Türkiye parlaméntidiki omumiy yighinda xitayda ötküzülmekchi bolghan qishliq olimpikke qarshi sadalar kötürüldi

Türkiye “Iyi” partiyesidin bolghan parlamént ezasi fahrettin yoqush ependi 21-öktebir küni türkiye parlaméntidiki omumiy yighinda mexsus söz élip, xelq'ara olimpik komitétini eyiblidi, shundaqla türkiyeni béyjingda ötküzülmekchi bolghan qishliq olimpik musabiqisigha qatnashmasliqqa, türkiye hökümiti, parlaménti, türk xelqi we türk tenheriketchilirini béjing qishliq olimpikini bayqut qilishqa chaqirdi.

U mundaq dédi: “Hemmige melum bolghinidek, 2022-yilliq qishliq olimpik tenterbiye musabiqisi 2022-yili 2-ayning 4-künidin 20-künigiche xitayning paytexti béyjingde ötküzülidiken. Xitay dunyada eng köp kishilik hoquq depsendichiliki meydan'gha kéliwatqan döletlerdin biri hésablinidu. Bolupmu xitayning sherqiy türkistandiki musulman türkiy xelqlerge qarita élip bériwatqan insan qélipidin chiqqan basturush siyasetliri, hazir irqiy qirghinchiliqqa aylandi. Kanada parlaménti we bashqa bezi döletler, xitayning sherqiy türkistanda élip bériwatqan basturushlirini ‛irqiy qirghinchiliq‚ dep békitti we bu heqtiki qararlarni maqulluqtin ötküzdi.”

Parlamént ezasi fahrettin yoqush ependi sözini dawamlashturup, mundaq dédi: “Qimmetlik parlamént ezaliri, 180 dek ammiwiy teshkilat 2022-yili béyjingde ötküzülmekchi bolghan qishliq olimpik musabiqisini xitaydin bashqa bir dölette ötküzüshni telep qilip, köp qétim axbarat bayanati élan qildi we xelq'ara olimpik komitétigha xet yazdi. Bulardin sirt kanada parlaméntidiki 5 siyasiy partiyege mensup 13 parlamént ezasi olimpik komitétigha xet yézip, béyjingda ötküzülmekchi bolghan qishliq olimpik tenterbiye musabiqisining bashqa döletlerde ötküzülüshini telep qildi. Buning sewebi xitayning Uyghur, tibet, mongghol we xongkong xelqige élip bériwatqan zulum siyasitidur.”

Fahrettin yoqush ependi parlaménttiki nutuqida dunya Uyghur qurultiyini tilgha élip mundaq dédi: “Xitayning bu zulum siyasitige qarshi dunya Uyghur qurultiyi wexpisi, Uyghur tetqiqat wexpisi we Uyghur akadémiyesi wexpisi ortaq bayanat élan qilip, Uyghurlarni asas qilghan sherqiy türkistandiki türkiy xelqlerge irqiy qirghinchiliq siyasiti élip bériwatqan bir döletning paytextide olimpik tenterbiye musabisi ötküzülüshige ruxset qilghanliqini eyiblesh bilen birlikte, türkiye hökümiti bilen türkiye parlaméntini Uyghurlargha ige chiqishqa chaqirdi.”

“Iyi” partiyesidin bolghan parlamént ezasi fahrettin yoqush ependi 21-öktebir küni türkiye parlaménti omumiy yighinida qilghan sözide türk tenheriketchilerni 2022-yili béyjingde ötküzülidighan olimpik musabiqisigha qatnashmasliqqa we türk hökümitiningmu bu heqte tirishchanliq körsitishi kéreklikini tekitlidi. U mundaq dédi: “Türkiye bu qétimliq qishliq olimpik musabiqisigha qatnashmasliqi kérek. Türkiye mezkur musabiqini bashqa döletke yötkesh üchün küch chiqirishi kérek. Xelq'ara olimpik komitétigha bu heqte iltimas sunushi kérek. Xelq'ara kechürüm teshkilatigha oxshash türkiyediki kishilik hoquq teshkilatlirimu olimpik komitétigha bésim ishlitishi kérek. Zalim xitayda olimpik tenterbiye musabiqisi hergiz ötküzülmesliki kérek.”

Parlamént ezasi fahrettin yoqush ependining parlaméntta qilghan bu chaqiriqigha türkiyediki her qaysi partiyelerning inkasi qandaq boldi? bu heqte köz-qarishini igilesh üchün biz “Kélechek” partiyesining mu'awin re'isi selchuq özdagh ependi, “Büyük birlik” partiyesining mu'awin re'isi aliy késer ependiler bilen téléfon söhbiti élip barduq.

Selchuq özdagh ependi öz partiyesining béyjingde ötküzülüshi békitilgen qishliq olimpik musabiqisini bashqa döletke yötkesh üchün her qaysi siyasiy partiye we sherqiy türkistan ammiwiy teshkilatliri bilen hemkarlishishqa teyyar ikenlikini éyitti.

U mundaq dédi: “Eslide olimpik musabiqilirining ötküzülüshidiki meqset dunyada tinchliq berpa qilish, shundaqla her qaysi milletler otturisidiki dostluqni kücheytish idi. Lékin xitay bügün pütün dunya üchün xewp élip kelmekte, peqet sherqiy türkistandila emes, xitayning hemmila yéride kishilik hoquq depsendichiliki intayin éghir bolmaqta. Kishilik hoquqtin waz kéchishke bolmaydu. Shunga biz xitayda olimpik tenterbiye musabiqisining échilishigha qarshi pa'aliyetlerni kücheytishimiz kérek. Türkiyediki her qaysi siyasiy partiyeler, ammiwiy teshkilatlar we burunqi olimpik musabiqilirida médalgha érishken tenterbiyechiler bilen körüshüp, ularni xitayda échilidighan qishliq olimpik musabiqisigha qarshi heriketke ötküzüshimiz kérek. Biz ‛kélechek‚ partiyesi bolush süpitimiz bilen bu pa'aliyetlerni sherqiy türkistan ammiwiy teshkilatliri we her qaysi partiyeler bilen birlikte ötküzüshke teyyar.”

“Büyük birlik” partiyesining mu'awin re'isi aliy késer ependi bu heqtiki so'alimizgha mundaq jawab berdi: “Olimpik tenterbiye musabiqisining menisi yashlarning öz'ara dostluq we chüshinishi kücheytip, tinchliq we bexitlik dunya berpa qilishqa töhpe qoshushtin ibaret. Xelq'ara olimpik komitétining qishliq olimpikni sherqiy türkistanda irqiy qirghinchiliq élip bériwatqan bir döletke bérishi, olimpikning bu rohigha xilaptur. Biz bu heqte türkiye hökümitinimu agahlandurimiz. Biz büyük birlik partiyesi qishliq olimpikning xitayda ötküzülüshini tosush üchün qolimizdin kelgenni qilimiz. Shundaqla türkiyediki her qaysi siyasiy partiyeler, ammiwiy teshkilatlar bilen hemkarliship, buninggha qarshi pa'aliyetler élip barmaqchimiz.”

20-Öktebir küni dunya Uyghur qurultiyi, sherqiy türkistan tetqiqat wexpi we Uyghur akadémiyesi wexpisi birlikte türkiye paytexti enqerede axbarat yighini ötküzgendin sirt, 7-ayda istanbuldiki xelq'ara olimpik komitéti shöbisining aldida naraziliq namayishimu ötküzgen idi.