Xitay köchmenlirini Uyghur élige yerleshtürüshke yenila Uyghurlar ter töküshke mejburlanmaqta
2007.03.21
Yéqinqi yillardin béri xitay hökümiti gherbni échish istratégiysini otturigha qoyup, yerlikning turmush sewiyisini yuqiri kötürüsh toghrisida siyaset belgilidi we mushu istratégiyining kölenggüside Uyghur élige yene xitay köchmenlirini köplep yötkidi.
Nyuyork waqit gézitining xewirige qarighanda, xitay da'iriliri "gherbni échish" istratégiyisi boyiche, yer asti we bashqa bayliqliri intayin mol Uyghur diyarigha yene yéngidin 40 milyon nopus yötkep kélidighanliqini bildürgen.
Köchmenlerning burun kelgenliri sheherlerge we alliqachan échilip güllendürülüp bolghan bingtu'enlerge jaylashturulghan bolsimu, lékin xitay hökümiti yéngidin kelgen köchmenlerni Uyghurlar mehellirige yéqin jaylargha orunlashturmaqta. Undaqta, xitay köchmenlirini yerleshtürüsh üchün bu yéngi mehellilerni échishqa kimler qan - ter töküwatidu?
Buningdin bashqa, xitay hökümiti gomindangning Uyghur élidiki qalduq eskerliri, xitaydin Uyghur élige yötkelgen jinayetchiler, xitay ölkilridin sürgün qilin'ghanlardin teshkil tapqan xitaylarni Uyghur élidiki derya boylirigha, süyi elwek, tupriqi munbet rayonlargha ishlepchiqirish qurulush bingtu'eni namida jaylashturghan idi. Bingtu'en orunlashturulghan jaylar asasen su qehetchilik mesilisi körülmeydighan, su menbeliri mol rayonlar. Shuningdek merkez we yerlik hökömetning alahide étibar bérish siyasiti , dunya bankisining su qurulushi pilani meblighi qatarliqlarning sayisida alliqachan ichimlik su mesililirini hel qilip bolghachqa ishlepchiqish ishliri tiz ilgirileshke yüzlen'gen . Shuningdek yene, ularning térilghu yerlirini salalashturush we sughurush eslihelirini rawanlashturushqa Uyghur déhqanliri qan-ter tökken bolsimu, lékin bingtu'en östengliridin yerlirini sughurush üchün su alghanda yerlik Uyghur déhqanlar choqum pul tölesh kirek iken.
Bingtu'enning turmushi sewiyisi yerlik Uyghurlarningkidin köp yuqiri bolup, ular xitay hökümitining alahide ghemxorluqigha érishidiken. Lékin diqqet qilishqa erziydighan yéri , bingtu'en qarmiqidiki milliy meydanlarning turmush ehwali anche yaxshi emes iken.
Bu heqte, muxbirimiz jümening mexsus programmisidin anglang.
Munasiwetlik maqalilar
- Bingtu'endiki xitay déhqanliri bilen Uyghur déhqanliri arisidiki tengsizlikler
- Bingtu'ende kadirlarni shallash herikiti élip bérilishi mumkin
- Bingtu'en kadirlirining xizmet istili tenqidke uchridi
- Xitay hökümitining Uyghur élini ashliq ishlepchiqirish bazisigha aylandurush pilanida néme seweb bar?
- Béyjing hökümiti ochuq - ashkara halda téximu köpligen xitay oqutquchilirini Uyghur élide ishleshke ewetmekte
- Xitay bingtüenni Uyghur élining jenubigha kéngeytmekchi
- Ishlepchiqirish qurulush armiyiside ishligen Uyghur ziyaliysi yer -zémin mesilisi heqqide toxtaldi
- Xitayning gherbni échish siyasiti 6 yildin buyan Uyghurlargha néme élip keldi?
- Kanada hökümiti xitaydin kelgen qanunsiz köchmenlerni qayturushqa bashlighan
- Wu xungda Uyghur élidiki emgek bilen özgertish we ishlepchiqirish qurulush armiyisi mesilisi heqqide toxtaldi
Köp körülgen xewerler
RFA
- Ilham toxtining aghriqliqini ashkarilap qoyghan türme saqchisi ghopur abduréshit 7 yilliq késiwétilgen
- Nefise oghuz: “Xitay elchixanisi tagham alim abdukérimning jinayiti heqqide ispat bérishni ret qilip keldi”
- Uyghurshunaslar: prinséton uniwérsitétida “Eziz eysa elkün Uyghur edebiyati eserliri toplanmisi” ning bolushi tarixiy ehmiyetke ige
- Uyghur kompozitor güldiyar tengritaghli we uning muzika hayati
- Uyghurlar bilen pakistan qebililirining küresh ghayisi oxshamdu?