Xitay ölkilirige élip kétilgen Uyghur qizlirining teqdiri Uyghurlarda endishe peyda qilmaqta

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay da'irilirining Uyghurlarni ichkiri ölkilerge apirip ishlitish pilanida peqetla qizlarnila obéykta qiliwatqanliqi shundaqla imkaniyetning bariche toy qilmighan bolushni shert qilishi Uyghurlarda gumanlarni peyda qilghan.

Bir ay ilgiri biz Uyghur aptonom rayonining peyziwat nahiyisi gholtoghraq yézisidin xitayning tyenjin we béyjing qatarliq sheherliride ishleshke 400 neper Uyghur qizning yollan'ghanliqini shundaqla bu Uyghur qizlirini toy qilmighan bolushtin sirt yene chiray hemde boy turqining qamlashqan bolishi dégendek shertlerge asasen tallap kétilgenliki heqqidimu tepsili melumatlar bergen iduq.

Bizge bu heqte uchur bergen Uyghurlar xitay hökümitining toy qilish yéshidiki Uyghur qizlirini Uyghur élining her qaysi jayliridin tallap, xitay ölkilirige ishqa orunlashturush bahanisida türkümlep élip méngiwatqanliqini emma bu ichkirige yolgha sélin'ghan qizlarning heqiqi sanini igilesh mümkinchilikining yoqliqini eskertmekte.

Igilishimizge qarighanda, xitay hökümitining Uyghur qizlirini ichkirige yötkesh pilani, nahiyilik hökümet teripidin bir tutash orunlashturulghan bolup, nahiyilik hökümet nahiye tewesidiki her qaysi yéza we kentlerge san chüshürüp bergen. Bezi kent we etret bashliqliri bu sanni toldurush üchün hetta déhqanlarni mejburlashtinmu bash tartmighan. Gerche xitay da'iriliri néme üchün Uyghur erkeklirining ichkirige ishleshke élip bérilmaydighanliqini we Uyghur qizlirigha néme üchün toy qilmighan, chirayliq qizlar bolush sherti qoyulidighanliqini chüshendürmigen bolsimu, lékin Uyghur ishlemchilerni ichkiri ölkilerde ishleshke orunlashturush az sanliq milletlerning kirim menbe'esini ashurushtiki muhim qanallarning biri, dep eskertimekte.

Silerni aldinqi programmimizda melumatlar bilen temin etkinimizdek, bir yil ichide yopurgha nahiyisidin xitayning shendung ölkisige élip kétilgen 2450 neper qizning hemmisi toy qilmighan 15 yashtin 22 yashqiche bolghan Uyghur qizliri bolup, ularning teqdiri mesililiri bir qisim ata - anilarni hemde Uyghurlarni endishige salmaqta iken. Bu heqte yopurgha nahiyisidin bir déhqan téléfon ziyaritimizni qobul qilip xitay hökümitining Uyghur qizlirini xitay ölkilirige xizmetke orunlashturush pilanidin gumanlinidighanliqini bildürdi: gerche xitay hökümiti toy qilmighan yash Uyghur qizlirini xitay ölkilirige türkümlep yötkesh herikitini, yerlik xelqning ishsizliq, namratliq mesilisini hel qilishtiki istiratégiyilik pilan dep atawatqan bolsimu emma nurghun Uyghurlar bolupmu chet'ellerdiki Uyghur kishilik hoquq pa'aliyetchiliri buni xitayning irqiy jehettin assimilyatsiye qilish gherizi yoshurun'ghan meqsetlik pilan dep naraziliq bildürmekte.

Uyghurlarning meniwi anisi, ataghliq kishilik hoquq pa'aliyetchisi rabiye qadir xanim xitay hökümitining Uyghur qizlirini xitay ölkilirige yötkesh pilanigha intayin diqqet bilen qarawatqanliqi shundaqla bu Uyghurlar ortaq köngül bölüp tosup qélishqa tégishlik heriket ikenlikini bildürdi. (Gülchéhre)