Xitay zeherlik chékimlikni bahane qilip turup, Uyghurlargha zerbe bérishni kücheytmekte

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Zeherlik chékimliklerning ichide bir qeder ötkür zeher küchige ige bolghan xéro'inning Uyghur élide tarqalghanliqigha on nechche yil boldi. Deslep u Uyghur élige xitay ölkiliridin kirgen idi. Nöwette Uyghur élide zeherlik chékimlik weziyiti éghirlap, zeherlik chékimlik chekküchiler san jehettimu xitay boyiche aldinqi orunning birini igilep kelmekte we buninggha egeshme halda kélip chiqqan eydiz mesililirimu Uyghurlardiki eng chong ijtima'iy hem mesilige aylandi.

Zeherlik chékimlikning Uyghur élide nedin kiriwatidu?

Bu xitay hökümitining Uyghurlarni xelq'arada terrors dégen bahana bilen yoqitish pilani ashkarilan'ghandin kéyin qollanmaqchi bolghan yene bir istratégiyilik yoqitish pilani.

Zeherlik chékimlikning künsayin yamrishida Uyghurlar, xitay da'irilirining zeherning kélish menbesini tosashqa küchlük tedbir qollanmay kéliwatqanliqining asasliq seweb ikenlikini körsitip kelmekte.

Melumatlardin ashkarilan'ghandek, Uyghur élida zeherlik chékimlik asasen xitay ölkiliridin kiriwatqan bolsimu emma, nisbet jehettin alghanda zeherlik chékimlik chekküchiler sani jehette Uyghurlar üstünlükni igilimekte. Bolupmu éniqlan'ghan zeherlik chékimlik chekküchilerning 90% tin köprekining Uyghur yashliri ikenliki Uyghurlarni téximu endishige salmaqta, Uyghurlar Uyghur élide zeherlik chékimlik tarqalghan on yillardin buyan, zeherlik chékimlikning yaxshi kontrol qilinmasliqidin narazi bolup kelmekte shundaqla beziler xitay hökümiti Uyghur élide zeherlik chékimlikning tarqilishigha qesten yol qoydi dégendek gumanlardimu bolup keldi.

Uyghur élige ikki chong zeher menbesining tesiri éghir. Bolupmu, kéliwatqan zeherlik chékimliklerning asasliqi altun üch burjek rayoni yeni bérma bilen xitayning chégrasi bolghan yünnen arqiliq kelgen. Uningdin bashqa yéqinqi yillardin buyan bezi dölet halqighan zeher etkeschilirining afghanistan, pakistan chégraliridinmu Uyghur élige zeher yötkeshke urun'ghanliqi bayqaldi. Emma, buni yünnen qatarliq xitay ölkiliridin Uyghur élige kéliwatqan zeherning miqdari hemde mudditi bilen sélishturghanda az nisbetni igileydu.

Rabiye xanim: xitay hökümiti yéngi taktika ishletmekte

Lékin, nöwette xitay da'iriliri Uyghur élini xelqaraliq zeher etkeschilirining altun hilal ay zeherlirini xitaygha yötkeshtiki tügüni dep körsetti. Uningdin bashqa xitay ölkiliri hemde Uyghur élide zeher etkeschiliki bilen shughulliniwatqanlarning asasen Uyghurlar ikenlikini körsetkendin bashqa, dunya Uyghur qurultéyining qazaqistandiki wekili qehriman ghojamberdi ependige oxshash Uyghur milliy herikitide aktip rol oynap kéliwatqan pa'aliyetchinimu zeherlik chékimlik etkeschisi qilip körsetti.

Buninggha da'ir igiligen melumatlirimiz xitay da'irilirining bu xil teshwiqatlirining saxtiliqini ispatlidi. Hetta Uyghur élidiki zeher tosash saqchisimu buni inkar qildi. Nöwette chet'ellerdiki Uyghurlar xitay da'irilirining bu xil teshwiqatlirining arqisida siyasiy süyqestlerning yushurun'ghanliqidin gumanlanmaqta.

Uyghur milly herikitining rehbiri rabiye qadir xanim we sherqiy türkistan informatsiye merkizi tetqiqat merkizidin ümid agayi ependi bu heqte ziyaritimizni qobul qilip, buning xitay hökümitining Uyghurlarni xelq'arada terrors dégen bahana bilen yoqitish pilani ashkarilan'ghandin kéyin qollanmaqchi bolghan yene bir istratégiyilik yoqitish pilani ikenlikini otturugha qoydi.