Yawropadiki musulman yashlar teshkilatliri birleshmisi roshen abbas bilen Uyghurlar heqqide tor söhbiti ötküzdi

Ixtiyariy muxbirimiz ekrem
2022.04.26
“Esir milletler heptiliki” mejliside Uyghurlar mesilisi alahide orun igilidi “Uyghur herikiti teshkilati” ning diréktori roshen abbas Uyghur jem'iyiti duch kéliwatqan nöwettiki weziyet heqqide melumat bermekte. 2021-Yili iyul, washin'gton.
Photo: RFA

Yawropa ittipaqigha eza 21 dölettiki 33 musulman yashlar we oqughuchilar teshkilatliri birleshmisining merkizi bügün, 26-aprél roshen abbas xanimni teklip qilip, Uyghurlar toghrisida tor söhbiti ötküzdi.

Bügün 26-aprél merkizi biryussélda bolghan “Yawropa musulman yashlar we oqughuchilar munbiri” namliq teshkilat Uyghurlar we jaza lagérliri mesilisini yawropadiki musulman yashlargha téximu keng da'iride bildürüsh meqsitide merkizi washin'gtondiki Uyghur herikiti teshkilatining diréktori roshen abbas xanimni teklip qilip, mexsus Uyghurlar toghrisida ramizanliq tor söhbiti pa'aliyiti uyushturghan.

Qisqiche FEMYSO dep atalghan “Yawropa musulman yashlar we oqughuchilar munbiri” teshkilati bélgiye, firansiye, italiye, gérmaniye qatarliq yawropa ittipaqigha eza 21 dölettiki 33 musulman yashliri teshkilatidin terkib tapqan birleshme organ bolup, u dunya islam hemkarliq teshkilati qatarliq xelq'araliq musulman teshkilatliri we se'udi erebistan, misir, kuweyt qatarliq döletlerning qollishi astida 1996-yili qurulghaniken. Mezkur teshkilatning yawropa parlaménti, yawropa kéngishi, yawropa yashlar munbiri, yawropa oqughuchilar birleshmisi qatarliq köpligen nopuzluq organlar bilen zich alaqisi bar iken.

Roshen abbas xanimning bügünki tor söhbiti bashlinishtin ilgiri bergen melumatlirigha qarighanda, “Yawropa musulman yashlar we oqughuchilar munbiri” ning bash katipi no'urhene mahmo'udi bilen u aldinqi aydiki yawropa ziyariti jeryanida rimda tonushqan. Uning bildürüshiche, mezkur teshkilatning ezaliri Uyghurlar uchrawatqan “Irqiy qirghinchiliq” qa köngül bölüwatqan bolup “Biz Uyghurlar üchün néme ish qilip béreleymiz?” dégen so'algha jawab izdimektiken.

“Yawropa musulman yashlar we oqughuchilar munbiri” bügünki tor söhbiti toghrisida élan qilghan uqturushida roshen abbas xanimning amérikadiki bir siyasiy aktip ikenliki, uning rehberlikidiki Uyghur herikiti teshkilatining bu yil 2-ayda nobél tinchliq mukapatigha namzat körsitilgenliki eskertilgen.

Roshen abbas xanim bügünki tor söhbiti toghrisida ziyaritimizni qobul qilghanda mundaq dédi: “Musulman döletliri Uyghur irqiy qirghinchiliqigha köz yumiwéliwatqanda, Uyghurlarning ahu-zarigha qulaq yopuriwéliwatqanda, hetta se'udi shahzadisi salman'gha oxshash xitayning milliy siyasitini qollaydighanliqini ashkara bildürüwatqan mushundaq nachar bir weziyette, yawropadiki musulman yashlirining eng chong teshkilati bolghan ‛yawropa musulman yashlar we oqughuchilar munbiri‚ ning Uyghur irqiy qirghinchiliqi mesilisini musulman dunyasigha keng tonutushqa bel baghlishini zor bir jasaret dep qaraymen. Chünki, mezkur teshkilat yalghuz yawropa ittipaqining maddiy yardimige érishipla qalmay, yene xitay bilen éghiz-burun yalishiwatqan se'udi erebistan, kuweyt qatarliq döletlerning maddiy yardimigimu tayinidiken”.

U yene, bu qétimqi tor söhbitide nuqtiliq halda sherqiy türkistandiki irqiy qirghinchiliqni we hedisi gülshen abbasning paji'esi arqiliq jaza lagérlirida dawam qiliwatqan insaniyetsizliklerni otturigha qoyup, xitayning musulmanlar dunyasigha qaratqan saxta teshwiqatining epti-beshirisini échip bérishke tirishqanliqini eskertip mundaq dédi: “Men sözümde, sherqiy türkistanda dawam qiliwatqan irqiy qirghinchiliq we insaniyetke qarshi jinayetlerni hedemning béshigha kelgen künlerni misal qilip turup bayan qilip berdim. Xitayning dunyani aldawatqanliqini, bolupmu jaza lagérliri mesiliside musulmanlar dunyasini pütünley aldap ketkenlikini misalliri bilen otturigha qoydum. Men yene 40 tin artuq démokratik dölet ötken yili b d t da Uyghurlargha yürgüzülüwatqan zulumni toxtitish üchün xitaygha qarshi birleshme bayanat élan qilghanda, nurghunlighan musulman döletlirining xitayni qollap awaz bergenlikini, buning musulmanliq dunyasi üchün yüz qarisi hem zor bir tragédiye bolghanliqini sözlep, héchbolmisa, musulman yashlarning bolsimu heq terepte ching turushini ümid qilidighanliqimni tekitlidim”.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.