Xitay we Uyghur élidiki yer -zémin mesilisi heqqidiki délolarning hemmisi yerlik hökümet orunlirigha chétilmaqta


2007.03.22

Yéqinda xitay dölet zémin bayliqi ministirliqi xitaydiki yer ‏- zémin mesilisige a'it dilolar heqqide mexsus doklat élan qildi. Mezkur doklatta körsitilishiche, 2006 ‏- yilidiki yer ‏-zémin mesilisige chétilghan délolarning özila 90 mingdin éship ketken hemde bularning hemmisi dégidek yerlik hökümet organliridiki hökümet emeldarlirigha chétilghan. Xitay dölet zémin bayliqi ministérliqining qanun ijra qilish teptish idarisining bashliqi jang shinbaw " yer -zémin qanunigha xilapliq qilish heqqidiki dilolar udul bérip hökümet organliri we hökümet emeldarlirigha taqashmaqta, démek yer ‏- zémin mesilisining bu qeder éghirliship kétishini yerlik hökümet özi keltürüp chiqarghan" dep körsetti.

Yuqirining siyasiti töwende ijra bolmaydu

Shangxeydiki yer -zémin mesilisi adwokati lyu jünchang bu heqte toxtilip, mundaq dédi:

"Hazir yer -zémin mesiliside, merkizi hökümet bilen yerlik hökümetning menpe'eti birdek bolmighachqa, bu heqte yüz bériwatqan mesililer barghanséri köpeymekte. Yuqiridin her da'im ‘qattiq tekshürüsh kérek’ dégen buyruq chüshüp turghini bilen, emeliyette uni ijra qilish dégen gep yoq. Yerlik hökümet yuqirining siyasitini ijra qilishta nahayiti ustiliq bilen ish élip baridu. Ular meyli qanunluq bolsun yaki bolmisun, aldi bilen özige kélidighan paydini oylaydu. Ular dawamliq yuqirining buyruqi dep turup, qanunsiz ishlarni öz aldigha qanunlashturush, jerimane qoyush, yerni ötküzüwélish qatarliq usullar arqiliq özi bilgenni qilidu. Bu xil ehwal astida, dölet zémin bayliqi ministirliqi ming küchigini bilen, yenila amalsiz qalidu. Chünki yuqiri organlar töwenlerde boluwatqan ishlarni hergizmu bir- birlep tekshürüp bolalmaydu, chünki yerlikning memuri ishlirini bashquruwatqan yenila yerlik hökümet özi. Shunga bu heqtiki dilolar köpeyse köpiyiduki hergizmu azaymaydu ".

Uyghur déhqanlirining yerlirini xitay köchmenlirining qoligha chüshmekte

Radi'omizning igilishiche, yéqinqi yillardin buyan, Uyghur élining jenubiy rayonidiki bir qisim jaylarda, xitay ölkiliridin kéliwatqan köchmenler sanining köpiyishi bilen, yer zémin mesilisi téximu jiddiy bir xil haletni shekillendürgen, bolupmu xitay köchmenliri yerlik hökümet xadimlirini qolgha keltürüsh arqiliq, binem yerlerdin nechche yüz molap yer sétiwalidighan, yoli yoq Uyghur déhqanliri bolsa, özining eslidiki nechche on mo yérigimu ige bolalmay, xitay köchmenlirining yérige medikar bolup ishlep jan baqidighan ehwal nahayiti omumliship ketken.

Bu qétim xitay dölet zémin bayliqi ministirliqining élan qilghan 2006 ‏- yilliq doklatida körsitilishiche, ötken bir yil ichide yüz bergen yer -zémin mesilisige a'it 90 mingdin artuq dilolar arisida, hetta ölke derijilik rehberlerge chétilghan dilolarmu bar bolghan. Lékin partiye intizam tüzümi boyiche bir terep qilin'ghanlar peqet 1% ni igiligen.

Yéqinda béyjingda échilghan xelq qurultiyining siyasiy kéngesh yighinigha qatnashqan wekillermu xitayda kündin -kün'ge éghirlishiwatqan yer -zémin mesilisi heqqide toxtilip, "hazir yer ‏- zémin yerlik hökümetning bankisigha aylandi. Yerlik hökümet xadimliri xelqning yer -zéminini özi xalighanche bashqurup, xalighanche teqsim qilip, xalighanche bulang -talang qilidighan boldi" dégendek pikirlerni otturigha qoyghan. Mezkur yighinda, bir qisim gherbiy rayonidiki yerlik hökümet orunlirining "yézilarni tereqqiy qildurush" dégen bahane bilen qanunsiz yer igilesh qilmishlirimu pash qilin'ghan.

Radi'omizning ziyaritini qobul qilghan qeshqer rayonining melum bir yézisidiki Uyghur déhqanning melum qilishiche, hazir mezkur jaydiki Uyghur déhqanliri arisida, köchmen xitaylarning köpiyishi, yerlik hökümetning zomigerliki we shundaqla éghir hashar emgiki tüpeylidin, öz yer ‏- zéminlirini tashlap, yaqqa yurtlargha kétidighan ehwal barghanséri köpiyishke bashlighan. (Méhriban)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.