ئامېرىكا خەلقئارا ئىستراتېگىيە تەتقىقات مەركىزى ئۇيغۇرلاردىكى ئەيدىز ئەھۋالى توغرىسىدا توختالدى
2005.06.06
مەركىزى ۋاشىنگتوندىكى ئامېرىكا خەلقئارا ئىستراتېگىيە تەتقىقات مەركىزى يېقىندا دوكلات ئېلان قىلىپ، خىتايدا ئەيدىز كېسىلىنىڭ تارقىلىشىنى "قەرەللىك بومبا" دەپ ئاگاھلاندۇردى.
مەزكۇر ئورگاننىڭ دوكلاتىدا كۆرسىتىشىچە، ئەيدىز كېسىلى خىتاينىڭ ئىچكى ئۆلكىرىلىدە جىنسى سودىدىن كېلىپ چىقسا، ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدا ئاساسلىقى زەھەرلىك چېكىملىك چېكىشتىن كېلىپ چىقىدىكەن. دوكلاتتا ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنى خىتاي بويىچە ئەيدىز كېسىلىنىڭ تارقىلىش ئەڭ خەتەرلىك رايونلارنىڭ بىرى، دەپ كۆرسەتكەن. مەزكۇر ئورگاندىكى مۇتەخەسسىسلەر، خىتاي نوپۇسىنىڭ 5 - 6 ٪ نى تەشكىل قىلىدىغان ئاز سانلىق مىللەتلەردە ئەيدىز بىلەن يۇقۇملىنىشنىڭ ناھايىتى ئېغىرلىقىنى ئاگاھلاندۇردى.
خەلقئارا ئىستراتېگىيە تەتقىقات مەركىزى ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى قاتارلىق جايلاردا مەخسۇس تەكشۈرۈش ئېلىپ بارغان بولۇپ، ئۇيغۇر ئىلىدا زەھەرلىك چېكىملىك چېكىش ئەھۋالىنىڭ ناھايىتى كەڭ تارقالغانلىقىنى، ھەتتا ئوچۇق - ئاشكارە چېكىدىغانلىقىنى تەكىتلىگەن. ئەيدىزنىڭ ئۇيغۇرلاردا تېز تارقىلىشىغا ساۋاتسىزلىق ۋە نامراتلىقنىڭ سەۋەپ بولىۋاتقانلىقىنى ئەسكەرتىپ، "خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئەيدىزدىن ساقلىنىشقا ئېتىۋار بەرمەسلىكى ئاز سانلىق مىللەتلەر رايونىدا تېخىمۇ ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغان" دەپ تەكىتلىگەن.
دوكلاتتا كۆرسىتىشىچە، ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدا زەھەرلىك چېكىملىك چەككۈچىلەرنىڭ 40 - 50 ٪ ئەيدىز بىلەن يۇقۇملىنىدىكەن. خەلقئارا ئىستراتېگىيە تەتقىقات مەركىزىدىكى دائىرىلەر، "خىتايدا ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغان ھەر 10 كىشىنىڭ 9 ئى ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغانلىقىنى بىلمەيدۇ. بۇ، ئەيدىز كېسىلىنىڭ تارقىلىشى ۋە ھۆكۈمەتنىڭ يۇقۇملانغۇچىلار بىلەن ئالاقە قۇرۇشىدا ئېغىر مەسىلە بارلىقىنى كۆرسىتىدۇ،" دەپ قارىغان. (ئەركىن)
مۇناسىۋەتلىك ماقالىلار
- ئاۋسترالىيە خىتاي بىلەن بىرلىشىپ، ئۇيغۇر ئېلىدە ئەيدىزگە قارشى پائالىيەتلەرنى كۈچەيتمەكچى
- خەلقئارا كەچۈرۈم تەشكىلاتى: خىتايدا كىشىلىك ھوقۇقنى دەپسەندە قىلىش ئومۇمىيۈزلۈك ئەھۋال
- خىتاي كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش تەشكىلاتىنىڭ دوكىلاتىدىكى تەنقىدلەرنى رەت قىلدى
- خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇرلارنىڭ دىنىي ئەركىنلىكىنى بوغۇۋاتىدۇ
- ئۇيغۇر ئېلىدە ئەيدىز كېسىلىنى تەكشۈرۈش خىزمىتى باشلاندى