Daniye türmiside ölgen Uyghur yashning ölüsh sewebliri guman qozghimaqta
2005.12.30
Daniyining padborg shehiridiki tutup turush merkizide özini ésip öliwalghan dep élan qilin'ghan burhan zununning ölümi kishilerde guman qozghimaqta. Dunya Uyghur qurultiyining gérmaniyilik adwokatlar arqiliq daniye saqchi da'iriliridin iglishiche, burhan zunun neq meydanda ölgen emes, belki u doxturxanigha élip bérilghandin kéyin qutquzush ünüm bermey hayatidin ayrilghan.
Daniyilik saqchilar uning özini ésip ölüwalghanliqini élan qilghan idi. Kishiler burhan zununning tutup turush merkizide tayaq zerbisidin ölüsh mümkinchilikidin guman qilmaqta. Daniye saqchiliri hazirghiche burhan zununning ölüsh weqesi toghrisida tepsili ehwallarni ashkarilashni ret qilghan.
Dunya Uyghur qurultiyining ashkarilishiche, ular kéler hepte burhan zununning ölüsh sewebini éniqlash üchün daniyige adwukat ewetidiken. Adwukat, daniye da'iriliridin ölgüchining nime sewebtin ölgenlikini tekshürüshni telep qilidu.
Igilishimizche, burhan zunun gérmaniyidin norwigiyige kétiwatqanda daniye saqchiliri teripidin tutup qélin'ghan. U, 22 - yaki 23 - dékabir künliri daniyide tutup qélin'ghan bolushi mumkin. Emma saqchilar uning ölgenlikini 29- dékabirda élan qilghan bolup, u 25 - dékabirda doxturghanigha élip bérilghan iken. Saqchilar burhan zunun özini ésip ölüwalghan, dep élan qilghan bolsimu, emma uning doxturxanida ölgenliki saqchi terepning chüshendürüshige qarita guman peyda qilmaqta.
Gérmaniyining myunxin shehiride jüme küni merhumning ghayibiy namizi chüshürülgen. Bu weqe yawropa we amérika qit'esidiki Uyghur teshkilatlirining diqqitini qozghidi. Jüme küni xelq'ara Uyghur kishilik hoquq we démokratiye fondi jem'iyiti we amérika Uyghur birleshmisi qatarliq teshkilatlar washin'gtondiki daniye elchixanisigha xet yézip, weqeni éniqlap bérishni telep qilghan.
Dunya Uyghur qurultiyi gérmaniyidiki daniye elchixanisi bilen körüshken bolup, elchixana da'iriliri weqeni éniqlap jawap béridighanliqigha wede bergen. Bu weqe xelq'ara kechürüm teshkilati, xeter astidiki milletler teshkilati qatarliq xelq'ara jem'iyetlerningmu diqqitini qozghimaqta. (Erkin)