Türkiye tashqi ishlar ministiri b d t da Uyghur rayonigha tekshürüsh hey'iti ewetidighanliqini otturigha qoydi

Türkiye tashqi ishlar ministiri mewlut chawush'oghlu b d t ning kishilik hoquq kéngishining 46-nöwetlik yighinida nutuq sözlep, xitay hökümitining teklipige bina'en Uyghur rayonigha tekshürüsh hey'iti ewetidighanliqini jakarlidi. Shundaqla xitayning Uyghur aptonom rayonidiki Uyghur we bashqa musulman az sanliq milletlirining kishilik hoquqlirigha xilapliq qiliwatqanliqigha da'ir doklatlarning endishe qozghawatqanliqini tekitligen.

Mewlut chawush'oghlu sözide türkiyening, shinjang Uyghur aptonom rayonidiki kishilik hoquq weziyitini yéqindin közitiwatqanliqini tekitligendin kéyin sözini mundaq dawamlashturdi: “Birleshken döletler teshkilati bilen bashqa qurulushlarning Uyghurlar toghrisida teyyarlighan doklatlarda bayan qilin'ghanlar bizde endishe peyda qilmaqta. Bu heqtiki endishilirimizni we kütkenlirimizni xitay rehberliri bilen ortaqlishiwatimiz. Bu toghriliq xitayning ochuq-ashkara bolushini ümid qilimiz. Biz xitayning zémin pütünlükige hörmet qilish bilen birlikte Uyghurlarning we bashqa musulman xelqlerning heq we hoquqigha hörmet qilishini telep qilimiz”.

U, sözide türkiyening Uyghur rayonigha hey'et ewetishni oylawatqanliqini bayan qilip mundaq dédi: “Birleshken döletler teshkilatining Uyghur rayonigha hey'et ewetish üchün qiliwatqan tirishchanliqini yéqindin közitiwatimiz. Xitayning teklipige bina'en bizmu rayon'gha hey'et ewetimiz”.

Türkiye hökümiti uzundin buyan sükütte turuwatqan bolsimu, bügün'ge kelgende türkiye tashqi ishlar ministirining bundaq bir bayanat bérishini qandaq chüshinishimiz kérek? türkiyening Uyghur rayonigha hey'et ewetish pilanini qandaq chüshinishimiz kérek? buninggha Uyghurlar bu heqte qandaq qaraydu? bu heqte köz qarishini igilesh üchün enqerediki Uyghur tetqiqat instituti müdiri doktor erkin ekrem ependi we türkiyediki sherqiy türkistan teshkilatlar birliki re'isi hidayetulla oghuzxan ependiler bilen söhbet élip barduq.

Doktor erkin ekrem ependi türkiye tashqi ishlar ministiri mewlut chawush'oghluning Uyghur mesilisi toghrisida toxtilishi türkiyening Uyghur mesilisige köngül bölüwatqanliqining ispati ikenlikini bayan qildi.

Hidayetulla oghuzxan ependi gerche türkiye tashqi ishlar ministiri mewlut chawush'oghluning b d t ning kishilik hoquq kéngishining 46-nöwetlik yighinida Uyghurlarning hazirqi éghir weziyiti toghrisida bergen bayanati gerche yumshaq bolghan bolsimu ehmiyetlik bolghanliqini bayan qildi.

Doktor erkin ekrem ependi türkiyening hey'et ewetishining Uyghurlar üchün köp paydisi bolmaydighanliqini bayan qildi.

Hidayetulla oghuzxan ependi türkiyening hey'iti xitaygha qattiq shertlerni qoyup barsa bolidighanliqini otturigha qoydi.

Mewlut chawush'oghlu 2019-yili 25‏-féwral küni b d t kishilik hoquq kéngishining 40‏-nöwetlik yighinida sözligen nutqida xitayni jaza lagérlirini taqashqa chaqirghanidi. Türkiye tashqi ishlar ministirliqi 2019‏-yili 9-féwral küni élan qilghan bayanatidimu xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan bésim siyasitini qattiq eyibligenidi. Türkiye tashqi ishlar ministirliqi 4 yil ichide 5 qétim bu heqte bayanat élan qilghan.