Yaponiyide échilghan xelq'ara eydiz yighini ayaqlashti
2005.07.08
Yaponiyide échilghan xelq'ara eydiz yighinigha qatnashqan mutexessislerning körsitishiche, dunyadiki 40 milyon eydiz bimarlirining 20٪ i asiya döletliride iken. Yeni asiya döletliridiki eydiz bimarlirining sani 8 milyon 200 minggha yetken.
Eydiz mesilisi eng éghir bolghan dölet : xitay bilen hindistan
Hazir dunyada her 4 eydiz bimari arisida bir asiyaliq bolup, herküni 1500 adem eydiz késili tüpeylidin ölidiken. Xitay we hindistanda iqtisadning tereqqiy qilishi bilen, mezkur döletlerge kélip, kétidighan ademler sanimu barghanséri köpeygen. Bolupmu qurulush ishchilirining köpiyishi eydiz késilining tarqilishini téximu yuqiri pellige chiqarghan. Nopusi dunya boyiche eng köp bolghan bu ikki dölet eydiz késilining aldini élishta choqum qollinishqa tégishlik bolghan bir qisim chare- tedbirlerni bilgen halettimu, dölet rehberliri buxil chare - tedbirlerni qollinishning intayin zörür ikenlikini toluq tonup yetmigen.
Yaponiyide échilghan xelq'ara eydiz yighinida körsitilishiche, hazir hindistandiki eydiz késilige giriptar bolghuchilar sani 5 milyon 300 mingdin ashqan bolup, dunyada jenubiy afriqidin qalsa ikkinchi orunda turidiken. Xitayda bolsa hazir eydiz késili hemmila ölkilerge tarqalghan hemde xitay dunya boyiche eydiz késili tarqilish sür'iti eng téz bolghan dölet bolup hésablinidiken. Mutexessislerning körsitishiche, 2010 - yiligha barghanda, xitaydiki eydiz késilige giriptar bolghuchilarning sani hazirqi 840 mingdin 10 milyon'gha yétidiken.
Eydizge taqabil turushta, dunya boyiche 20 dölet asas qilindi
Yaponiyide échilghan xelq'ara eydiz yighinida, dunya sehiye teshkilatining eydiz bölümi bashliqi eydiz késilige taqabil turushta asasi küchni xitay we hindistanni öz ichige alghan 20 döletke merkezleshtürüshni otturigha qoyup, eydiz késilige giriptar bolup dawalinalmaywatqan bimarlarning 85٪ i del mushu 20 dölet ichide ikenlikini körsetti.
Munasiwetlik melumatlarda éytilishiche, tereqqi qilghan döletlerde, eydiz bimarliri dawalash ünümi yaxshi bolghan dorilargha érisheleydiken. Bu xil dorilar bir nechche yil ichidila késelni kontrol qilip, obdan ünüm béridiken. Lékin tereqqiy qiliwatqan döletlerde, nurghunlighan eydiz bimarliri dawalash ünümi yaxshi bolghan dorilargha érishelmeydiken.
Mezkur yighin'gha qatnashqan hindistan wekili abraxanning bildürüshiche, pütün asiya boyiche, dawalinish pursitige ige bolalighan eydiz bimarliri aran 6٪ ni igileydiken.
Amérika dunya eydiz apitining aldini élishta zor küch chiqarmaqta
Amérika awazi xewerler tor bétide élan qilin'ghan melumatlardin melum bolushiche, amérika eydiz késilining aldini élishta, afriqa we asiya döletlirige izchil yardem bérip kelmekte.
Amérika prézidénti joj bushning bildürüshiche, amérika 2008 - yiligha qeder, afriqidiki 2 milyon eydiz bimarlirini dawalinish dora eswabliri bilen teminleydighanliqini bildürgen. Bush yéqinda amérikining tashqi ishlar ministirliqining dunya eydiz ishliri ishxanisi mes'uli randal ependi we birleshken döletler teshkilati eydiz komitétining ijra'iye mudiri pitér ependi birlikte, amérikining kelgüsi 3 yil ichide xitaydiki eydiz késilining aldini élish üchün 35 milyon amérika dolliri yardem puli béridighanliqini jakarlighan.
Amérika hökümiti 2002 - yilidin bashlap, xitaydiki eydiz késilining aldini élish üchün yardem qilip kelmekte. Mesilen, amérika xitayning xéylongjyang ölkiside eydiz késilini tekshürüsh ponkitidin 15 ni qurup bergen.
Eydiz bimarliri eydizge bérilgen yardem pulidin toluq behriman bolalmidi
Xitay hökümiti yéqinda, kelgüsi 5 yil ichide memliket ichidiki eydiz késilining aldini élish üchün 611 milyon amérika dolliri ajritidighanliqini bildürgen.
Gerche xitay hökümiti toxtimay "eydiz késilining aldini alimiz" dep ipade bildürüwatqan bolsimu, hökümetning her qaysi rayonlargha eydiz bimarliri üchün dep ajratqan meblighi oxshash bolmighan hem yéterlik bolmighan. Buni az dep yerlik hökümet orunlirining chiriklik tüpeylidin, eydiz bimarlirigha ajritilghan pulni xiyanet qilish ehwali nahayiti éghir iken.
Uyghur élide uzun yil doxturxanida ishligen, hazir gérmaniyige kélip olturaqlashqan ismini melum qilishni xalimighan bir doxtur, Uyghur élidiki eydiz bimarlirining bir ayliq dawalinish heqqi 7000 yü'en bolghachqa, nurghunlighan bimarlarning bu pulni éshinalmay hayatidin ayriliwatqanliqini melum qilghan idi. (Méhriban)
Munasiwetlik maqalilar
- Xitaydiki zeherlik chékimlik chekküchilerning sani 790 minggha yetti
- Xitaydiki eydiz guruppiliri shexsi menpe'eti üchün xizmet qilmaqta
- Xitay hökümiti eydiz pa'aliyetchilirining herikitige tosqunluq qilmaqta
- Amérika, xitaygha eydizning aldini élish üchün 30 milyon dollar yardem qilmaqchi
- Istratégiye tetqiqat merkizi - Uyghur éli eydiz ehwalining éghirliqi xitay boyiche ikkinchi orunda