Uyghur élidiki edebiy terjime ishliri krizisqa duch kelmekte
2005.06.05
Xitayning tengri tagh torining uchurigha asaslan'ghanda Uyghur aptonom rayonluq yazghuchilar jemiyitining da'imiy ishlargha mesul mu'awin re'isi jaw gu'angming Uyghur diyaridiki Uyghur, qazaq, qirghiz we bashqa milletlerning edebiy eserlirining terjime heqqining töwenliki we bashqa sewebler tüpeylidin bu ishni qilidighanlarning azlap kétiwatqanliqi, az sanliq milletlerning edebiyat tereqqiyati bilen uni terjime qilish ishlirining qedemlirining maslashmaywatqanliqi we bashqa bir qatar mesililerni körsetken.
Xewerde bayan qilinishiche, hetta melum bir qazaq yazghuchisining romani xitay tiligha terjime qilin'ghinigha besh yildin ashqan bolsimu, biraq bu eserni neshir qilidighan yer chiqmay, terjime nusxisi terjimanning qolida qéliwergen.
Ilgiri Uyghur, qazaq we bashqa milletlerning eserlirini xitay tiligha terjime qilish bilen shughullan'ghan edebiy terjimanlarning köpinchisi hazir bu ishtin qol üzgen iken.
Xewerlerge qarighanda 80-yillarda neshir qilin'ghan "milliy yazghuchilar" namliq edebiy terjime jurnilining ishtin toxtighanliqigha 10 yildin ashqan, xitayning ichkiri ölkiliridin tartip, Uyghur rayonining ichidiki xitayche neshriyatlar xitay emes millet yazghuchilirining eserlirini neshir qilishni xalimaydiken shuningdek hazir mexsus birer jurnalmu yoq iken.
Yéqindin buyan chet'ellerge köchüp chiqqan bir qisim Uyghur yazghuchiliri we neshiriyat xizmetchilirining otturigha qoyishiche, bu ish birinchidin hökümetning xitay tilini omumlashturush siyasiti bilen munasiwetlik bolsa, yene bir tereptin xitaylarning az sanliq milletlerni jümlidin az sanliq millet yazghuchilirini töwen körüsh we kemsitish idiyisidin kélip chiqqan iken. (Ümidwar)