"Mülük qanuni" aptonom rayonlarda xitay köchmenlirining mülkini qoghdash üchünla qollinilish éhitmali bar

• Muxbirimiz welining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Béyjingda échiliwatqan memliketlik xelq qurultéyining yighini 16 ‏- mart küni ayaqlashti. Bu yighinda "mülük qanuni", "shirketlerdin tapawet béji élish qanuni" qatarliq 11 xil qanun layihisi maqullan'ghan. Bu qétim maqullan'ghan "mülük qanuni" da dölet, "dölet, kolléktip we shexsiylerning mülki qanun buyiche qoghdilidu, her qandaq organ yaki shexsiyning tajawuz qilishigha bolmaydu" dep belgilen'gen. Xitayda bu qétim maqullan'ghan yéngi mülük qanuni xelq'arada jiddiy munazire qozghidi.

Xitayda kishilik hoquqi yoq xelqning qandaq qilip mülük hoquqi bolsun?

Amérikida kishilik hoquq teshkilatliri teripidin chiqirilidighan "közitish zhurnili"da élan qilin'ghan mulahizilerde: xitayda qanun bar, lékin xelqning kishilik hoquqi yoq , xelq pikir bayan qilish, neshr qilish, teshkilat qurush, namayish qilish, saylash‏- saylinish erkinlikidin mehrum. Xitay kommunist partiyisining siyasetliri döletning qanunlirinimu depsende qilip kéliwatidu. Xelqning nopus-toralghu , toy qilish, ewlad qaldurush jehetlerde özining héchqandaq hoquqi yoq, mehbuslar özining beden-ezalirighimu özi ige bolalmaydu. Xitayda kishilik hoquqi yoq ,xelqning qandaq qilip mülük hoquqi bolidu? bu yéngi qanun yenila kommunist partiyining gep oyuni, dep bayan qilin'ghan.

Yéngi "mülük qanuni" xitayda kommunist emeldarliri érishiwalghan mülkini qoghdash üchünla paydilinip kétilishi mumkin

Dunya Uyghur qurultéyining bash katibi dolqun eysamu buheqte mulahize yüzgüzdi. U mulahiziside bu qétim xitayda maqullan'ghan mülük qanunining ehmiyiti heqqide toxtalghanda, bu qanunda "xususiy mülükni qoghdash" ningmu belgilen'genlikini her halda bir yaxshi hadise dep qarashqa bolidu, emma bu qanun yenila xitay hökümiti teripidin ünümsiz qanun'gha aylandurup qoyulishi, peqet kommunist emeldarlirining érishiwalghan mülkinila qoghdash üchün paydilinip kétilishi mumkin, dep qaraydu.

Yéngi "mülük qanuni" aptonomiye yüzgüzülüwatqan jaylarda xitay köchmenlirining yer, su, tagh we tebi'iy bayliqlarni talan-taraj qilish qorali bolup qélishi mumkin

Dunya Uyghur qurultéyining bash katibi dolqun eysa bu qétim xitayda maqullan'ghan yéngi "mülük qanuni"ning aptonomiye yürgüzülüwatqan jaylarda ijra qilinishi heqqide toxtalghanda, aptonomiyilik rayonlarda xitay kommunist hökümiti yenila bingtu'en'ge oxshash xitay köchmenlirini we xitayning dölet organlirinila bu yéngi qanundin behriman qilishi, bu qanun ularning yerlik xelqni assimilatsiye qilish, yerlik xelqning yer, su, tagh we tebi'iy bayliqlirini téximu keng da'iride talan-taraj qilish qorali bolup qélishi mumkin, dep qaraydu. (Weli)