklatidin melum bolushiche, xitayda 94.5% Istémalchi xitay yémekliklirining bixeterlik ölchimide mesile bar dep qaraydiken. 80% Istémalchi xitayda ishlepchiqirilghan yémekliklerni istémal qilishtin xatirjem emeslikini bildürgen؛ 55.2% Istémalchi xitayda hökümet organlirining yémeklik süpitige bolghan nazaritining yéterlik bolmasliqi, xitaydiki yémeklik saheside saxta nachar, hetta zeherlik yémekliklerning bazarda sétilip, xelqning hayatigha tehdit élip kélishige seweb bolghan dep qaraydiken.

Bolupmu, 2009,2010 - yilliri xitayda yüz bergen bowaqlarning zeherlik süt parashokidin zeherlinish weqesi, 2011 - yili pash qilin'ghan ewrezdin yémeklik méyi süzüwélip, bularni bazargha salghan yagh shirketlirining pash bolushi, hormon bérilip béqilghan haywanat göshlirining xitay bazarlirini igilishi hemde 2011 - yili séntebir éyida xotende yüz bergen achchiqsudin zeherlinip, adem ölüsh weqeliri qatarliqlar, xitay puqralirining qattiq naraziliqini qozghap qalmastin, xitayning xelq'aradiki obrazighimu yaman tesir körsetken idi.

2011 - Yili Uyghur élining xoten sanju yézisida yüz bergen achchiqsudin zeherlinip, 12 ademning ölüshini keltürüp chiqarghan weqe heqqide, radi'omiz igiligen uchurlardin, eyni chaghda yémeklik üchün ishlitilidighan achchiqsuning ötkür xaraktérlik zeherlik ximiyilik suyuqluq qachilan'ghan kona bakqa qachilinishi, bu achchiqsuni istémal qilghan Uyghurlarning zeherlinip ölüshige seweb bolghanliqi melum bolghan idi. Radi'omiz muxbirigha ehwal inkas qilghan puqralar yene, xotendiki yémeklik süpitini nazaret qilish tedbirlirining boshluqi, yémeklik bixeterlikige qarita sistémiliq bashqurush qurulmisining yolgha qoyulmighanliqi qatarliq amillarning shunche köp kishining ölüshige seweb bolghanliqini bildürgen idi.

Nöwette xitaydiki yémeklik süpitining bixeterlik mesilisi, yenila xitaydiki eng zor ijtima'iy mesilining birige aylan'ghan bolup, Uyghur aptonom rayoni qatarliq chet rayonlar xitaydiki nachar, saxta yémeklikler hem dorilar eng köp sétilidighan rayonlar déyishke bolidiken. Xitayning qanunchiliq gézitining 12 - yaniwardiki sanida ürümchi yéngi sheher rayonluq soda sana'et idarisining yéngisheher rayonidiki xitay köchmenliri topliship olturaqlashqan léxu'a mehellisidin taziliqi intayin nachar bolghan dufu zawutini bayqighanliqini, yene oxshash bir künde yéngi sheher rayonining liyüshen mehellisidin héchqandaq qanuniy resmiyetliri ötelmigen, yémeklik taziliq ölchimige emel qilinmighan islap pishurulghan toxu, ördek göshliri dukini bayqalghanliqi heqqidiki xewer bérildi.

Xitay weziyitini közetküchilerdin “Shepe” zhurnilining bash muherriri jang wéygo ependi, xitayda yéqinqi yillardin buyan barghanche ewj éliwatqan, yémekliktin zeherlinish weqelirining köpiyishi xitayda omumi xelq naraziliqigha aylan'ghan zor ijtima'iy weqelerni keltürüp chiqirip, xitay kommunist hökümitini endishige séliwatqanliqini, emma bundaq qarar bilen mesilining héchqachan hel bolmaydighanliqini ilgiri sürdi.

“Késip éytishqa boliduki, xitay merkizi hökümitining bundaq bir qararni élan qilishi, emeliyette kommunist hökümetning xelqning barghanche küchiyiwatqan naraziliqini peseytish üchün élip bériwatqan taktikisi. Méningche, bundaq qararlar mesilini tüp yiltizidin hel qilalmaymu. Chünki, kommunist partiyining nöwettiki bir partiyilik dölet bashqurush tüzümide hakimiyet üstidiki partiyini nazaret qilip turidighan öktichi partiye, guruhlar mewjut emes. Xitay shirketlirining mutleq köp qismining igidarchiliq hoquqi kommunist emeldarlar yaki ularning uruq - tughqan, yéqinlirining qolida. Shundaq bolghandin kéyin kommunist hökümet élan qilghan bu xil qararlar, xitay emeldarlirining igidarchiliqidiki shirketlirige we ularning xojayinlirigha ötmeydu. Bundaq qararlar axirqi hésabta yenila peqet qeghez yüzidiki yazma bolupla qalidu. Bu xuddi xitayda tüzülgen qanun, nizamlarning héchqachan ijra qilinmaywatqanliqigha oxshashla bir ehwal. Kommunist hökümetning bundaq bir qararni élishi qandaqtur xelqning hayatiy bixeterlikige köngül bölüwatqanliqi emes, belki öz hökümranliqini saqlap qélish üchün körsitiwatqan tirishchanliqi déyishkila bolidu.”