Pichan nahiyisidiki bir türküm Uyghur qizliri xitay ölkisige xizmetke orunlashturuldi


2007.02.13

Shinjang xewer torining yéqinda bergen uchurida, turpan wilayiti pichan nahiyisidin 167 neper Uyghur yashning xitayning jéjyang ölkisining xeyyen nahiyisidiki bir kéyim - kéchek zawutigha ishleshke ewetilgenliki xewer qilindi. Buningdin ilgiri xitay axbarat wastiliri yene, peyziwat qatarliq nahiyilerdin mexsus Uyghur qizlirining ichkiridiki xitay ölkiliride ishqa orunlashturulghanliqini, ötken yili peyziwattin bir qétimdila 400 qizning arqidin yene 200 qizning ichkirige élip kétilgenlikini melum qilghan idi hemde inkaslardin, shu qétim xitay ölkisige élip kétilgen qizlarning sani hökümet élan qilghan sandin xélila köp ikenliki shuningdek bu weqening mejburlash xaraktérige ige bolghanliqi ashkarilan'ghan idi.

Xewerde pichan nahiyisidin jéjyang ölkisige élip kétilgen bu 167 neper yashning jinsi terkibi éytilmighan bolghachqa biz, pichan nahiyisige téléfun urduq.

Xitaygha yötkelgenlerning 95 % qizlar

Pichan nahiyilik poyiz istansisining bashliqi wuguytung, jéjyangning xeyyen nahiyisidiki kiyim - kéchek zawutigha orunlashturulghan ishchilar heqqidiki xewerdin özining toluq xewiri bar ikenlikini bildürüp, bizge bu heqte tepsiliy melumat berdi.

U sözide "bizning pichan nahiyimizdin deslep 68 adem, kéyinki qétimda 178 adem ichkirige ewetildi. Asasliqi yézilardiki ayallar yeni 100 de 95 % i ayallar, ularning hemmisi toluqsiz ottura we toluq otturini püttürgenler, yash cheklimisi boyiche choqum toluqsiz otturini püttürüsh asasi shert bolup, ular aliy mekteplerge oqushqa kirelmigenler, bizning turpan wilayitide qurghaqchiliq éghir, su kemchil bolghanliqi üchün, tériqchiliq yéri az, déhqanlarning her yili alidighan hosuli we kirimimiz az, shunga déhqanlarning kirimini köpeytish üchün, nahiyilik hökümet yeni bizning nahiye bashliqi mexsus ichkiri ölkige xizmet tekshürüshke bérip, qaytip kelgendin kéyin keng kölemde teshwiqat élip bérip, déhqanlarning qizlirini ichkiridiki zawutlargha bérip ishleshke chaqiriq qildi. Deslep iltimas qilghuchilar sani 100din artip ketti, emma resmiy yolgha salidighan waqitta bir qisim ata ‏- anilar balilirigha qiymay qaldi, chünki Uyghurlarning örp ‏- adetliride xurapatliq bolghachqa, qizlarni yalghuz sirtqa yolgha sélish xata dep qarilidiken. Emma birinchi türkümdikiler ketkendin kéyin, hazir bu jehettiki aktipchanliq xéli kücheydi. Ishqa chüshkenlerning hemmisi Uyghur, ularning yol kirasi üchün nahiye 100 yü'en pul tarqatti shuningdek ularni zawutqa apirip orunlashturidighan xadimlarni teyinlidi" dédi.

Poyiz istansisining bashliqi bizning ularning ma'ashi qanche ? dégen su'alimizgha 2 ming yü'endin 3 ming yü'en'giche dep jawab berdi. U sözide yene, Uyghur qizlirini xitay ölkisidiki zawutta ishleshke orunlashturush xizmitige pichan nahiyisining nahiye bashliqi perhat toxtining bash bolup mes'ul boluwatqanliqini bildürdi.

Xitayche bilmeydighan Uyghur qizlirini xitaygha yötkesh kishilerde so'al tughdurdi

Biz pichan nahiyisining nahiye bashliqi perhat toxtidin, oqush yéshidiki qizlargha zawutlarda ishleshni teshebbus qilishtiki meqsiti, bolupmu bir qisim ata ‏- anilar qarshiliq körsitiwatqan bir weziyette, néme üchün ularning yene mejburliniwatqanliqini soriduq.

Gerche pichan nahiyisi poyiz istansisining bashliqi wu guytong, bizge Uyghur qizliri alidighan ma'ashning 2 ming yü'endin 3 ming yü'en'giche ikenlikini éytqan bolsimu, emma ziyaritimizni qobul qilghan turpan rayonidiki bir ayal, téléwizorda bu heqte bergen xewerde ularning 1000 yü'en alidighanliqini éytqanliqini bildürdi.

Chet'ellerdiki Uyghur pa'aliyetchiliri Uyghur élide yashap, "xitay tili bilmeydu dégen bahane bilen ishqa orunlishalmighan Uyghur qizlirining, pütünley xitay tili ishlitilidighan xitay ölkisige élip bérilip, ishqa orunlishishining mentiqisiz ikenlikini, xitay ölkisige élip kétilgen Uyghur qizlirining türlük köngülsiz aqiwetlerge we xorlashlargha uchraydighanliqini bildürmekte.

Dunya Uyghur qurultiyi ayallar komitétining re'isi aygül yüsüp xanim ziyaritimizni qobul qilip, özining bu heqtiki qarashlirini otturigha qoydi.

Biz pichan nahiyisi poyiz istansisining bashliqi wu guytungdin, hökümetning turpan wilayitige qarashliq herqaysi nahiye we yézilardin, xitay ölkisige ewetildighan Uyghur qizlirining sanini 5000 ge yetküzidighanliqidin xewerdar bolduq.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.