Yaponiyide hazir xitaygha qarita küchlük tedbir qollinish teshebbus qilinmaqta


2005.04.27

Metbu'at yüzide élan qilin'ghan yaponiye-xitay munasiwitige da'ir xewerlerdin melum bolushiche, xitayda buningdin 3 hepte burun yaponiyige qarshi namayish bashlan'ghan idi. Shuningdin kéyin, xitay - yaponiye munasiwiti yirikleshti.

Bundaq weziyet dawamliship 2 - heptige kelgende, yaponiyining bash ministiri koyzumi ependi jakarta yighinida urush yillirida yaponiyining mustemlikichilik we tajawuzchiliq hökümranliqigha uchrighan döletlerdin qayta epu soridi. U yene yüz bergen mesililerni hel qilish üchün xitayning dölet re'isi xu jintaw bilen körüshüsh arzusini ipadilidi. Shuningdin birkün kéyin, koyzumi ependi xitay re'isi xu jintaw bilen sözleshti. 3 - Heptige kelgende, yaponiye héchqachan burunqi tajawuzchiliq tarixini pedezlimigenlikini, 1945 - yilidin tartip hazirgha qeder tinchliq siyaset qollinip kéliwatqanliqini, hazir yaponiyidek bundaq bir démokratik dölette derslik kitablarning herxil bolidighanliqini chüshendürdi. Shundaqla, hökümet emeldarlirigha xitayning derslik kitaplirida yaponiyige qarshi öchmenlik ipadilen'gen yaki ipadilenmigenlikini tepsili tekshürüp körüsh heqqide buyruq chüshürdi. Emdi bügün xitay - yaponiye munasiwiti boyiche néme ish yüz berdi?

Kishilerning naraziliqi

"Fransiye agéntliqi" ning 4 - ayning 26 - küni tokyodin xewer qilishiche, yéqinda yaponiyide 1000 din artuq yaponiyilik we koriyilik birlikte sotqa erz - shikayet sunup, ular yaponiyining bash minisitiri koyzumi bilen tokyoning sheher bashliqi ishixara ependini jazalashni we buning üchün her bir erziyetchige 30 ming yén yapon puli tölem élip bérishni telep qilghan iken.

4 - Ayning 26 - küni, yaponiyining tokyo shehiridiki bir sot mehkimisi höküm élan qilip, yaponiyining bash ministiri junishiro kozumi ependi bilen tokyoning sheher bashliqi ishixara shintaro ependining yasukuni qebristanliqini ziyaret qilghanliqini qanunsizliq dep eyiplep sun'ghan bu erz - shakayetni ret qilghan. Sot hökümide yasukuni qebristanliqini ziyaret qilish qanunsizliq dep qaralmighan.

Amérika awazining xewer qilishiche, xitayning yaponiyide turushluq bash elchisi wang yi ependi "burun yaponiye- xitay rehberliri otturisida yasukuni qebristanliqini ziyaret qilmaliq heqqide aghzaki kélishim bar idi" dégen. Xewerde bayan qilinishiche yene, xitay da'iriliri shangxeyde yaponiyige qarshi namayishqa qatnashqan 16 ademni “jem'iyet tertipini buzdi " dégen jinayiy nam bilen qolgha alghan.

Tokyo sheher bashliqining qiyasi

"Roytéris agéntliqi" ning xewiride bayan qilinishiche, metbu'atlar uzundin buyan "gepni uchuq qilidighan xitaygha qarshi erbab" dep teswirlep kéliwatqan tokyo shehirining 72 yashliq sheher bashliqi ishixara shintaro ependi hazirqi xitay-yaponiye munasiwiti toghrisida pikir bayan qilghanda "xitayda hökümet özi perde keynide kontirol qilip turup yaponiyige qarshi namayish qozghatti. Xitay hökümiti bundaq waste arqiliq yaponiyini xelq'aradiki menpe'etliridin mehrum qaldurmaqchi boldi. Emiliyette, xitay hökümiti özining dölet ichidiki namratliq azabini tartiwatqan puqralirining hökümetke bolghan naraziliqini yaponiyige dönggep qoymaqchi boldi" dégen. Xewerde bayan qilinishiche, buningdin burun ishixara ependi "xitayning pikrini yaponiye ret qilishi kérek" dégen teshebbusni otturigha qoyghan we "xitay yéqin kelgüside parchilinip, shu da'iride 6 dölet peyda bolidu" dep tesewwurqilghan kishi idi. Ishixara ependi bu qétimqi sözidimu, her qétim xitayning namini atighanda birxil mestimigenlikni ipadileydighan nam bilen atighan. Xewerde bayan qilinishiche yene, ishixara ependi "yaponiye tewesidin xitay talishiwatqan sherqiy déngizdiki arallargha emdi yaponiye esker turghuzushi kérek. Yaponiye özining paraxotlirigha düshmen paraxotlli'irni qarigha alidighan we paraxotlardin hawa boshluqidiki döshmen nishanlirini qarigha alidighan bashqurilidighan bomba orunlashturushi kérek. Eger xitayning atalmish aral qoghdighuchiliri yaki shimaliy koriyining jasusliri bu arallargha kirse, buyruqqa ita'et qilmisa, yaponiye ularning paraxotlirini déngizgha chöktüriwéshi kérek" dégen. (Weli)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.