Xitay Uyghur élini gherbiy shimalidiki eng chong choshqa bazisi qilip qurup chiqmaqchi

Xitayning Uyghur élide turushluq charwichiliq nazariti tarqatqan xewerlerge qarighanda, xitay Uyghur élini kelgüsi on yil ichide gherbiy shimaldiki eng chong choshqa béqish bazisi qilip qurup chiqish qurulush türige meblegh sélishni bashlighan bolup, tengritagh torida bu heqte bérilgen xewerde ashkarilinishiche, aptonom rayonluq hökümet her yili 10 milyon yüen meblegh ajritip mexsus choshqa béqish türini tereqqiy qilduridiken.

Tengritagh torida munasiwetlik hökümet organlirining pikridin neqil élip körsitishiche, xitay hökümiti Uyghur élide choshqa béqish baziliri orunlashturulidighan rayonlarni deslepki qedemde békitip bolghan bolup, bular asasen, sanjining sherqi qismi, qumulning shimali, tengritagh étikidiki rayonlar, ili wadisi, tarim oymanliqi, jungghar oymanliqidiki rayonlar, korla shehiri, aqsu we qeshqer wilayitige jaylashturulghan iken.

Melum bolushiche, hazir yuqiriqi rayonlarda kölemlik choshqa béqish férmiliri tereqqiy qildurush qurulushi, baqmichiliq rayonliri, töl élish we kesipleshtürüsh qurulushliri alla burun bashlinip bolghan.

Dunya Uyghur qurultiyi bayanatchisi dilshat rishitning bildürüshiche, asasiy ahalisi islam dinigha étiqad qilidighan , diniy örp ‏- adet qoyuq tüs alghan Uyghur élide, xitay hökümitining choshqa béqish bazilirini keng kölemde tereqqiy qildurushi, mezkur rayondiki musulmanlarning diniy we turmush örp adetlirige qilghan chong haqaret bolup, xitayning bu qilmishi keng Uyghur ili jama'itining naraziliqini qozghaydiken.

U mundaq deydu: "xitay Uyghur élide choshqa béqish türlirige meblegh sélish qurulushini bashlap, mezkur rayondiki musulman ammining turmush we diniy örp aditige qattiq haqaret qildi. Xitay kishilik hoquq depsendichilikige bérip taqilidighan bu qilmishini derhal toxtitishi kérek." (Jüme)