25 Neper Uyghur ayal zeher yötkesh jeryanida biraqla tutuldi

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki melumati
• Download story audio

27 ‏- Iyul küni künming saqchi da'iriliri mang shehridin toqquz neper shinjangliq ayalning zeher élip, sherq hawa yoli mu 5735 qétimliq ayrupilan'gha olturup künminggha qarap uchqanliqi heqqidiki uchurgha ige bolghandin kéyin, saqchilar ayropilanni tekshürüsh jeryanida jem'iy 30 ademni tutup qalghan. Bu ottuz ademning ichide bir xitaydin bashqa hemmisi Uyghurlar bolup 25 i Uyghur qiz ‏- ayalliri hemde yene töt neper balimu bar iken.

Etkeschilerning köpinchisi éghir ayaq

Axturush jeryanida 25 neper ayalning hemmisidin zeherlik chékimlik bayqalghan. Kishini échinduridighini, bularning 19 i éghir ayagh bolghandin sirt, qalghanlirimu baliliq we bala émitiwatqan ayallar iken. Ular zeherlerni bedinige tiqip mangghan. Gerche qolgha élin'ghanlar ichidiki jinayet gumandarining biri bolghan xitay ayaldin zeher bayqalmighan bolsimu, emma uning pul we yanfondin bashqa yük taqisi yoq iken, shundaqla u soraq jeryanida ala taghil geplerni qilip saqchilarning gumanini qozghighan. Uning bu zor kölemlik zeher yötkesh délosi bilen alaqisi barliqi saqchilarning gumani astida tekshürülmekte iken.

Nöwette bu, xitay ichi hem sirtidiki axbarat torlirida xitayda yüz bergen eng zor kolléktip zeherlik chékimlik yötkesh délosi dep teriplenmekte.

Künming qanun tor betliride élan qiliniwatqan munasiwetlik melumatlargha asaslan'ghanda, tutulghan bu zeher yötkigüchi Uyghurlar 21 yashtin 32 yashqiche bolghan éghir ayagh yaki bolmisa bala émitiwatqan ayallar iken. Ularning beziliri zeherlik chékimlik oralghan bolaqlarni yütüp mangghan bolsa, yene beziliri zeher bolaqlirini jinsiy ezalirigha tiqip yötkigen.

Saqchi da'iriliridin melumatlar

Biz mezkur déloning jinayet gumandarlirining ehwali hemde déloning éniqlinish netijiliri heqqide yéngi melumatlargha érishish üchün deslep ayrudurumning délo melum qilish saqchi ponkitigha téléfon qilduq. Téléfon alghan xadim "mezkur weqening bolghanliqi ras, yéqinqi bir ‏- ikki yildin buyan zeher yötkeydighanlar ichide shinjangliqlar köprek bayqiliwatidu, bu biz ularni tutushqa yardemleshtuq, lékin bashqa ehwallarni éniq bilmeymen, buni bizdin bir derije yuqiri orun'gha téléfon qilip soranglar " dédi.

Biz yene ayrodromning jama'et xewpsizlik bölümige téléfon qilduq. Gerche mezkur xewer nurghun tor betliride élan qilinip bolghan bolsimu, emma bu orunning xadimi mezkur weqening bolghanliqini inkar qildi.

Biz yene mezkur déloni tekshürüshke mes'ul bolghan künming sheherlik saqchi idarisi zeherlik chékimliklerni cheklesh bölümige téléfon qilduq. Li famililik bir saqchi ayal ziyaritimizni qobul qildi:

‏- Siler bu délogha da'ir éniq pakitqa érishtinglarmu? ‏- érishtuqqu, ularning ichide biridin bashqa hemmisi Uyghurlar. ‏- Ularning ichide qanchisi éghir ayagh ayallar? ‏- on nechchisining éghir ayaghliqi bayqaldi. Éghir ayagh bolmighandimu bala émitiwatqan ayallar iken. Ular del qanunning shundaq yochuqidin paydiliniwatqanlar. Chünki qanunda bala émitiwatqan yaki ikki qatlarni memuriy jazagha tartmaydu, ularni peqet waqtinche kapaletke qoyup bérishke mejbur bolimiz. ‏- Ular öz aldigha zeher yötkigenlermu yaki bir guruhning ademlirimu? ‏- ularning arqisida choqum bir teshkilliguchisi bar, délo téxi éniqlinish basquchida. ‏- Mushu altun üch burjek atalghan rayonda Uyghurlarning zeherlik chékimlik mesililirige chétishliq délolar köp bayqiliwatamdu? ‏- bu jay atalmish altun üch burjek rayonigha yéqin, yéqinqi yillarda shinjangliq zeher etkestchilirimu heriket qiliwatqanliqi bayqaldi, elwette ularning ichide bashqa soda bilen shughullinidighanlarmu bar. ‏- Déloning netijisi téxi éniqlanmidimu ? - yaq téxi éniqlawatimiz, éniq melumat alghandin kéyin xewer bérersiler.

Mezkur délodiki alahide salahiyettiki yeni ana bolghuchi 25 ayalning hemmisi Uyghur bolghanliqi üchün belkim Uyghur élidiki saqchi da'iriliriningmu xewiri bolsa kérek dégen guman bilen Uyghur élidiki melum ismini ashkarilashni xalimighan bir zeherlik cheklesh saqchisigha téléfon qilip melumat alduq.

Zeherlik chékimlikning miqdari köp

Künming sheherlik qanun toridin ige bolghan eng yéngi uchurgha asaslan'ghanda, bu zeher yötkügüchiler künmingda saqchilar teripidin tutulup saqchi aptomobilda künming sheherlik saqchi idarisige méngish jeryanida zeherlik chékimlik oralghan nersilerni yol boyi tashlap mangghan bolup, keynidin mangghan aptomobildiki saqchilar ular tashlighan zeherlerni yighiwalghan. Zeher yütüp mangghanlarning zeherni chiqirishigha melum mezgil kétidighan bolghachqa, seyshenbe küni ular yötkep mangghan zeherning miqdari deslepki qedemde hésablinishiche jem'iy 5800 gramgha yétidiken.

Xitayning zeherlik chékimlik cheklesh qanunida zeherning miqdari 50 gramdin ashqanlargha ölüm jazasi bérilidu. Gerche bu zor kölemdiki zeher yötkesh délosi hésablansimu, emma xitay qanunida yene, éghir ayagh we bala imitiwatqanlargha waqitliq memuriy jaza bérilmeydighanliqi üchün bu 25 neper Uyghur zeherlik chékimlik jinayetchilirining délosini éniqlash hemde ulargha qandaq jaza körüsh mesilisi kishilerni qiziqturuwatqan mesile bolmaqta. Eger xitay qanuni boyiche bolghanda bu 25 ayal we ularning baliliri tutup turulghan 48 sa'et ichide kapaletke qoyup bérilishi kérek. Uningdin kéyinchu?

Mezkur zor kölemlik zeher yötkesh délosi heqqide kéyinki programmilirimizda dawamliq melumat bérimiz.(Gülchéhre)