Xu jintawning qirghizistan ziyariti némini közligen?

• Muxbirimiz jümening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Shangxey hemkarliq teshkilati, rusiyining chélyabinski rayonida élip bériwatqan "tinchliq burchi 2007" namliq herbiy manéwiri axirqi basquchqa kélip qaldi. Mushu munasiwet bilen , seyshenbe küni xitay prézidénti xu jintaw , shangxey hemkarliq teshkilatigha tewe döletlerning yuqiri derijilik emeldarliri uchrishishigha qatnishish üchün qirghizistan paytexti bishkekke yétip keldi.

Melum bolushiche, bu nöwetlik bishkek yighilishigha iran prézidénti exmedi nijatmu teklip qilin'ghan. Bu qétimliq bishkek sepiri arqiliq xu jintaw némilerge érishmekchi? qirghizistanchu?

Xu jintawning qirghizistan ziyariti némini közligen?

14 -Awghust düshenbe küni xitay re'isi xu jintaw qirghizistan paytexti bishkekke yétip kelgen we qirghizistanning munasiwetlik rehberliri bilen körüshken.

Qirghizistan hökümiti xitay prézidénti xu jintawning bu qétimliq qirghizistan ziyaritige alahide étiwar bergen bolup, melum bolushiche, qirghiz saqchi da'iriliri alahide hushyarliqni östürgen we ammiwi mulazimet tarmaqliri 24 sa'et xizmet qilghan. Amérika awazi radi'osida xewer qilinishiche, qirghizistandiki bir yerlik axbarat wasitisi hökümetning bu qilmishlirini tenqid qilip, yerlik hökümet qattiq buyruq chüshürgenliktin bezi sheher a'ilisi yanchuqchiliq qilip öylirining yolgha qaraydighan tamlirini bézeshke mejbur bolghanliqini körsetken.

Erkin ekrem : qirghizistan öz milliy tereqqiyati üchün bashqa küchlük döletlerge tayinishi kérek

Hazir türkiyide xizmet qiliwatqan ottura asiya siyasiy tehlilchisi doktor erkin ekrem ependi qirghizistanning bu qétimliq uchrishishni bek muhim bilishidiki sewebning qirghizistanning siyasiy weziyiti taza muqim bolup kételmigen hemde rusiye we hindistan qatarliq qudretlik döletlerning arisida qisilip qalghan shara'itta qirghizistanning özining bixeterliki, bashqa döletler bilen bolghan siyasiy tengpungluqini saqlap turush, milliy mewjutluqi we tereqqiyati üchün bashqa döletlerning yardimige mohtaj ikenlikini körsetti.

Halbuki, erkin ekrem yene bu chong küchlerning arisidiki tengpungluq buzulghan shara'itta yenila ziyanning qirghizistan üchün éghir bolidighanliqini, hemde qirghizistanning qandaq yolni méngishni tallash imkaniyitining hazirlanmighanliqi seweblik qandaq küch qirghizistan'gha kelse shuni qobul étishke mejbur bolup qalghanliqinimu qoshumche qildi.

Tehlilchiler: qirghizistanning jughrapiyiwi we siyasiy orni xitay üchün intayin muhim

Tehlilchilerning qarishiche qirghizistanning jughrapiyiwi we siyasiy orni xitay üchün intayin muhim ikenlikni otturigha qoyushmaqta. Xitay prézidénti xu jintaw bishkekke bérishtin bir kün ilgiri xitay hökümet terep , qirghizistanning ottura we kichik tiptiki karxanilirigha 3 milyon dollar ösümsiz qerz béridighanliqini jakarlighan idi.

Amérika awazi radi'osida körsitishiche, xitay rehberliri qirghizistan terep bilen qirghizistanning yer asti bayliqlirini échish, qirghizistanning mol su menbesidin paydilinish qatarliqlarni öz ichige alghan bir nechche türlük, meblegh sélish pilani üstide söhbet élip baridiken. Doktor erkin ekrem ependi, xitayning qirghizistanda öz tesirni kücheytishke bunche küchinip urunushidiki sewebning yenila bixeterlik mesilisi ikenlikini tekitlidi.

Erkin ekrem yene, qirghizistanda amérika qatarliq qudretlik döletlerning herbiy mewjudiyiti we bashqa tesiri küchi mewjud bolup turuwatqan, xitayning qirghizistan'gha herbiy tesir körsitish imkaniyiti téxi hazirlanmighan mushundaq shara'itta iqtisadi hemkarliqini we yardemni wasite qilip turup qirghizistanda mu'eyyen tesir peyda qilishqa urunuwatqanliqini eskertti.

Uningdin bashqa erkin ekrem yene, qirghizistanning ichki siyasitining muqim bolushining xitayning chégra bixeterliki üchünmu bek muhim ikenliki seweblik xitay hökümitining qirghizistan hökümitini bek qollaydighanliqini we her tereptin yardem bériwatqanliqini körsetti.

Sherqiy türkistan mesilisi xitay duch kéliwatqan yene bir ré'al mesile

Shangxey hemkarliq teshkilatigha tewe döletlerning aliy derijilik rehberlirining uchrishishi bashlinishtin ilgiri xitay re'isi xu jintaw, 14- awghust küni qirghizistan prézidénti baqiyéf bilen aldin körüshken we ikki terep birlikte birleshme bayanat élan qilghan.

Xitay bilen qirghizistan birlikte élan qilghan birleshme bayanatta ikki dölet arisidiki iqtisadi bixeterlik we meblegh sélish qatarliq türlerde hemkarlishidighanliqi élan qilin'ghan bolup, mezkur bayanatning 6- maddisida, "sherqi türkistan térrorchi küchliri, xelq'ara térrorchiliqqa qarshi küreshning muhim qismini teshkil qilidu, ikki terep bixeterlik sahesidiki yéqin hemkarliqini izchil dawamlashturidu. Ünümlük tedbirlerni qollinip, sherqi türkistan térrorchi küchlirige alaqidar her qandaq shekildiki térrorchiliq heriketlirige birlikte qarishi turup, her ikki dölet we rayonning bixeterliki we muqimliqini qoghdaydu. Xitay terep qirghiz terepning ottura asiya rayonidiki ‘üch xil küchlerge qarshi élip barghan zerbe bérish heriketlirige minnetdarliq bildüridu we keskin qollaydighanliqida ching turidu" dep körsitilgen.

Xitay rehbiri xu jintaw qirghizistanda 15- awghustqiche hökümet ziyaritide bolup, 16- awghust qirghizistan paytexti bishkekte ötküzülidighan shangxey hemkarliq teshkilati ellirining yuqiri derijilik emeldarliri uchrishigha qatnishidiken we yighindin kéyin rusiyige bérip chélyabinskida élip bériliwatqan manéwirini köridiken. (Jüme)