Зия сәмидиниң "истәк вә қисмәт" мавзулуқ әслимиси нәшир қилинди


2008.03.31
Share on WhatsApp
Share on WhatsApp

Мәшһур уйғур язғучиси, җамаәт вә мәдәнийәт әрбаби зия сәмәдиниң өмриниң ахирида йезип қалдурған әслимиси " истәк вә қисмәт" йеқинда қазақистандики " наш мир" нәширияти тәрипидин нәшир қилинип тарқитилди. Бу китаб мәрһум язғучи зия сәмәдиниң бай мәзмунлуқ вә көп қирлиқ әдәбий иҗадийитигә йәнә бир йеңилиқ йәни әслимә жанирини қошқан болуп, зия сәмәди өз һаятида бир қанчә он тарихий драма, роман, повест вә башқа әсәрләрни язған иди.

Бу әсәрдә 30 - йиллар вәқәлири асас қилинған

" Истәк вә қисмәт" мавзулуқ мәзкур әслимидә зия сәмәдиниң өткән әсирниң 30 - 40 - йиллирида өз бешидин кәчүргән мурәккәп һаят мусаписи тәпсилий баян қилинған болуп, зия сәмәдиниң оғли, тонулған җурналист риза сәмәди әпәнди дадисиниң мәзкур китабиниң мәзмунлири һәққидә тохтилип, мәзкур әсәрниң пакит вә һөҗҗәтләр асасида йезилғанлиқини оттуриға қойди.

Зия сәмәдиниң бу әсиридә өткән әсирниң 30 - йиллирида йүз бәргән миллий азадлиқ инқилаблар вә или қатарлиқ җайларда елип берилған мәдәнийәт - маарип ақартиш паалийәтлири һәм көплигән тарихий шәхсләрниң әһвали баян қилинғандин сирт йәнә 1944 - 1949 - йили ғулҗида партлиған миллий азадлиқ қозғилаңлириғиму орун берилгән.

Зия сәмәдиниң мәқсити 50 - йиллардики вәқәләрни тәпсилий йорутуш болсиму, лекин бу әмәлгә ашмиған

Зия сәмәди 40 - йиллардики миллий азадлиқ инқилаб темисини асасий мавзу қилған "әхмәт әпәнди" романи вә " ғени батур" повестлириниму нәшир қилдурған болуп, риза әпәндиниң қаришичә, әхмәт әпәнди романи билән истәк вә қисмәт әслимисидә өзара толуқлашлар мәвҗут болсиму, лекин зия сәмәдиниң асасий мәқсити 1949 - йилидин таки 1960 - йили, у совет иттипақиға көчүп чиққичә болған арилиқта өзи биваситә шаһид болған мурәккәп сиясий вәқәләр, йәрлик милләтчиликкә қарши туруш күрәшлири һәмдә хитай һөкүмитиниң йүргүзгән сиясий һәққидә йезиш иди. Бирақ, өмри яр бәрмәй, униң бу мәқсити әмәлгә ашмай қалған.

Зия сәмәди пүтүн иҗадийитини миллий азадлиқ инқилаб тарихиға беғишлиған язғучи

Зия сәмәди 1914 - йили туғулған, 2000 - йили вапат болған. У, мәшһур әдиб болупла қалмастин, бәлки йәнә көплигән вәқәләргә қатнашқан һәм уни бешидин кәчүргән шәхс иди. Зия сәмәди 1938 - йили шең шисәй түрмисигә чүшүп, 8 йил түрмидә ятқан, 1944 - йили ғулҗиға кәлгәндә миллий инқилаб партлап, күрәш сепиға атлинип, илгири кейин полковник унвани билән миллий армийиниң разветка бөлүмини башқурған һәмдә бирләшмә һөкүмәткә қатнашқан. У, 1949 - йилидин 1958 - йилиғичә мәдәнийәт назири, язғучилар җәмийитиниң рәислик вәзипилирини атқурған болуп, 1958 - йили "йәрлик милләтчи" дәп әйиблинип, хизмитидин қалдурулған.

1960 - Йили қазақистанға кетип, өмрини шу йәрдә әдәбий иҗадийәт билән өткүзгән иди. Униңға қазақистан һөкүмити қазақистан хәлқ язғучиси дегән әң алий нам вә башқа көплигән имтиязларни бәргән иди. Зия сәмәди пүтүн иҗадийитини 19 - 20 - әсирдә уйғур хәлқиниң елип барған миллий мустәқиллиқ күрәшлиригә беғишлиған язғучи иди. (Үмидвар)

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.