Хитай мәркизи һөкүмитигә "бомба" характерлик тәклип

• Мухбиримиз шөһрәт һошурниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Ройтрес агентлиқиниң 21 ‏- ноябир күни бейҗиңдин хәвәр қилишичә, хитайниң әнхуй өлкилик хәлқ қурултийи даимий комитетиниң әзаси ваң җавҗун йеқинда, хитай дөләт башлиқи ху җинтав билән хитай баш министири вен җябавға очуқ хәт йезип, мәркизи һөкүмәтни радикал характерлик сиясий ислаһат елип беришқа чақирған.

У чақириқида, сиясий партийиләр чәклимисини бикар қилиш, түрмиләрдики барлиқ сиясий мәһбусларни қоюп бериш, чәтәлдә паалийәт елип бериватқан демократчи күчләрниң дөләт ичигә қайтип киришигә рухсәт қилиш вә уларниң сайлам арқилиқ һакимийәткә иштирак қилишиға йол бериш қатарлиқ хитайниң нөвәттики сиясий системисиға түп характерлик өзгәртиш киргүзүш характеригә игә тәклипләрни сунған.

" Тйәнәнмен вәқәсигә қайтидин баһа берилиши керәк"

Ваң җавҗун чақириқида йәнә, 1989 ‏-йилидики тйәнәнмен вәқәсини қайтидин баһалаш, 1999 ‏- йили чәклимигә учриған фалунгуң һәрикитини әркин қоюветиш тәклипини берип, хитай коммунист партийисини җәсур вә адил болушқа, охшаш болмиған көз қараштики гуруһ вә партийиләрдин қорқмаслиққа вә риқабәттин қачмаслиққа чақирған һәм хитай хәлқини башқуруш һоқуқи, көп партийә иштиракидики әркин сайламда утуп чиққандила қануний асасқа игә болиду дәп көрсәткән.

Ваң җавҗүн очуқ хетидә, хитайниң җиддий бир сиясий ислаһатқа муһтаҗ икәнликини әскәртип, нөвәттә хитайда давам қиливатқан пул пахаллиқи, пай чәк базириниң турақсизлиқи, өй-мүлүк баһасиниң өрләп кетиши, районлар ара тәңсизлик вә җәмийәттики қатламлар ара тәңсизлик қатарлиқ мәсилиләр радикал бир сиясий ислаһат биләнла түзилидиғанлиқини оттуриға қойған.

Ройтрес агентлиқиниң хәвиридә билдүрүлүшичә, ваң җавҗун, бу йил 59 яш болуп, әслидә һәрбий саһәдә хизмәт ишлигән, кейин сода саһәсигә киргән, нөвәттә, әнхуй өлкилик хәлқ қурултийи даимий комитети әзаси. Ройтрес агентлиқи ваң җавҗүн билән телефон арқилиқ көрүшкинидә, ваң җавҗун өзиниң мәркизий һөкүмәткә сиясий ислаһат чақириқини оттуриға қоюп 60 бәтлик очуқ хәт язғанлиқини билдүргән һәм у өзиниң очуқ хәтни йезиштин аввал, көплигән зиялийларниң пикрини алғанлиқини, уларниң көпинчисиниң сиясий ислаһат тәләп қиливатқанлиқини билдүргән.

" Хитай сиясий түзүлмиси радикал бир ислаһатқа муһтаҗ"

Ройтрес агентлиқи қолиға чүшүргән мәзкур очуқ хәттә йәнә мунулар тилға елинған : " һазирғичә қолға кәлтүрүлгән иқтисадий саһәдики нәтиҗиләр, сәһийә, екологийә вә тәбиий байлиқ саһәсидә пәйда болған зиянларниң орнини толдуралмайду. Ваң җавҗун очуқ хетидә, җәмийәттики һәр қайси қатламлар ара тәңсизлик үстидә нуқтилиқ наразилиқини ипадилигән болуп, болупму, дөләт игиликидики карханиларни шәхсийләштүрүш давамида, көплигән ишчиларниң тәминат җәһәттә һәқсизликкә учриғанлиқини әскәрткән.

Бейҗиң университетиниң қанун профессори, җя вейфаңниң " очуқ -хәт вә қанун-түзүм" намлиқ мақалисидә оттуриға қоюлишичә, очуқ хәт йоллаш нөвәттә, хитай зиялийлириниң пикир әркинликини қоллиништики нисбәтән кәң омумлашқан усул. Бүгүнгә қәдәр очуқ хәтләрниң көпинчиси, хитайдики айрим мәсилиләр үстидә, мәлум саһәләрниң рәһбәрликигә йолланған. Бу қетимқи очуқ хәт, олкә дәриҗилик бир әмәлдар тәрипидин, дөләтниң икки чоң каттибешиға йолланған, униң үстигә, хитай коммунист партийиси үчүн интайин сәзгүр мәсилә һесаблинидиған сиясий ислаһат темиси оттуриға қоюлған, ислаһат елип барғандиму, түзүлмини қисмән әмәс түз йилтизидин өзгәртиш тәклипи, кәскин тон, ашкара салаһийәт билән сунулған. Шуниң үчүн ройтрес агентлиқи бу хәвәрни тарқатқанда, "хитай мәркизи һөкүмитигә қарита бомба характерлик тәклип" дегән мавзуда тарқатқан.

" Тәйвән парламентидики яқа сиқишиш, хитай хәлқ қурултийидики һилә - нәйрәңдин әла"

Ройтрес агентлиқи, сиясий ислаһат темисида зиялийларниң райини синиғинида, көплигән хитай зиялийлириниң пикри, ваң җавҗунниң пикри билән бир сизиқта чиққан; чиңхуа университети сотсиологийә пакултитиниң профессори сун липең, " һөкүмәт муқимлиқ һәммини бесип чүшиду" сияситидин ваз кечиш керәк, чүнки униң " хитайдики сиясий ислаһат қәдимини тохтитип қойғиниға 20 йил болди" дегән.

Ваң җавҗунниң очуқ хетидики йәнә бир диққәткә сазавәр нуқта, униң тәйвән парламенти билән хитай хәлқ қурултийи арисида елип барған селиштурмисидур. Селиштурма мундақ берилгән: тәйвән парламентидикиләрниң әмәлий мәсилиләрни талишип яқа сиқишип-мушт етишип кетишлири, хитай хәлқ қурултийида кус-кус параң қилишип һоқуқ үчүн һийлә-нәйрәң түзгәндин миң әла." (Шөһрәт һошур)