Gherb döletlirining tesiri astida “Adalet we tereqqiyat partiyesi” rehberliri Uyghurlar bilen uchrashti

Xitayning Uyghurlargha qarita “Irqiy qirghinchiliq” yürgüzgenliki amérika hökümiti we kanada parlaménti teripidin birdek békitilishi shuningdek en'gliye we bashqa birqisim gherb döletlirining xitayning Uyghurlargha qaratqan basturush siyasitini eyiblishining küchiyishi tesiri astida Uyghur mesiliside xitayni eyiblimestin sükütte turuwatqan adalet we tereqqiyat partiyesi yéngi bir qedem tashlidi. Mezkur partiyege mensup birqisim emeldarlar Uyghur hey'iti bilen uchrishishqa bashlidi. Adalet we tereqqiyat partiyesining mu'awin re'isi julide sari'eroghlu, türkiye tashqi ishlar ministirliqining mu'awin ministiri yawuz selim qiran ependi, mu'awin ichki ishlar ministiri ismayil chataqli ependi we chet'eldiki türkler hem qérindash milletler idarisi bashliqi abdullah eren ependiler sherqiy türkistan teshkilatlar birliki re'isi hidayetulla oghuzxan ependi, dunya Uyghur qurultiyi mu'awin re'isi doktor erkin ekrem ependi bashchiliqidiki hey'etni qobul qildi. Hey'et türkiyediki Uyghurlar hazir duchar boluwatqan qiyinchiliqlar toghrisida tepsili melumat berdi we bu heqte konkrét teleplirini yazma we aghzaki halda yetküzdi. Bulardin sirt xelq'aradiki Uyghur dewasidiki yéngiliqlar toghrisidimu melumat berdi.

Mezkur hey'etni 23-féwral küni etigen tunji bolup türkiyeni idare qiliwatqan adalet we tereqqiyat partiyesi mu'awin re'isi julide sari'eroghlu xanim partiye merkizidiki ishxanisida qobul qildi. U, Uyghurlarning hazirqi éghir weziyitidin xewerdar ikenlikini, partiyesining “Qeyerde ézilgen musulman bolsa ularning yénida bolimiz” dégen siyasiti astida Uyghurlargha yardem qilishqa tirishiwatqanliqini, ular bergen telep xétini chüshtin kéyinla prézidént rejep tayyip erdoghan'gha tapshurup béridighanliqini éytti.

Bu adalet we tereqqiyat partiyesi mu'awin re'isining uzun waqittin buyan tunji qétim Uyghur teshkilat rehberlirini ayrim qobul qilip, mexsus Uyghur mesilisi heqqide söhbet qilishi idi.

Hidayetullah oghuzxan ependi bu heqte melumat berdi.

Arqidin hey'etni türkiye tashqi ishlar ministiri mu'awini yawuz selim qiran ishxanisida qobul qildi. Hey'et uninggha Uyghurlarning hazirqi éghir weziyiti toghrisida melumat bergendin kéyin, yéqinliri wetende lagér we türmilerge tashlan'ghan Uyghurlarni qutquzush toghrisidiki teleplerni otturigha qoydi. Shundaqla Uyghur dewasidiki yéngi weziyet toghrisidimu melumat berdi. Mu'awin tashqi ishlar ministirining néme dégenliki heqqide hidayetulla oghuzxan mundaq toxtaldi:

23-Féwral küni arqidin mezkur hey'etni türkiye ichki ishlar ministiri mu'awini isma'il chataqli ependi ishxanisida qobul qildi. Bu uchrishishqa türkiyeköchmenler idarisi mudirimu ishtirak qildi. Erkin ekrem we hidayetulla oghuzxan bu kishilerge Uyghurgha türkiye puqraliqi bérilishi, “Jinayetchilerni öz'ara ötküzüp bérish kélishimi” ning bikar qilinishi qatarliq bir yürüsh telep-pikirlirini otturigha qoydi.

Türkiyede köp sanda Uyghurning puqraliqi mesilisi téxighiche hel bolmighan bolup, yenila köp sandiki Uyghur turush ruxsitisiz, ishlesh we normal turmush kechürüsh imkaniyetliri qiyin halda yashimaqta idi. Türkiye öktichi partiyeliri erdoghan hökümitini nechche milyon süriyelik we bashqa ottura sherq ereb musulman musapirlirigha körsetken yardemning héchbirini téxighiche Uyghur musapirlirigha körsitip baqmighanliqini, süriyeliklerge puqraliq bergen hökümetning Uyghurlargha bu salahiyetni bermeywatqanliqini eyiblep kelmekte idi.

Uyghurlarning teleplirini mu'awin ministir ismayil chataqli ependi we meslihetchisi xatire qaldurup mangdi. Hidayet oghuzxan ependi bu söhbetning jeryani toghriliq melumat berdi.

D u q mu'awin re'isi doktor erkin ekrem ependi bu qétimqi uchrishishlarda türkiyediki Uyghurlarning qiyinchiliqidin sirt Uyghur dewasining xeq'aradiki weziyiti, shundaqla “Xitay bilen türkiye otturisida tüzülgen jinayetchilerni öz'ara ötküzüp bérish kélishi” mi toghrisidimu muzakire élip bérilghanliqini otturigha qoydi.

Doktor erkin ekrem ependi 23-féwral küni élip bérilghan uchrishishlardin türkiyening Uyghur mesilisidin tüpeyli hem türkiye bilen xitay otturisidiki munasiwette hem gherb elliri we amérika bilen bolghan munasiwette qiyin ehwalda qalghanliqini chüshinip yetkenlikini otturigha qoydi.

Uyghur mesilisi amérika, kanada we en'gliye parlaméntlirida kün tertipke kélishige egiship, türkiye parlaméntidimu köplep otturigha qoyulushqa bashlidi. “Iyi”, “Jumhuriyet xelq partiyesi”, “Kélechek”, partiyesi, “Büyük birlik partiyesi” qatarliq öktichi partiyelerning rehberliri, parlamént ezaliri da'im hökümetni Uyghurlar mesiliside xitay hökümitini qattiq shekilde eyiblimigenliki, gherb döletliri basqan bu qedemlerni basalmaywatqanliqini eyibleshni kücheytmekte. Bu mesililer barghanséri xelqning naraziliq inkaslirini kücheytmekte.