Xitayda yéngidin chiqqan yüz millyonchi üch chong bay

• Muxbirimiz welining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

'Közitish zhurnili'ning 2008 ‏- yil 1 ‏- ayning 8 ‏- künidiki sanida xitayda yéngidin bash kötürüp chiqqan üch chong bay heqqide yézilghan bir obzor élan qilindi. Uningda bayan qilinishiche, xitay kommunist partiyisining 17 ‏- qurultéyidin kéyin milyonchi bay emes, belki yüz milyonchi baylardin üchi bash kötürüp chiqti. Bu baylar öz yénidin bir téyin serp qilmighan, belki hoquqqa tayinip béyighanlar.

Yüz milyonchi chong bayning birinchisi xu jintaw

Mezkur obzorda 'b b s', 'fransiye agéntliqi' ning buheqtiki tepsiliy xewerliridin neqil élip bayan qilishiche, bultur 12 ‏- ayda xu jintawning oghli xu xeyféngning bir shirkiti31 ölke, sheher, aptonom rayondiki 147 ayrodromning hemmisi bilen bixeterlik üsküniliri dogwari tüzdi, uning qimmiti bir nechche milyard yu'en.

Buningdin melum bolushiche, xitaydiki yerlik hökümetler 'bixeterlikni kücheytip, térrorchiliqqa qarshi turush üchün' dégen nam bilen xu jintawning oghlidin suyuqluq ékis nur üskünisi sétiwélip, uni ayrodromlarning hemmisige orunlashturidu. Her bir üskünining sétilish bahasi 200 ming amérika dolliri. Bu séstimini qorashturush, rimunit qilish mulazimitinimu mushu shirket bijiridu. Démek, xu jintaw jemeti yéqindila yerlik hökümetler bilen soda qilip bir qétimdila bir nechche milyard yu'en pul tapti.

Obzorda bayan qilinishiche, kommunist xitayning dölet re'isi xu jintaw jemetining buningdin bashqa yer-zémin, turalghu, pay chéki, doxturxana, uchur sana'iti, dölet igilikidiki shirketlerni özgertish mulazimiti qatarliq tapawiti köp kespi tijaretliri pütün memliket da'iriside dawamlishiwatidu.

Yüz milyonchi chong bayning ikkinchisi wén jyabaw

Obzorda bayan qilinishiche, kommunist xitayning bash ministiri wén jyabawning oghli wén yünsung bultur 'ping'en sughurta shirkiti'ning 3 milyard 200 milyon yu'enlik iptida'iy pay chékini 46 milyon yu'en'ge sétiwalghan idi. Gerche wén jyabaw jemeti bu soda üchün öz yanchuqidin bir téyin pul serp qilmighan bolsimu, junggo tijaret bankisi yenila wén jyabaw jemetining 46 milyon yu'en meblighi bar dep ayrim hésab achti.

Shuningdin kéyin, wén jyabaw 2007 ‏- yil 6 ‏- ayning 24 ‏- küni, 'ping'en sughurta shirkiti'ning 3 milyard 200 milyonluq pay chékini xongkongda bazargha sélishqa testiq saldi. Yil axirida, bu shirketning pay chéki ösüp 7 milyard 130 milyon yu'en boldi. Buning bilen wén jyabaw jemeti yanchuqidin bir téyin xejlimeyla xitayda yéngidin béyighan ikkinchi chong yüz milyonchi bay bolup bash kötürüp chiqti.

Yüz milyonchi chong bayning üchinchisi wu gu'enjéng

Bu obzorda bayan qilinishiche, merkizi komitét intizam tekshürüsh komitétining sékritari wu gu'enjéngning oghli wu zuxu'a 'tyenyi hessidarchiliq shirkiti'ning bash mudiri idi. Bu shirket héchkim bilen sodilashmayla chingdaw shehirining déngiz boyliridiki menzirisi eng güzel jaylardin ayrim bahasini 100 ming yu'endin bikitip qoyup pulini tölimeyla 3000 mo yerni igiliwalghan idi. 17 ‏- Qurultaydin kéyin, wu gu'enjéng intizam tekshürüsh komitétining sékritarliqidin istipa bérish aldida turghanda, oghli wu zuxu'a bu zéminni biraqla sétiwitip, uningdin tapqan neq pulni özining qanunluq xususiy mülkige aylanduruwaldi.

'B b s', 'fransiye agéntliqi' muxbirliri bayan qilghan tepsilatlargha qarighanda, wu zuxu'a 2007 ‏- yili 12 ‏- ayning 1 ‏- küni, 'junggo ashiliq shirkiti'ning bash mudiri nami bilen chingdaw shehirige qaytidin qol sélip, 'tyenyi hessidarliq shirkiti'ning déngiz boyliridiki her xil kesp pay chékini biraqla 2 milyard 170 milyon yu'en'ge sétiwaldi. Shuningdin kéyin chingdawning déngiz boylirida her xil aramgahlar qurulushi bashlandi. Hazir bu shirketning pay chékining qimmiti 29 hesse örlidi.

'B b s' we 'fransiye agéntliqi' muxbirlirning bayan qilishiche yene, 'tyenyi hessidarliq shirki'iti' chingdaw shehirining déngiz boylirida élip bériwatqan menzire, aramgah qurulushliridin hazirgha qeder pütkenliri bir milyon 452 ming 880 kwadirat métir. Bu qurulushlar 2100 mo yer da'iriside. Téxi pütmigen hem dawamlishiwatqan téximu heshemetlik qurulushlar 688 ming 500 kwadrat métir, bu 3100 mo yer da'irisida. Démek, bu qurulushlarning hemmsi pütkendin kéyin, chingdaw shehirining sherqiy déngiz qirghaqliridiki aramgah, shipaxane, köngül échish, soda -tijaret hemmisi bir gewde bolup yürüshleshken hawaliq déngiz sahilliri, güzel menzirilik tagh chuqiliri, aliy seyligahlar, rahetlik aramgahlar pütünley kommunist xitayning sabiq merkizi intizam tekshürüsh komitétining sékritari wu gu'enjéng jemetining qanunluq xususiy mülki we tijaritige aylinip bolidu. (Weli)