Uyghur mektepliride muzika derslirimu xitayche ötülmekte
2004.11.04
Xitay hökümitining 2002 - yilidin bashlap Uyghur milliy ma'aripini pütünley xitaychilashturush herkitini kücheytip, bashlan'ghuch mekteplerdin bashlapla xitay tili oqutushini kücheytishi, Uyghur milliy ottura -bashlan'ghuch mektepler bilen xitay mekteplirini birleshtürüshi, aliy mekteplerde barliq asasliq dersliklerni xitayche ötüshni yolgha qoyishi qatarliq heriketliri, nöwette Uyghur milliy ma'aripining omumiy jehettin xitaychilishishini tézletken hem xitay közligendek ünüm bérishke bashlighan bolup, nöwette Uyghur bashlan'ghuch mektep muzika dersliridimu xitayche naxsha derslirining ötülüshi buning bir misali bolsa kérek.
Yéqinda Uyghur élide chiqirilidighan chéchek pesli namliq xitayche ösmürler gézitide xitaychilashturush ma'aripining nahayiti yaxshi élip bériliwatqanliqi heqqide bir xewer bésilghan bolup, xewerde " ürümchi sheherlik melum bashlan'ghuch mektepning muzika dersi ötiliwatqan Uyghur sinipidin xitayche naxsha awazi anglandi. Bu sinipta naxsha mu'ellimi amine mu'ellim, xitay tilida xitay muzikisini Uyghur oqughuchilargha chüshendürüwatatti, amine mu'ellimning xitayche teleppuzi anche ölchemlik bolmisimu dersni chüshinishlik sözleytti. Oqughuchilar bir demdila naxshini yaxshi öginip éytishqa bashlidi" dep yézilghan.
Hazir ürümchide jemi 12 milliy mektep xitay mektepliri bilen birleshtüriwétilgen bolüp, xewerde körsitilishiche, nöwette mushu mekteplerning hemmiside muzika dersliri qosh tilda ötülmekte iken.
Yeni ürümchi sheherlik ma'arip idarisi ürümchidiki ottura - bashlan'ghuch mekteplerdiki 100 din artuq milliy muzika oqutquchilirini yighip mexsus qosh til derslik matiriyali boyiche ders ötüshke terbiyiligen.
Oqughuchilar üchün eng qiziqarliq we menilik ders,dersler ichidiki küchlük mediniyi'et dersliki bolghan muzika dersi, til we mediniyet sen'et terbiyiside eng ünümlük halqa bolup, emdi buningmu xitay tilida ötülüshi xitay ma'arip tarmaqliri teripidin, milliy mekteplerde xitay tilining omumlishishida türtkilik rol oynaydu dep qaralmaqta iken.
Xitay tili xitaychilashturush ma'arip siyati bilen Uyghur milliy ma'aripigha singip kirip, Uyghur oqughuchilarning tili hetta éngidimu özgirish yasawatqan bolup, bu heqte xitay sinipida oquwatqan bir Uyghur oqughuchi bilen söhbet ötküzgünimizde u oylighanlirini ana tilida yaxshi ipade qilalmay " Uyghurchigha tilim kelmeywatidu" dep bildürdi.
(Awaz)
Uyghur aptonum rayoni hökümet axbarat torida ashkarilan'ghan melumatlargha asaslan'ghanda, xitay hökümiti 2010 - yilighiche Uyghur élidiki barliq ma'arip sahesini pütünley xitaychilashturushni pilan qilghan bolup, 2005 - yilighiche sheherdin tartip yézilarghiche bolghan bashlan'ghuch mektepler asasen xitay tili ma'aripini qollinidiken hemde Uyghur tili peqet bir til dersliki süpitidila ötülüshke bashlaydiken.
Xitay hökümiti bu pilanlirini emelge ashurush üchün, Uyghur élida ma'aripqa bolghan bashqurush siyasitini eng jiddi xizmet süpitide tutmaqta.
Xitay hökümitining Uyghur aptonum rayonida barliq ma'arip idarisi mes'ulliri we partikom sékritarliri üchün uyushturghan kursida wangléchu'en, xitayche ma'aripni kücheytish heqqide yene qayta toxtulup, shinjangning muqimliqi, ma'aripqa baghliq, shinjangning tereqqiyati hem kelgüsimu ma'aripqa baghliq dep, az sanliq millet balilirigha xitay tili terbiyisini kücheytishning muhimliqi heqqide we bu heqtiki siyasetlerning emeliylishishini ching tutup ishlesh kérekliki heqqide yol yoruq bergen. (Gülchéhre)