Xitay teptish mehkimisi hésabat mesiliside yene bir qétim tekshürüsh élip bardi

Xitay teptish mehkimisi ötken charshenbe küni mexsus doklat élan qilip, hökümetke qarashliq 32 idare - orunning 2004 - yilliq xamchot hésabatini tekshürüp chiqqanliqini hemde mezkür idare - orunlarda mebleghni yötkep ishlitish we öz aldigha hésabat échish qatarliq mesililerning yenila nahayiti éghir halette mewjüt bolup turiwatqanliqini melum qildi.

Mebleghni yötkep ishlitish we öz aldigha hésabat échish

Mezkur doklatta körsitilishiche, hazir xitayda, mebleghni yötkep ishlitish herqaysi idare - orunlarda mewjut bolup turiwatqan omumyüzlük bir éghir mesile bolup hésablinidiken.

Mesilen mebleghni yötkep ishlitish we öz aldigha hésabat échish dégendek mesililer éghir halette mewjut bolup turiwatqan idare - orunlar xitayning döletlik maddi eshyalar idarisi, pen - téxnika idarisi, sehiye ministirliqi, tashqi ishlar ministirliqi, dölet zémin bayliqi ministirliqi, su ishlar ministirliqi, yéza igilik ministirliqi, dölet süpet tekshürüsh bash idarisi, xitay qanunshunasliq jem'iyiti qatarliq yuqiri derijilik hökümet orunlirini öz ichige alghan.

Béyjing géziti tor bétide élan qilin'ghan melumatta éytilishiche, hazir xitayda omumning pulini özining qiliwélish, öz aldigha hésabat sirtida hésabat échiwélish qatarliq ehwallarning mewjut bolushi chiriklik bilen zich munasiwetlik bolup, ular öz - ara bir - biridin hergizmu ayrilalmaydiken. Mezkur melumatta yene : öz aldigha hésabat échish mesiliside döletning dawamliq buyruq chüshürüp, uni qet'iy cheklep kéliwatqanliqi, lékin bir qisim idare - orunlirida, dölet belgilimilirini bir chetke qayrip qoyup, öz aldigha shexsiy hésabat achidighan ehwalning nahayiti omumliship ketkenliki alahide tekitlen'gen.

Xitay teptish mehkimisi élan qilghan doklatta, xitay awi'atsiye bash idarisi, tenterbiye bash idarisi, dölet kabénti dölet igilikidiki mal - mülük nazaret qilish bashqurush komitéti qarmighidiki xitay qurulush matériyalliri sana'iti pilanlash we tetqiq qilish instituti, xitay ijtima'iy penler akadémiyisi we xitay dölet mudapi'e pen - téxnika sana'et komitéti qatarliq orunlarning ismi alahide atilip tenqidlen'gen.

Mesile éniqlan'ghini bilen, tüp yiltizidin hel qilinmaydu

Béyjingda turushluq ataqliq adwokat pu jijang "xitay teptish mehkimisining bu türdiki doklatlarni élan qilishi ular üchün élip éytqanda bir xil mejburiyet. Chünki bundaq qilish ularning ötümise bolmaydighan wezipisi. Shunga ular choqum bayqalghan mesililerni ashkarilishi kérek, lékin xitayda bayqalghan mesililer héchqachan hel qilinip baqmighan" dep tekitlep mundaq dédi :

"Menche bu jehette bash teptish li jinxu'a xéli köp küch chiqardi. Lékin men shuni bilimenki, hökümet orunlirining hemmisi dégidek uning bilen xoshi yoq. Meyli u qandaq idare, orunni tekshürsun, dawamliq qarshi terepning naraziliqigha uchraydu. Bolupmu maliye ministirliqining hoquqi téximu chong bolghanliqtin, mewjut boluwatqan mesililermu eng köp déyerlik, ular dawamliq halda herxil mebleghlerni yütkep turup ishlitidu. Uning üstige xitay teptish mehkimisige bérilidighan pulmu maliye ministirliqining tesdiqidin ötidighan tursa, buni qandaq chüshen'gülük ?!"

Chiriklik, qurulma mesilisi tüpeylidin kélip chiqqan

Xitay teptish mehkimisi teripidin élan qilin'ghan bu doklatta körsitilishiche, hazir xitayda hökümet orunlirining qanun'gha boysunmay, tertipke xilapliq qilsh ehwali bekmu éghir iken.

Xitay teptish mehkimisining bashliqi li jinxu'aning bildürüshiche, bir qisim karxana rehberliri we bashqurghuchi xadimliri hoquqidin paydilinip, omumning pulini xalighanche yötkep ishlitip, xiyanetchilik we parixorluq qilip kelgen.

Xitay soda ministirliqining melum qilishiche, xitayda hazir omumning pulini élip chet'ellerge qéchip ketken emeldarlar sani 4000 din ashqan. Ularning arisida élip qachqan pul sani eng köp bolghini 50 milyard amérika dollirigha yetken. Béyjingliq adwokat pu jichang "bundaq aqiwetning kélip chiqishi xitayda ta bügün'ge qeder ediliye organlirining öz aldigha musteqil ish béjirelmigenlikidin hemde axbarat organlirining öz aldigha nazaret qilish hoqoqigha ige bolalmighanliqidin " dep körsetti. U mundaq dédi:

"Bundaq ehwal astida, eger öz aldigha ochuq - ashkara bolghan bir metbu'at bolmaydiken shundaqla ediliye organlirining öz aldigha nazaret qilish we ish béjirish hoquqi bolmaydiken, xiyanetchi emeldarlarning öz wijdani bilen xataliqini toniyalishi mumkin emes. "

Xitay teptish mehkimisi teripidin élan qilin'ghan bu doklatta yene, xitayning ma'arip ministirliqi, soda ministirliqi, muhitni asrash bash idarisi, dölet sayahetchilik bash idarisi we xitay qizil kirist jem'iyiti qatarliq orunlarning ismi alahide tilgha élinip, mezkur orunlarning dawamliq herxil bahanilar arqiliq qalaymiqan pul yighidighanliqi otturigha qoyulghan. (Méhriban)