Xitay re'isi xu jintawning shwétsiye ziyaritining aldi ‏- keynide

• Muxbirimiz yalqunning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay re'isi xu jintawning shwétsiye ziyaritining aldi ‏- keynide , shwétsiye axbaratlirida uning ziyaritige bolghan her xil inkaslar keng orun aldi.Gerche shwétsiye axbaratlirida xu jintawning shwétsiye ziyaritige qarita passip inkaslar we tenqitler asasi salmaqni igiligen bolsimu , emma xu jinـtawning shwétsiye ziyaritini tosup qalalmidi.

Shwétsiye bilen bolghan soda munasiwitini téximu qoyuqlashturush

Xu jintawning bu qétimqi shwétsiye ziyaritining asasi meqsidi shwétsiye bilen bolghan soda munasiwitini téximu qoyuqlashturush bolup, shwétsiye döletlik téléwiziyisining bergen xewiride shwétsiye bilen xitay otturisidiki bu uchurishishta yan téléfon, mashina , we muhit asrash téxnikisi saheliri buyiche yuqiri sommiliq toxtam tüzülgenlikini peqet yaq téléfon sodisini asas qilghan shwétsiyining dangliq shirkiti bolghan érikson shirkiti bilenla 7milyard yü'enlik toxtam tüzgenlikini we shwétsiyining bash weziri firidirik riyénfild xu jintaw bilen élip barghan ikki sa'etlik söhbitide hazirqi dunya duch kéliwatqan hawaning issip kétishidin ibaret muhit mesilisni otturigha qoyghanliqini, insan heqliri teshkilatliri bolsa bash wezirning insan heqliri mesililirini otturigha quyushi yéterlik bolmighanliqini bildürgen idi.

Xu jintawning shwétsiye ziyariti jeryanida shwétsiyidiki insan heqliri teshkilatliri Uyghur, tibet mongghul teshkilatliri xu jintawgha qarshi naraziliq namayishlirini élip barghan we bularning arisida Uyghurlarning naraziliq ehwalliri shwétsiye téléwiziyisining 4 ‏- we 2 ‏- qanallirida ,shwétsiyidiki eng chong gézit bolghan ¨kündilik xewerler ¨gézitide xewer qilinip Uyghurlarning naraziliq awazlirini shiwét xelqige bildürgen idi.

"Uyghurlar xitaylarning zulmi astida yashimaqta"

Yéqinda shwétsiyidiki eng chong gézit bolghan ¨kündilik xewerler¨gézitide , hazir shiwétsiyede yashawatqan bir xitay ayalning Uyghurlarning xu jintawgha qaratqan naraziliq namayishi tonushturulghan we Uyghurlarning pikiri bayan qilghan maqalisidiki "Uyghurlar xitaylarning bashqurushni , ulargha béqinishini xalimaydu , Uyghurlar xitaylarning zulmi astida yashimaqta" dégen sözge reddiye bérilgen.

Yu minling dep atalghan bu xitay ayal maqalisini mundaq bashlaydu: méning kündilik xewerler gézitide ilan qilin'ghan 'xu jintawning shwétsiye ziyariti Uyghurlarning qarshi turushigha duch keldi' dégen maqalige baha bergüm bar. U maqalisini mundaq dawamlashturidu. Men xitayda tughulup ,shinjangda chong boldum . Hazir shiwétsiyide yashawatimen, men her yili dégüdek shinjanggha bérip turimen. Men her qétim u yerge barghinimda u yerdiki ehwalning yildin ‏- yilgha yaxshiliniwatqanliqini, kishilerning yaxshi yashawatqanliqini hés qilimen . U yerde her xil xelqler bilen azade paranglashqili , ularning medeniyiti , tili , örp -adetliri bilen uchrashqili bolidu. Bu yerde namratliq, bezi natoghra qa'idiler, muhit mesilisi bar déyilsimu , emma bu pütün xitaydiki oxshash ehwal , peqet Uyghurlarningla béshigha kelgen kün emes.

Uyghur qizi melike bu xitay ayalning maqalisige qilghan jawabi

Uyghur qizi melike bu xitay ayalning maqalisige qarshi öz köz qarashlirini ipadilep maqale yézip Uyghurlarning omumi ehwali heqqide mundaq chüshenche béridu " Uyghurlar öz dölitining namini sherqi türkistan dep atashqa adetlen'gen . Xitay hökümiti u yerni bésiwélishtin ilgiri sherqi türkistan bir musteqil dölet idi. Men del sherqi türkistanda tughulghan bir Uyghur , lékin men shiwétsiyede chong boldum. Men maqale aptori yu minlinggha shundaq dégüm kélidu.

Eger mushu 50 nechche yildin biri 9 milyondin köp bolghan xitaylar shwétsiyige kélip orunlashqan bolsa , biz öz yérimizde az sanliqqa aylinip qalsaq , xitaylar bizning özimizning tilini sözligili qoymisa , hemmini özliri kontrol qilghan bolsa pütün mekteplerde shiwét tilini taqiwétip ,peqet xitay tili öginishke mejbur qilsa , siler néme dep oylighan bolattinglar ? emma, bu ish shiwétsiyede emes sherqi türkistanda yuz bériwatidu. 11 ‏- Séntebir weqesidin kiyin xitay hökümiti özlirining heq ‏-hoquqliri üchün küresh qiliwatqan Uyghurlarni bölgünchi , diniy esebiy , térrorchi dégendek namlar bilen qattiq jazalawatidu.

Hoquq we pul , exlaq we ghururdin üstün turuwatqan bügünki künde , xitay hökümiti b d t ning bixeterlik kéngishide olturuwélip sherqi türkistanning heqiqiy ehwalining dunyagha ashkarilinishini yushurup qéliwatidu we uchur yollirini her amallar bilen tosup qéliwatidu. Eslide Uyghurlarning insan heqliri depsendichilikige qaritilghan bu jinayet pachaqlinip Uyghurlarning yashishi üchün hayat nuri bérilishi kérek idi, deydu Uyghur qizi melike maqalisining axirida.(Yalqun)